Eθνικός σχεδιασμός για την Κύπρο

Είμαστε σε μια οριακή στιγμή. Η εμπλοκή στις συνομιλίες, με την προσχηματική αξιοποίηση του ενωτικού δημοψηφίσματος από την τουρκική πλευρά, υπήρξε απλώς, για μια ακόμα φορά εξόχως αποκαλυπτική και επιβεβαιωτική της τουρκικής στρατηγικής στο Κυπριακό. Δικό μας καθήκον τώρα μια αντικειμενική αποτίμηση της πορείας των 43 χρόνων από την τουρκική εισβολή που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η τουρκική αδιαλλαξία παραμένει αναλλοίωτη.

Από την αλήστου μνήμης εποχή Ετζεβίτ, ο οποίος δήλωνε ότι το Κυπριακό λύθηκε το 1974, περάσαμε στη σημερινή εποχή Ερντογάν, που μιλά για λύση, την οποία ωστόσο εννοεί ως υπαγωγή της Κύπρου υπό τουρκική επικυριαρχία.

Σημαντικά επιτεύγματα της περιόδου μετά την τραγωδία του ’74, η διατήρηση της οντότητας του κυπριακού κράτους ως του μόνου υποκείμενου διεθνούς δικαίου και η ευρωπαϊκή ενσωμάτωση της Κύπρου.

Το διεθνές περιβάλλον εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται από αστάθεια και αβεβαιότητα, με τις ΗΠΑ να έχουν αδιαμφισβήτητη ηγεμονία, αλλά με σταδιακή ενδυνάμωση της ισχύος και του ρόλου τόσο της Ρωσικής Ομοσπονδίας όσο και της Κίνας. Καθώς βρίσκεται σε εξέλιξη μια διαδικασία αναδιαμόρφωσης του γεωπολιτικού χάρτη της Μέσης Ανατολής, είναι φανερό ότι η Κύπρος δεν μπορεί να εξαιρεθεί από αυτούς τους σχεδιασμούς. Η Ευρωπαϊκή Ένωση στην οποία μετέχουμε, ήδη για 13 χρόνια, προσπαθεί να ανιχνεύσει το μελλοντικό της ρόλο εν μέσω θεσμικής και οικονομικής κρίσης αλλά και φυγόκεντρων τάσεων, τις οποίες εντείνει η αποχώρηση της Βρετανίας.

Αυτή η κρίση έχει μεταθέσει χρονικά σε ένα απροσδιόριστο μέλλον, ουσιώδη ζητήματα, όπως, αν θα μετεξελιχθεί η Ε.Ε. σε μια ομοσπονδία κρατών και, δεύτερον, αν θα εγκαθιδρύσει κατά τρόπο ουσιαστικό κοινή εξωτερική πολιτική και κοινή άμυνα.

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, εξελίχθηκε τους τελευταίους είκοσι μήνες, μια ακόμα διαπραγματευτική διαδικασία για λύση του Κυπριακού. Το τελευταίο «επεισόδιο» με το ενωτικό δημοψήφισμα έδωσε την προσχηματική αφορμή στην τουρκική πλευρά να οχυρωθεί πίσω από δήθεν αλυτρωτισμούς του κυπριακού Ελληνισμού με μη αποκρυπτόμενο στόχο να επιβραδύνει τη διαπραγμάτευση, με ορίζοντα το τουρκικό δημοψήφισμα για τη συνταγματική μεταρρύθμιση, αλλά και για να αποφύγει την οριστική διατύπωση των θέσεών της επί των κρισίμων θεμάτων της ασφάλειας, των εγγυήσεων και της αποχώρησης του κατοχικού στρατού. Συνακόλουθα, δίκην αντιπερισπασμού, επιμένει στην απόδοση των τεσσάρων διασυνοριακών ελευθεριών της Ε.Ε. σε Τούρκους υπηκόους, παρ’ ότι καλά γνωρίζει ότι κάτι τέτοιο συγκρούεται με το ευρωπαϊκό κεκτημένο και τις ευρωπαϊκές συνθήκες.

Ανεξάρτητα από την επιστροφή ή όχι του Ακιντζί στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, είναι φανερό ότι η όλη διαδικασία έχει πληγεί καίρια, αναδεικνύοντας για μια ακόμα φορά την ουσιαστική απροθυμία της Τουρκίας να συμφιλιωθεί με την ιδέα μιας λύσης που θα της αποστερεί το δικαίωμα της εσαεί επικυριαρχίας επί της Κύπρου.
Παρά τις σημαντικές μετακινήσεις της Ελληνικής Κυπριακής πλευράς σε ουσιώδεις πτυχές του Κυπριακού, όπως είναι η διακυβέρνηση και το περιουσιακό. Μετακινήσεις που πιθανότατα θα καταστήσουν μια λύση με τέτοιες πρόνοιες, άκρως δυσλειτουργική και συνεπώς μη βιώσιμη.

Ενώπιον αυτών των δεδομένων ούτε η αμηχανία, ούτε οι εσωτερικές έριδες αρμόζουν.
Τα καθήκοντά μας είναι σαφή:

1. Θα πρέπει αποφασιστικά να προτάσσουμε και να προβάλλουμε την εμμονή μας σε ορθή, δίκαιη και δημοκρατική λύση. Με προσήλωση στα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, την ορθή ερμηνεία των συμφωνιών υψηλού επιπέδου και με συναντίληψη ως προς το περιεχόμενο της λύσης, στη βάση της ομόφωνης απόφασης του Εθνικού Συμβουλίου του Σεπτεμβρίου του 2009.

2. Οι πολιτικοί και διπλωματικοί σχεδιασμοί, οι ενέργειες και οι πρωτοβουλίες μας πρέπει να κινούνται στη λογική της απόκρουσης κάθε προσπάθειας προώθησης λύσης συνομοσπονδίας, αναγνώρισης του ψευδοκράτους, απόσχισης ή ενσωμάτωσης με την Τουρκία των κατεχομένων. Η διαφύλαξη της Κυπριακής Δημοκρατίας ως θώρακα και ασπίδα της κρατικής μας οντότητας πρέπει να αποτελεί αδιάλειπτη και κορυφαία προτεραιότητα.

3. Θα πρέπει να επιδιωχθεί η πιο ενεργός εμπλοκή της Ε.Ε. στις διαδικασίες και προσπάθειες για επίτευξη λύσης. Ο ρόλος του αντιπροσώπου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εξακολουθεί να είναι εν πολλοίς «αθέατος».

4. Η προσδοκώμενη αξιοποίηση της Κύπρου ως γεωστρατηγικού κόμβου, ως ακραίου φυλακίου και ως γέφυρας της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς τη Μέση Ανατολή και την Αφρική προϋποθέτει τη στοιχειώδη παρουσία του Ελληνισμού στην περιοχή, με την ανάπτυξη ενός δικτύου πολυεπίπεδων σχέσεων Ελλάδας και Κύπρου με τις χώρες της Μέσης Ανατολής και, βεβαίως, τη στοιχειώδη διαφύλαξη του κυπριακού κράτους και την ύπαρξή του ως συντεταγμένης οντότητας ισχύος. Οικονομικά και αμυντικά.

Η αξιοποίηση του υποθαλάσσιου πλούτου της Κυπριακής Δημοκρατίας πρέπει αποφασιστικά και αδιαπραγμάτευτα να συνεχιστεί.

5. Η αποτροπή επιβολής των τουρκικών απαιτήσεων για ευρωπαϊκές ελευθερίες σε Τούρκους υπηκόους και η ανάδειξη διεθνώς του απαράδεκτου των εγγυήσεων και παρουσίας τουρκικού στρατού μετά τη λύση. Ο απόλυτος συντονισμός Κύπρου - Ελλάδας επί αυτών των θεμάτων είναι προϋπόθεση επιτυχούς αποτελέσματος.

6. Η παρεμπόδιση προώθησης συνομοσπονδιακής λύσης με το ψευδώνυμο της ομοσπονδίας, που θα είναι ό,τι χειρότερο για τον κυπριακό λαό, Ελληνοκυπρίους και Τουρκοκυπρίους, αφού όχι μόνο θα οδηγήσει σε μόνιμο διαχωρισμό και απορρόφηση - εξαφάνιση της τ/κ κοινότητας, αλλά θα εξασφαλίσει στην Τουρκία μόνιμη επικυριαρχία σε όλο τον κυπριακό χώρο.
Η πρόκληση είναι για όλους μεγάλη και οι ευθύνες ιστορικές.
Σημ: Τυχόν ανάκληση του κανονισμού που ψήφισε η Βουλή για το θέμα του ενωτικού δημοψηφίσματος θα αποτελέσει μέγιστο λάθος. Θα δώσει το μήνυμα ότι πρώτον, οι αντιδράσεις της τουρκικής πλευράς ήταν δικαιολογημένες και δεύτερον, ότι η Βουλή και ευρύτερα η Κυπριακή Πολιτεία, δηλαδή οι συντεταγμένες της εξουσίες, ενεργούν υπό το κράτος υποβολής και εντολών της τ/κ ηγεσίας και βεβαίως της Τουρκίας.
ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ Λ. ΟΜΗΡΟΥ
Τέως Πρόεδρος Βουλής των Αντιπροσώπων