Εξόργισε ο Άιντα

«Τουρκικά» μίλησε ο Ειδικός Σύμβουλος του ΓΓ σε συνέντευξή του
Η Κυβέρνηση προχώρησε σε έντονες διαμαρτυρίες αλλά, σύμφωνα με πληροφορίες, ο Νορβηγός υποστήριξε ότι απλώς παρουσίαζε γεγονότα, χωρίς να παίρνει θέση. Τελικά εξέδωσε ανακοίνωση, για να μας πει ότι δικαιούμαστε να έχουμε ΑΟΖ
Η οργή είναι το κυρίαρχο συναίσθημα στο εσωτερικό μέτωπο, μετά τις προκλητικές δηλώσεις, στις οποίες προέβη ο Ειδικός Σύμβουλος του ΓΓ του ΟΗΕ για το Κυπριακό Έσπεν Μπαρθ Άιντα, λίγες ώρες αφότου ανακοίνωσε την επικείμενη επανέναρξη της διαπραγματευτικής διαδικασίας. Η ενόχληση εστιάζεται κυρίως στη συνέντευξη που παραχώρησε στην Αιμιλία Χριστοφή του ΚΥΠΕ, στην οποία αμφισβητεί την παρανομία των τουρκικών παραβιάσεων και θέτει ερωτήματα, στη γραμμή της τουρκικής ρητορικής, ως προς το καθεστώς της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Ήδη η Κυβέρνηση έχει προβεί σε διαβήματα για το ζήτημα, ενώ οι πολιτικές δυνάμεις εξέφρασαν έντονη δυσαρέσκεια για τις τοποθετήσεις του Ειδικού Συμβούλου. Υπενθυμίζεται ότι ο Άιντα είχε δηλώσει προχθές πως στη νέα φάση των συνομιλιών θα προβαίνει σε αναγνώσεις της κατάστασης, καθορίζοντας το σημείο που βρίσκονται οι δύο πλευρές και διαχωρίζοντας τις διαφωνίες σε «μικρές» και «μεγάλες», ενώ θα προχωρεί και σε κατάθεση γεφυρωτικών προτάσεων.
Βαθμός... παραβίασης
Ο Νορβηγός διπλωμάτης κλήθηκε, κατά τη διάρκεια της συνέντευξής του, να εξηγήσει γιατί κάνει λόγο για «κρίση υδρογονανθράκων», από τη στιγμή που είναι δικαίωμα μιας χώρας να κάνει έρευνες εντός της ΑΟΖ της. Υπενθυμίζεται ότι προχθές ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος είχε απορρίψει την ορολογία που χρησιμοποίησε ο Άιντα, λέγοντας ότι «ο λόγος που οδήγησε στην απόφαση για αναστολή της συμμετοχής μας στις διαπραγματεύσεις οφείλεται στις παράνομες ενέργειες της Τουρκίας εντός της ΑΟΖ μας».
Ο Άιντα απάντησε πως στο ζήτημα αυτό υπάρχουν δύο διαστάσεις. «Υπάρχει μια νομική διάσταση, η οποία είναι πολύ έντονη στην πλευρά της Κυπριακής Δημοκρατίας, ότι η Κυπριακή Δημοκρατία είναι μια χώρα όπως όλες οι χώρες και μπορεί να καθορίσει ποια είναι η Οικονομική της Ζώνη. Και να πούμε την αλήθεια, κανείς δεν την έχει αξιοποιήσει. Είναι θέμα σε ποιο βαθμό πραγματικά έγινε παραβίαση, γιατί πολλές χώρες δεν βλέπουν τις σεισμικές έρευνες ως παραβίαση, εφόσον δεν οδηγούν σε εξόρυξη. Γιατί η οικονομική ζώνη δεν είναι κυρίαρχη περιοχή. Βασικά ο οποιοσδήποτε μπορεί να κάνει οτιδήποτε εκεί, εκτός από το να λαμβάνει πόρους. Αλλά αυτό είναι ένα πολύ τεχνικό θέμα».
«Απαχθέν κράτος»
Και σαν να μην έφτανε αυτό, ο Άιντα προσέδωσε στο ζήτημα μια ακόμη πιο προκλητική διάσταση. Η τ/κ πλευρά, είπε, θέτει ως επιχείρημα ότι οι υδρογονάνθρακες της Κύπρου ανήκουν σε όλους τους Κυπρίους. «Και δεν μπορεί μια πλευρά στην Κύπρο να λαμβάνει όλες τις αποφάσεις που θα έχουν κάποιου είδους επίδραση για πάντα πάνω σε όλους, χωρίς να συμβουλεύεται η μια την άλλη πλευρά. Έτσι υπάρχει ένα νομικό πρόβλημα και ένα πολιτικό επιχείρημα. Και αυτό δείχνει πραγματικά πόσο βαθύ είναι το Κυπριακό. Είναι ένα απαχθέν κράτος (hijack state) ή μέρος της χώρας είναι υπό κατοχή;», διερωτήθηκε. «Και γνωρίζουμε ότι ποτέ δεν θα υπάρξει μια πλήρης συμφωνία σχετικά με αυτό. Αλλά μπορείτε να συμφωνήσετε για το πώς θα επανενώσετε τη χώρα.

Έτσι, η κρίση υδρογονανθράκων στην ουσία απεικονίζει τις μεγάλες διαφωνίες της όλης αντίληψης του τι είναι Κυπριακό», πρόσθεσε. Υπενθυμίζεται ότι ο ΟΗΕ, ο οποίος διόρισε τον Έσπεν Μπαρθ Άιντα στη θέση του Ειδικού Συμβούλου, αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία ως κράτος και τα κατά καιρούς ψηφίσματά του δεν αφήνουν κανένα περιθώριο αμφιβολίας ως προς το ποιος προβαίνει σε παραβίαση της νομιμότητας στο νησί, παρά τους όποιους ισχυρισμούς προβάλλουν οι Τούρκοι. Αυτοί που αμφισβητούν το καθεστώς της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι η κατοχική Τουρκία και οι εδώ εγκάθετοί της, οι οποίοι συχνά-πυκνά κατηγορούν την ελληνική πλευρά ότι έχει θέσει την Κυπριακή Δημοκρατία «υπό κατοχή».
Ποια Τουρκία;
Ο Ειδικός Σύμβουλος του ΓΓ εμφανίζεται, επίσης, πρόθυμος να δώσει στην Τουρκία άφεση αμαρτιών, παρά την εισβολή και τη συνεχιζόμενη κατοχή σε βάρος της Κύπρου. Ερωτηθείς αν θα βοηθούσε τη διαδικασία μια χειρονομία από πλευράς της Άγκυρας, όπως για παράδειγμα το άνοιγμα των λιμανιών και αεροδρομίων ή άλλα μέτρα, ο Άιντα διευκρίνισε ότι η άλλη πλευρά στις διαπραγματεύσεις είναι η τουρκοκυπριακή και όχι η Τουρκία.

«Η Τουρκία έχει συμφέρον σε αυτό, για προφανείς λόγους, αλλά οι διαπραγματεύσεις είναι μεταξύ των δύο κοινοτήτων στο νησί», επανέλαβε. Σε παρατήρηση πως το πρόβλημα έγκειται στη διαίρεση του νησιού, την οποία η Τουρκία είναι που διατηρεί, ο Άιντα είπε πως αυτό είναι άλλη μια διάσταση της... βασικής διαμάχης. «Αν είστε Τ/κ, στη δεκαετία του ’60, το κράτος που υποτίθεται ότι θα ήταν ένα κράτος για τους Έλληνες και τους Τούρκους έχει απαχθεί από τη μια πλευρά και μετατράπηκε περισσότερο σε ελληνικό κράτος. Δεν θέλω να πω περισσότερα γι’ αυτό. Αλλά εγώ λέω, για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, θα πρέπει να ζούμε με τις διαφορετικές ερμηνείες, γιατί υπάρχει το κυπριακό πρόβλημα», ανέφερε.
Ο Νορβηγός διπλωμάτης άφησε υπόνοιες και κατά των πολιτικών δυνάμεων, ενώ ταυτόχρονα εξήρε την τουρκική πλευρά. Είπε ότι το ζήτημα δεν είναι ότι δεν υπήρχε θέληση, αλλά ότι δεν υπήρχε επαρκής θέληση. «Πραγματικά εμπιστεύομαι τον Αναστασιάδη, ότι θέλει αυτό να συμβεί. Βεβαίως, έχει να αντιμετωπίσει ένα δύσκολο πολιτικό περιβάλλον, που όλοι μπορούμε να το δούμε», σημείωσε. «Την ίδια ώρα, αισθάνομαι ότι υπάρχει μια πολύ έντονη επιθυμία από πολλούς στην τ/κ πλευρά για να βγουν από μια πολύ περίεργη κατάσταση στην οποία βρίσκονται τώρα», πρόσθεσε.
Παρουσίαση... γεγονότων
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και η ομάδα του, διαβάζοντας τις προσεγγίσεις Έσπεν Μπαρθ Άιντα, όπως ήταν φυσικό, ζήτησαν εξηγήσεις. Μάλιστα, η «Σημερινή» ενημερώνεται ότι, κατά τη διάρκεια της χθεσινής ημέρας, υπήρξαν πολλές επαφές με τον Ειδικό Σύμβουλο, στις οποίες εμπλέκονταν ο Υπουργός Εξωτερικών, ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος και ο διαπραγματευτής και συνεχίζονταν μέχρι την ώρα που επιβιβάστηκε στο αεροπλάνο. Του υποδείχθηκε ότι οι δηλώσεις του ήταν άτοπες, δεν προσφέρουν καλή υπηρεσία και πως προέβη σε τοποθετήσεις, που ούτε οι ίδιοι οι Τούρκοι δεν κάνουν! Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Νορβηγός δεν επέδειξε οποιαδήποτε μεταμέλεια για τις δηλώσεις του, που έβαλαν φωτιά στο εσωτερικό μέτωπο, αναφέροντας στην Κυβέρνηση ότι έκανε απλώς ερμηνείες και παρουσίαση γεγονότων, χωρίς να λαμβάνει θέση. Πάντως, σε αυτό το στάδιο, η Κυβέρνηση δεν φαίνεται να ζήτησε την απομάκρυνσή του.
Επί του θέματος τοποθετήθηκε χθες ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος Νίκος Χριστοδουλίδης, γνωστοποιώντας ότι η Κυβέρνηση προέβη σε αυστηρά διαβήματα προς τον Ειδικό Σύμβουλο για τις δηλώσεις του. «Η Κυβέρνηση επιθυμεί να εκφράσει την απογοήτευσή της και να σημειώσει ότι τις θεωρεί ατυχείς και απαράδεκτες και σε πλήρη αντίθεση με το διεθνές δίκαιο και τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών καθώς επίσης και τις σχετικές συμβάσεις των ΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας», τόνισε. Ταυτόχρονα, είπε, «τέτοιες δηλώσεις και ερμηνείες δεν βοηθούν στην προσπάθεια εξεύρεσης λύσης του Κυπριακού και ο κ. Άιντα, ως εκπρόσωπος του ΓΓ, οφείλει να σέβεται τη διεθνή νομιμότητα, τα ψηφίσματα των ΗΕ και τις Συμβάσεις των ΗΕ».
Δεν ήταν η πρόθεσή του
Ως αποτέλεσμα της έντονης διαμαρτυρίας από την Κυβέρνηση, καθώς και της γενικής κατακραυγής, λίγο πριν από τις 10 το βράδυ, ο Άιντα προσπάθησε να «μπαλώσει» τα πράγματα. Σε ανακοίνωσή του ανέφερε ότι αισθάνεται ότι δύο καίρια σημεία της συνέντευξής του στο ΚΥΠΕ παρουσιάστηκαν διαστρεβλωμένα και επιθυμεί να διευκρινίσει τα ακόλουθα:
1. Ουδέποτε είχε πρόθεση να κρίνει τα αντικρουόμενα αφηγήματα για τις ρίζες του κυπριακού προβλήματος. Απλώς αναφερόταν στο πολύ γνωστό γεγονός πως υπάρχουν περισσότερες από μια αντιλήψεις ως προς το ποιος είναι ο πυρήνας του ζητήματος και, παρόλο που οι Κύπριοι μπορούν να συνεχίσουν να διαφωνούν για το παρελθόν, πρέπει να κοιτάζουν μπροστά και να έχουν ως στόχο να συμφωνήσουν για το μέλλον.
2. Ο ίδιος έχει κατ’ επανάληψη υπογραμμίσει ότι η Κυπριακή Δημοκρατία έχει ακριβώς το ίδιο δικαίωμα να ανακηρύξει Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη όπως οποιοδήποτε άλλο κυρίαρχο κράτος και τα σχετικά δικαιώματά της πρέπει να τυγχάνουν πλήρους σεβασμού από άλλα κράτη. Ένα μέρος της συνέντευξης μπορεί να δημιουργεί την εντύπωση ότι σχετικοποιεί αυτό το θεμελιώδες δικαίωμα, το οποίο απορρέει από την Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας των Ηνωμένων Εθνών, κάτι που προφανώς δεν ισχύει και δεν ήταν ποτέ η πρόθεσή του.
Είχε προηγηθεί και ανάρτησή του στο Twitter, η οποία αναφερόταν στις συναντήσεις που είχε με τους διαπραγματευτές των δύο πλευρών, Ανδρέα Μαυρογιάννη και Εργκούν Ολγκούν. Ο Ειδικός Σύμβουλος ανέφερε πως είχε καλές και προσανατολισμένες στο μέλλον συναντήσεις μαζί τους, ξεκινώντας τις προετοιμασίες για επανέναρξη των συνομιλιών.
Αποφασισμένος ο Πρόεδρος
Εν τω μεταξύ, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας προέβη χθες σε δηλώσεις για το Κυπριακό, τις πρώτες μετά την ανακοίνωση για επανέναρξη των συνομιλιών. Μίλησε για αποφασιστικότητα της Κυβέρνησης να εμπλακεί με καλή διάθεση και βούληση σε ουσιαστικό διάλογο, για να οδηγηθεί η Κύπρος το συντομότερο σε μια λύση. «Με την άρση των όσων επισυνέβησαν τον Οκτώβριο, την αμφισβήτηση δηλαδή της κυριαρχίας στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας, την αποχώρηση του Μπαρμπαρός και τις συνθήκες που δημιουργούνται, θεωρώ ότι είναι πιθανή η επανέναρξη του διαλόγου σύντομα», είπε. Απαντώντας σε ερώτηση για τις προοπτικές κατάληξης των συνομιλιών, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης ανέφερε ότι «προηγείται η επανάληψη και έπεται η πρόβλεψη για το αποτέλεσμα».

Η λύση, όμως, ανέφερε, πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις ανησυχίες των Ε/κ, χωρίς να παραγνωρίζει εκείνες των Τ/κ. «Θέλουμε μια λύση που οπωσδήποτε δεν θα αφήνει ούτε νικητές ούτε ηττημένους, αλλά θα δημιουργεί ένα κράτος σύγχρονο και λειτουργικό και βιώσιμο μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, κράτος-μέλος της οποίας είμαστε», σημείωσε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Ερωτηθείς αν οι συνομιλίες θα συνεχιστούν από το σημείο στο οποίο έμειναν το περασμένο φθινόπωρο, απάντησε «με την ίδια ημερήσια διάταξη».
Τορπιλίζει την προσπάθεια
Ο ΓΓ του ΑΚΕΛ Άντρος Κυπριανού κάλεσε τον Άιντα να σταματήσει τις δημόσιες δηλώσεις και να μελετήσει τα ψηφίσματα του ΟΗΕ και το διεθνές δίκαιο. Χαρακτήρισε τις τοποθετήσεις του αντιπαραγωγικές και του υπέδειξε ότι πρέπει να καταλάβει ότι με τέτοιες δημόσιες παρεμβάσεις, όχι μόνο δεν συμβάλλει στο να διαμορφωθεί κλίμα για συνομιλίες αλλά τορπιλίζει την κάθε προσπάθεια. Το Κυπριακό, πρόσθεσε, είναι πολιτικό πρόβλημα και όχι νομικό.
Πρεσβευτής των Τούρκων
Η Εκπρόσωπος Τύπου του ΔΗΚΟ Χριστιάνα Ερωτοκρίτου έκανε λόγο για απαράδεκτες, αντινομικές, ανεδαφικές, ατεκμηρίωτες και αυθαίρετες δηλώσεις από πλευράς του Έσπεν Μπαρθ Άιντα, σημειώνοντας ότι αντανακλούν το γεγονός πως έχει αναλάβει συνειδητά τον ρόλο του πρεσβευτή των τουρκικών θέσεων και αξιώσεων. «Το βέβαιο είναι ότι διεκδικεί τον τίτλο του πιο φιλότουρκου και μεροληπτικού απεσταλμένου των ΗΕ», είπε, καλώντας τον Πρόεδρο Αναστασιάδη να παρέμβει δημόσια και να υπερασπιστεί την Κυπριακή Δημοκρατία.
Να ζητηθεί αναπομπή
Ο Πρόεδρος της ΕΔΕΚ Μαρίνος Σιζόπουλος χαρακτήρισε «άκρως απαράδεκτες» τις θέσεις Άιντα, οι οποίες στρέφονται κατά συγκεκριμένων ψηφισμάτων του ΟΗΕ και κάλεσε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να ζητήσει είτε την άμεση ανάκληση της δήλωσης και διόρθωσή της είτε την άμεση αποπομπή του από την Κύπρο. Τόνισε ότι ο Ειδικός Σύμβουλος έχει αποδειχθεί ανεπαρκής και επικίνδυνος να χειριστεί ένα τόσο σοβαρό ζήτημα όπως είναι το Κυπριακό.
Υπερέβη τα εσκαμμένα
Ο Αναπληρωτής Πρόεδρος του ΕΥΡΩΚΟ Μιχάλης Γιωργάλλας τόνισε ότι ο Άιντα υπερέβη τα εσκαμμένα και οφείλει να απολογηθεί για τα όσα ανιστόρητα και αναληθή ισχυρίστηκε. Ξεπέρασε κάθε όριο πρόκλησης. Δεν μπορούμε να εμπιστευτούμε τον Ειδικό Σύμβουλο και να τον αποδεχτούμε ως ένα αξιόπιστο, αμερόληπτο και αντικειμενικό διαμεσολαβητή, πρόσθεσε. Οι απαράδεκτες δηλώσεις του, είπε, πρέπει να αντιμετωπιστούν με μεγάλη προσοχή και σοβαρότητα, καθώς αποτελούν απροκάλυπτη υιοθέτηση τουρκικών θέσεων.
Επιβεβαιώνεται διασύνδεση
Ο Αναπληρωτής Εκπρόσωπος των Οικολόγων Στέλιος Ζαχαρίου δήλωσε ότι οι τοποθετήσεις Άιντα επιβεβαιώνουν τις ανησυχίες για διασύνδεση του φυσικού αερίου με τις συνομιλίες και δεν αρμόζουν με τον ουδέτερο χαρακτήρα του ρόλου του. «Μήπως, διά στόματός του, διαγράφεται η πορεία που θα ακολουθηθεί όταν επαναρχίσουν οι συνομιλίες;», διερωτήθηκε. Κάλεσε τον Πρόεδρο Αναστασιάδη να λάβει σοβαρά υπόψη τα μηνύματα που στέλνονται από τον Ειδικό Σύμβουλο.
Ξεπέρασε τον Ντάουνερ
Ο Πρόεδρος της Συμμαχίας Πολιτών Γιώργος Λιλλήκας δήλωσε ότι ο Άιντα ξεπέρασε σε κυνικότητα και προκλητικότητα τον Ντάουνερ και χαρακτήρισε «τουλάχιστον απαράδεκτη» την ερμηνεία του για το Δίκαιο της Θάλασσας. Είπε ότι άφησε ξεκάθαρα εκτεθειμένο τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ο οποίος πρέπει να ξεκαθαρίσει τη θέση του. Πρόσθεσε ότι προσέφερε πλήρη κάλυψη στην Τουρκία και μας εκβίασε με ωμό τρόπο. Ζήτησε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας όπως καλέσει έκτακτη συνεδρία του Εθνικού Συμβουλίου.
Να μελετήσει το Δίκαιο
Το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών εγκαλεί τον Ειδικό Σύμβουλο για δηλώσεις του που, κατά την Αθήνα, θέτουν εν αμφιβόλω τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου. «Συνιστούμε στον κ. Άιντα να μελετήσει πρώτα την πρακτική εφαρμογή του διεθνούς δικαίου της Θαλάσσης, κατά την αξιοποίηση των υδρογονανθράκων στην ΑΟΖ της Νορβηγίας και, εν συνεχεία, να προβαίνει σε δηλώσεις για τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών Κωνσταντίνος Κούτρας.