Η κλειτοριδεκτομή συζητείται στην Κύπρο

Με αφορμή την προβολή της ταινίας «Bref», στη Λευκωσία
Σε εκδήλωση του MIGS, στην παρουσία της σκηνοθέτιδας Χριστίνας Πιτούλη και του πρέσβη της Ισπανίας
Ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων (κλειτοριδεκτομή), μια παλιά, επικίνδυνη πρακτική σε βάρος της γυναικείας σεξουαλικότητας και υγείας, που εξακολουθεί σήμερα να εφαρμόζεται σε 28 χώρες της Αφρικής και της Ασίας και απασχολεί έντονα την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπου ζουν μετανάστες από τις χώρες αυτές, συζητήθηκε προχθές Τετάρτη στο Cine Studio του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, αμέσως μετά την προβολή του πολύ σημαντικού ντοκιμαντέρ «Bref», στην παρουσία της σκηνοθέτιδας της ταινίας, Χριστίνας Πιτούλη. Παρών στην πρεμιέρα ήταν και ο πρέσβης της Ισπανίας στην Κύπρο, Angel Losada Fern?ndez, αφού η ισπανική πρεσβεία ήταν από τους συνδιοργανωτές της εκδήλωσης, μαζί με το Μεσογειακό Ινστιτούτο Μελετών Κοινωνικού Φύλου, το ραδιόφωνο MYCY του Κέντρου Κοινοτικών Μέσων Επικοινωνίας Κύπρου και το Ινστιτούτο Θερβάντες Λευκωσίας.
Ένα περίπλοκο, διφορούμενο ζήτημα
Το 30λεπτο «Bref» γυρίστηκε το 2013 στην Ισπανία και κυρίως στην Καταλωνία, όπου βρίσκεται ο όγκος των μεταναστών από την Αφρική και έχει προβληθεί σε δεκάδες διεθνή φεστιβάλ, ενώ έλαβε 4 διακρίσεις. Η ταινία περιλαμβάνει κυρίως συνεντεύξεις με γυναίκες και άνδρες από την Αφρική που έχουν μεταναστεύσει νόμιμα στην Ισπανία, εδώ και αρκετά χρόνια, και μιλούν ανοιχτά για το έθιμο της κλειτοριδεκτομής. Όπως σημείωσε σε χαιρετισμό της η Πρόεδρος του MIGS, Σουσάνα Παύλου, «οι αντικρουόμενες απόψεις και εμπειρίες τους αποκαλύπτουν την περιπλοκότητα αυτού του διφορούμενου ζητήματος, στην καρδιά του οποίου συγκρούονται τα ανθρώπινα δικαιώματα, με την πολιτιστική κληρονομιά και παράδοση».
Όχι σε μιαν απλοϊκή οπτική
Η 29χρονη σκηνοθέτιδα Χριστίνα Πιτούλη, από τα Ιωάννινα, που ζει στην Ισπανία και την Ελλάδα, ανέφερε ότι έκανε την ταινία, σε συνεργασία με τον διεθνή, μη κυβερνητικό οργανισμό «Γιατροί του Κόσμου». Ανέφερε τα εξής, σε σημείωμά της: «Το να κάνω μια ταινία για την κλειτοριδεκτομή ήταν πολύ σημαντικό για μένα γιατί, και ως σκηνοθέτιδα και ως γυναίκα, με ενδιέφερε πάρα πολύ. Η πρόθεσή μου ήταν ν’ αποφύγω μία απλοϊκή οπτική του ζητήματος και να προσπαθήσω να κατανοήσω και ν’ αποκαλύψω την περιπλοκότητά του. Γι' αυτόν τον λόγο, προσπάθησα ν’ αφήσω στην άκρη τις δυτικές μου πεποιθήσεις και να προσφέρω στους πρωταγωνιστές μου τον χώρο και τον χρόνο να μιλήσουν ανοιχτά γι' αυτό το θέμα, χωρίς να νιώθουν ότι τους κρίνω.

Αυτοί, μετανάστες από την Αφρική, όπου η κλειτοριδεκτομή είναι υποχρεωτική για κάθε κορίτσι, ζουν στην Ισπανία, όπου αυτή η πρακτική είναι παράνομη και θεωρείται μια σαφής παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Βρίσκονται στο κέντρο της διαμάχης δύο διαφορετικών πολιτισμών και, μέσα από τις δικές τους σκέψεις και εμπειρίες, μας δίνεται η ευκαιρία να σχηματίσουμε μια εικόνα για το πώς είναι η κατάσταση γύρω από την κλειτοριδεκτομή σήμερα και να συνειδητοποιήσουμε τους ποικίλους παράγοντες που παίζουν ρόλο σε αυτό το φλέγον ζήτημα και τις κοινωνικές δυνάμεις που το κάνουν να παραμένει άλυτο για τόσον καιρό...».
Στην πολιτική ατζέντα της Ευρώπης
Στη συζήτηση, που ακολούθησε την προβολή της ταινίας, η Χριστίνα Καϊλή, Συντονίστρια Προγραμμάτων του MIGS, ανέφερε ότι δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία, κατά πόσον ο ακρωτηριασμός γυναικείων γεννητικών οργάνων συμβαίνει στην Κύπρο. «Ξέρουμε ότι έχουμε μετανάστες από αφρικανικές χώρες, όπου ασκείται αυτό το έθιμο, και γι’ αυτό το Μεσογειακό Ινστιτούτο Μελετών Κοινωνικού Φύλου επικεντρώνεται στην ευαισθητοποίηση και την ενημέρωση επαγγελματιών που πιθανόν να έρθουν σε επαφή με γυναίκες που έχουν υποστεί κλειτοριδεκτομή, ιδιαίτερα όταν αυτή τούς έχει προκαλέσει μακροχρόνιες συνέπειες». Πρόσθεσε ότι «το Ινστιτούτο δραστηριοποιείται στην πρόληψη και καταπολέμηση του Ακρωτηριασμού των Γυναικείων Γεννητικών Οργάνων (ΑΓΓΟ/ FGM) από το 2009. Είναι ιδρυτικό μέλος του Ευρωπαϊκού Δικτύου END FGM, που συνεργάζεται με μη κυβερνητικούς οργανισμούς απ' όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Σκοπός του είναι η τοποθέτηση του ΑΓΓΟ στην πολιτική ατζέντα της Ευρώπης και να προωθήσει μία συναφή στρατηγική για τη συλλογή δεδομένων, την παροχή προστασίας, την παροχή κατάλληλων και προσιτών υπηρεσιών υγείας στα κορίτσια και γυναίκες που επηρεάζονται από αυτήν την επικίνδυνη πρακτική, καθώς και για την προστασία αυτών που εγκαταλείπουν τις χώρες τους, λόγο φόβου για ακρωτηριασμό. Το Μεσογειακό Ινστιτούτο Μελετών Κοινωνικού Φύλου, επίσης, έχει ιδρύσει ένα ηλεκτρονικό εργαλείο εκπαίδευσης «United to END FGM www.urfgm.org», που προσφέρει 6 μαθήματα διαδικτυακής εκμάθησης για τον ΑΓΓΟ. Απευθύνεται σε επαγγελματίες (ή και φοιτητές/ριες), που δραστηριοποιούνται στη μετανάστευση, άσυλο, υγεία (ιατρική, νοσηλευτική κ.ά.), κοινωνικές και πολιτικές επιστήμες και άλλους συναφείς τομείς».