Υπό απειλή και η Κυθρέα

«Μητέρα, αν το βρεις βαρύ το γράμμα μου,
είναι που σκύβει απάνω του ο Πενταδάκτυλος φορτωμένος Τούρκο,
αν το βρεις ασήκωτο,
είναι που γονατίζει απάνω του ο Πενταδάκτυλος
φορτωμένος Τούρκο».

Τα λόγια του ποιητή είναι σαν μαχαίρι, που ξύνει βαθιά τις πληγές μας την ώρα που ο Αττίλας συνεχίζει απρόσκοπτος τον βιασμό του ματωμένου μας Πενταδάκτυλου, απειλώντας τον, στην κυριολεξία, με πλήρη αφανισμό. Η συνέχεια της έρευνας της «Σημερινής» για την καταστροφή του Πενταδακτύλου φέρνει στο φως συγκλονιστικά στοιχεία. Όπως μας αναφέρουν ειδικοί, η τρύπα στα σπλάχνα του βουνού από την υπερλατόμευση μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε κατολίσθηση σε περίπτωση ακραίων καιρικών φαινομένων, παρόμοιων με αυτά που ζούμε τα τελευταία χρόνια.
36 λατομεία σε έκταση 5 χλμ.

«Η οροσειρά του Πενταδακτύλου εκτείνεται για περίπου 100 χλμ., με μέγιστο πλάτος τα 5 χλμ. Σε αυτήν τη σχετικά περιορισμένη έκταση λειτουργούν πέραν των 36 λατομείων, όπου από την περιοχή του χωριού Κουτσοβέντης μέχρι την Κυθρέα, τα διάφορα λατομεία απαντούν σε μια σχεδόν συνεχή έκταση 5,5 χλμ. Μεγάλο μέρος της πιο πάνω έκτασης βρίσκεται στις πλαγιές του Πενταδακτύλου, βόρεια-βορειοδυτικά της περιοχής της Κυθρέας», μας αναφέρει ο Διευθυντής της Μονάδας Διατήρησης της Φύσης του Πανεπιστημίου «Frederic», καθηγητής Κωνσταντίνος Κουνναμάς.

«Η μη ύπαρξη συγκεκριμένων μελετών και καταγραφών στην περιοχή δεν επιτρέπει την ακριβή εκτίμηση των πιθανών επιπτώσεων από ακραία καιρικά φαινόμενα, γι’ αυτό είναι σημαντικό να υπάρξουν οι αντίστοιχες μελέτες, οι οποίες να λαμβάνουν υπόψη το μορφολογικό ανάγλυφο της περιοχής», συμπληρώνει.

Σημειώνει, επίσης, ότι η αφαίρεση της βλάστησης από τις πλαγιές του Πενταδακτύλου «αυξάνει τον κίνδυνο διάβρωσης του εδάφους και πλημμυρικών φαινομένων στην περιοχή. Αυτό», υπογραμμίζει, «μπορεί να έχει επιπτώσεις στο δυτικό μέρος της περιοχής, όπου απαντούν λόφοι με σπάνια είδη φυτών (περιλαμβανομένου του σπάνιου και τοπικού ενδημικού είδους Salvia veneris), ενώ παράλληλα θα πρέπει να διερευνηθούν οι τυχόν επιπτώσεις από λατομείο που λειτουργεί ακριβώς βόρεια της οικιστικής περιοχής της Κυθρέας».

Επισημαίνει ότι οι πιθανές επιπτώσεις στο τοπικό οικοσύστημα της περιοχής μπορούν να αποβούν καταστροφικές και συστήνει την άμεση λήψη μέτρων, «προτού να είναι πολύ αργά».
Περδίκης: Καταστράφηκαν εξαιρετικοί βιότοποι

Τους κινδύνους για την κατεχόμενη κωμόπολη της Κυθρέας σε περίπτωση έντονων καιρικών φαινομένων επισημαίνει και ο Πρόεδρος του Κινήματος Οικολόγων-Συνεργασία Πολιτών, Γιώργος Περδίκης. «Είναι γεγονός ότι τα έργα λατόμευσης στην περιοχή της Κυθρέας έχουν επεκταθεί σε τέτοιο βαθμό, που μπορεί να δημιουργηθούν σοβαρά προβλήματα κατολισθήσεων και πλημμυρών στην περιοχή της κατεχόμενης κωμόπολής μας», τονίζει. «Σε ορισμένα σημεία», πρόσθεσε, «η καταστροφή έχει τέτοια έκταση, που μπορούμε να μιλούμε για καθολική καταστροφή. Καταστράφηκαν εξαιρετικοί βιότοποι, ιδιαίτερα της σπάνιας χλωρίδας του Πενταδακτύλου».
Στέρεψε ο Κεφαλόβρυσος

Μεγάλες είναι οι επιπτώσεις στο περιβάλλον από την παράνομη λατόμευση σε βάρος της Οροσειράς του Πενταδακτύλου. Από ένα σπήλαιο, κάτω από τον Πενταδάκτυλο, ανάβλυζε με ορμή κρυστάλλινο νερό, ο γνωστός Κεφαλόβρυσος της Τζυρκάς. Σήμερα ο Κεφαλόβρυσος στέρεψε, πολύ πιθανόν λόγω των πολλαπλών καταστροφών που έχει υποστεί. Στις τραγικές αυτές διαπιστώσεις προέβη το ίδιο το Δημοτικό Συμβούλιο της Κυθρέας σε επίσκεψή του στην περιοχή.

«Ο Κεφαλόβρυσος ήταν η μεγαλύτερη πηγή νερού στην Κύπρο», αναφέρει ο Δήμαρχος Κυθρέας, Πέτρος Καρεκλάς. «Λόγω όμως της ανομβρίας και των αντλήσεων νερού που γίνονται παράνομα και χωρίς τις σωστές μελέτες (δηλαδή την υπεράντληση του νερού), αλλά και των ανατινάξεων που κάνουν για να βγάλουν το υλικό αυτό από τα λατομεία, κλείνουν τις εξόδους του νερού», αναφέρει ο Δήμαρχος.
«Σε λίγο θα βλέπουμε την Κερύνεια...»

Τονίζει, περαιτέρω, ότι «οι καταστροφές είναι πολλές. Πέραν της υπερλατόμευσης και των οικοδομικών και άλλων αναπτύξεων στη σκλαβωμένη Κερύνεια μας και αλλού, είναι οι στρατιωτικές ασκήσεις που γίνονται στην περιοχή, η ηχορύπανση και οι ανατινάξεις. Συντελείται πραγματικά μια καταστροφή που, αν δεν ελεγχθεί, θα είναι ανεπανόρθωτη η ζημιά που θα προκληθεί, χωρίς επιστροφή, στη χλωρίδα και πανίδα», αναφέρει, διερωτώμενος «τι κάνουμε για να μην προχωρήσει αυτή η καταστροφή;».

«Σε ένα βουνό μοναδικής ομορφιάς, περιβαλλοντικής, ιστορικής και ασβεστολιθικής, γεωλογικής και άλλης σημασίας, ο κατακτητής προβαίνει καθημερινά σε ενέργειες καταστροφικές», σημειώνει ο Δήμαρχος της κατεχόμενης Κυθρέας. Τονίζει δε ότι, «λόγω της τεράστιας καταστροφής του Πενταδακτύλου από τις παράνομες λατομεύσεις του Αττίλα, και του συνεχόμενου οικολογικού βιασμού, σε λίγο θα βλέπουμε την Κερύνεια από τη Λευκωσία...».
«Πληγές που δεν επουλώνονται»

Προσθέτει ότι «είναι απαράδεκτο να απευθυνόμαστε στους ευρωπαϊκούς θεσμούς για βοήθεια και θεραπείες και την ίδια ώρα εμείς οι ίδιοι να αυξάνουμε τη ζήτηση των υλικών με διάφορες ενέργειες και οικοδομικές εργασίες στις ελεύθερες περιοχές, συμβάλλοντας έτσι περαιτέρω στην ανεξέλεγκτη εκμετάλλευση του περιβάλλοντος. Εάν πραγματικά νοιαζόμαστε για τον τόπο μας, να δώσουμε το καλό παράδειγμα για να εφαρμοστούν οι κανονισμοί και να σταματήσει το κακό που έγινε μέχρι τώρα», τόνισε.

Ξεκαθάρισε πως καμία ενέργεια όπως αυτή που εφαρμόστηκε στον Αμίαντο δεν μπορεί πλέον να εφαρμοστεί στον Πενταδάκτυλο. «Η δενδροφύτευση δεν σώζει την κατάσταση. Εδώ καταστράφηκε ολόκληρο οικοσύστημα. Οι βράχοι αυτοί δεν μπορούν να ξανατοποθετηθούν στη θέση τους. Εδώ είναι πληγές που δεν επουλώνονται, είναι ένα θέμα που πρέπει να το δούμε όλοι και η Κυβέρνησή μας», αναφέρει ο κ. Καρεκλάς.
Ζητούσαν «άμεσα μέτρα» το 2015

Το Δημοτικό Συμβούλιο είχε αποστείλει και επιστολή στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Νίκο Αναστασιάδη, το 2015, ζητώντας να ληφθούν «άμεσα μέτρα» για να σταματήσει η καταστροφή. Το 2016, σε ανακοίνωση, ανέφεραν: «Τι κάνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, γιατί δεν παρεμβαίνει δυναμικά γι' αυτό το σημαντικό ζήτημα, μιας και χρηματοδοτούνται από αυτήν διάφορα έργα στα κατεχόμενα; (...) Αν συνεχίσει δυστυχώς αυτή η ανεξέλεγκτη κατάσταση με τις τεράστιες περιβαλλοντικές επιπτώσεις, δεν θα αργήσει να έρθει η μέρα που θα βλέπουμε την Κερύνεια από τη Λευκωσία. Εκτός και αν συνειδητά το επιζητούν, για να την βλέπουμε και να πονούμε πιο πολύ».
Οι επιπτώσεις από την υπερλατόμευση

Οι πιθανές επιπτώσεις από την ανεμπόδιστη δράση των λατομείων, σύμφωνα με τον Διευθυντή της Μονάδας Διατήρησης της Φύσης του Πανεπιστημίου «Frederic», καθηγητή Κωνσταντίνο Κουνναμά, είναι:

· Απώλεια πολύτιμων και σπάνιων οικοτόπων και ειδών που προστατεύονται από τη νομοθεσία της Ε.Ε.

· Καταστροφή της φυσικής δομής και λειτουργίας των πιο πάνω ενδιαιτημάτων, προκαλώντας έτσι απώλεια της συνολικής ανθεκτικότητας του οικοσυστήματος.

· Διαταραχή ή / και μετατόπιση ευαίσθητων ειδών.

· Απώλεια σπάνιων ή απειλούμενων ειδών, ατόμων ή πληθυσμών.

· Αλλαγή στη σύνθεση των ειδών της τοπικής χλωρίδας και πανίδας.

· Εισβολή ξένων και εισβλητικών ειδών.

· Αλλαγή και υποβάθμιση του υδροφόρου ορίζοντα και των υδάτινων οικοσυστημάτων.