1920-2018: Μια ζωή, ένα κομμάτι ιστορίας

Ο αυτοδημιούργητος επιχειρηματίας, που γεννήθηκε στην Αγκαστίνα Αμμοχώστου στις 25 Οκτωβρίου του 1920, σε μία πολύτεκνη οικογένεια, «έφυγε» τα ξημερώματα της Παρασκευής (5 Οκτωβρίου) πλήρης ημερών και προσφοράς. Ένας ακούραστος άνθρωπος και επιχειρηματίας, που συνέδεσε άρρηκτα το όνομά του με την επιτυχία και αφήνει πίσω του μία εταιρεία με ιστορία, αλλά και ακόμη μεγαλύτερες προοπτικές.
Τα πρώτα χρόνια

Σπούδασε Συγγραφική και Δημοσιογραφία, Λογιστικά, Οικονομικά και Νομικά. Στα 69 του χρόνια απέκτησε διδακτορικό από το Πανεπιστήμιο Beverly Hills, στα Οικονομικά και στη Διοίκηση Επιχειρήσεων. Οπαδός του «γηράσκω αεί διδασκόμενος», πρόσθεσε και το «αεί ασκούμενος». Υπήρξε πρωταθλητής στον δίσκο, στη σφαίρα, στην πετόσφαιρα και στο σκι.

Τα πρώτα μαθήματα επιχειρηματικότητας τα πήρε από τον ίδιο τον πατέρα του, Ιάκωβο -Κουμή (και αργότερα Χατζηκουμή), ο οποίος διατηρούσε καφενείο στην Αγκαστίνα, ενώ αργότερα έκανε πολυεπιχείρηση. Ο έφηβος Φώτος, δουλεύοντας -κατά διαστήματα- δίπλα στον πατέρα του, έπαιρνε μαθήματα για την υπόλοιπη ζωή του. Δεν ήθελε, όμως, να συνεχίσει τη δουλειά τού πατέρα του, ούτε να γίνει γιατρός, όπως του πρότεινε ο ίδιος. Τα σχέδιά τους δεν άρεσαν στη μητέρα του Φώτου, ωστόσο τα οποιαδήποτε σχέδια για σπουδές ναυάγησαν, λόγω του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Πολλά από τα επιτεύγματά του τα απέδιδε στη φιλία και στα ευτυχισμένα παιδικά του χρόνια. Ευλογία θεωρούσε φιλίες του με συνομηλίκους του, αλλά και μεγαλύτερους, οι οποίες συνέβαλαν στην πρόοδο και στην ευτυχία του. Τον βάρδο ποιητή Δημήτρη Λιπέρτη, τον δάσκαλό του, Σοφοκλή Πουλλή, τον Κώστα Μόντη, με τους οποίους η στενή φιλία του κράτησε μέχρι τον θάνατό τους.

Αποφοίτησε από το Παγκύπριο Γυμνάσιο το 1939, με όραμα να ενταχθεί στη Σχολή Ευελπίδων. Αντέδρασε, ωστόσο, η μητέρα του. Ο πατέρας του τον ήθελε γιατρό, όμως, όντας ευαίσθητος στον ανθρώπινο πόνο, το αρνήθηκε. Ήθελε να ακολουθήσει το παράδειγμα του αυτοδημιούργητου πατέρα του. Αποποιήθηκε το μερίδιό του στην οικογενειακή περιουσία και διευθέτησε σπουδές στο Βέλγιο για ηλεκτρολόγος μηχανικός. Την ημέρα θα εργαζόταν σε εργοστάσιο ηλεκτρικών ειδών, τα βράδια θα πήγαινε πανεπιστήμιο. Θα έφευγε στις 15 Σεπτεμβρίου, ωστόσο στις 3 του μηνός κηρύχθηκε ο Β ́ Παγκόσμιος Πόλεμος.

Δέχθηκε θέση καθηγητή στο English High School Αμμοχώστου (1939-1941) και δίδαξε Αρχαία, Νέα Ελληνικά, Ιστορία και Γυμναστική, τον επόμενο χρόνο, και Αγγλικά στο Γυμνάσιο Λευκονοίκου. Το επάγγελμα, όμως, του καθηγητή τον απομάκρυνε από τους στόχους του. Το καλοκαίρι του 1941 εξασφάλισε θέση βοηθού του Base Engineer Officer στο Ναυαρχείο και ταυτόχρονα έγινε βοηθός γραμματέας του ναυάρχου, με ηγεμονικό μισθό £18 τον μήνα.
Ίσως ο κορυφαίος επιχειρηματίας...

Η επιχειρηματική του πορεία προκαλεί δέος. Με κεφάλαιο £100 το 1942 μπαίνουν τα πρώτα θεμέλια για τη δημιουργία της εταιρείας Photiades & Co Ltd. Δημιουργεί μία εταιρεία εισαγωγής τροφίμων, που εξελίχθηκε σε μια διεθνή εμπορική εταιρεία η οποία δραστηριοποιείται σε τέσσερεις ηπείρους. Παράλληλα, εκείνη την περίοδο δουλεύει και στο Ναυαρχείο Αμμοχώστου. Ωστόσο η εταιρεία πάει ανέλπιστα καλά και αποφασίζει να παραιτηθεί από τη θέση του και να δώσει αποκλειστική βαρύτητα στην επιχείρηση.

Με τα χρόνια οι δραστηριότητές του επεκτάθηκαν σε παγκόσμιο επίπεδο, καθώς κατάφερε να ξεφύγει από την Ευρώπη (Κύπρο, Ελλάδα, Ρουμανία, Σλοβενία και Κροατία) και να αναπτύξει εκτεταμένο εμπόριο με Μέση Ανατολή, σοσιαλιστικές χώρες και Κίνα. Ο Όμιλος Φωτιάδης περιλαμβάνει 40 και πλέον εταιρείες στην Κύπρο και στο εξωτερικό, ωστόσο το κορυφαίο επίτευγμα του Ομίλου μπορεί να θεωρηθεί η εξασφάλιση της πρώτης συμφωνίας παγκοσμίως για την παραγωγή μπύρας Carlsberg εκτός Δανίας.

Το 1967 η Κυπριακή Ζυθοποιία Carlsberg καθίσταται το πρώτο παγκόσμιο ζυθοποιείο εκτός Δανίας που παράγει Carlsberg Beer και σηματοδοτεί τον δρόμο για άλλες χώρες να ακολουθήσουν. Τα εγκαίνια γίνονται δύο χρόνια αργότερα, τον Ιούνιο του 1969, από τον Αντιπρόεδρο του Ομίλου Carlsberg HB Krogh και από τότε η μπύρα παράγεται στην Κύπρο.

Από το 1969, η Carlsberg παρασκευάζεται και εμφιαλώνεται στην Κύπρο και στα τέλη της χρονιάς εισέρχεται στην κυπριακή αγορά και γρήγορα κατακτά την πρώτη θέση στις προτιμήσεις των Κυπρίων. Η παραδοσιακά υψηλής ποιότητας φιλοσοφία ζυθοποιίας έχει κάνει την μπύρα Carlsberg ίσως την καλύτερη μπύρα στον κόσμο -που λέει και το διάσημο σλόγκαν- είναι το ίδιο σημαντική σήμερα όσο ήταν πριν από 170 χρόνια πριν, όταν ο Carl Jacobsen παρήγαγε το πρώτο βαρέλι στην Κοπεγχάγη.

Στη συμπλήρωση 50 χρόνων μετά την πρώτη άδεια για παραγωγή της Carlsberg εκτός Δανίας, η Κύπρος επιλέχθηκε να είναι η πρώτη αγορά από την οποία θα ξεκινήσει το παγκόσμιο ταξίδι της η Carlsberg Classic. Σύμφωνα με στατιστικές, από το 2003 μέχρι και το 2016, οι Κύπριοι καταναλώνουν 35 - 40 εκ. λίτρα μπύρας τον χρόνο. Tους πρώτους 4 μήνες του 2017 στην Κύπρο καταναλώθηκαν ήδη 8.262.940 λίτρα μπύρας και ας ήταν χειμώνας. Έτσι, τον πρώτο λόγο στην πώληση της μπύρας κατέχει η Carlsberg.
Γεννημένος για τη δημιουργία

Ήταν ο πρώτος Κύπριος που ανέπτυξε, μετά τον πόλεμο, εκτεταμένο εμπόριο με τη Μέση Ανατολή. Άνοιξε το 1947 γραφείο στην Αλεξάνδρεια και πωλούσε στην Αίγυπτο χαρούπια, σταφίδα, κρασί, ξηρούς καρπούς. Το 1948 άνοιξε γραφείο στη Βηρυτό και αποθήκες στο Free Zone, απ’ όπου προμήθευε τις γύρω αγορές με διάφορα εμπορεύματα. Οι αποθήκες στο Free Zone αύξησαν τις πωλήσεις του, διότι οι Άραβες, καχύποπτοι, δεν άνοιγαν τραπεζιτικές πιστώσεις, γι’ αυτό έρχονταν εκεί και έπαιρναν τα εμπορεύματα. Το 1949, με γραφείο στην Αθήνα, εξήγε ελληνικά γεωργικά και βιομηχανικά προϊόντα στη Μέση Ανατολή.

Μετά την ανεξαρτησία της Κύπρου, με βάση την Αθήνα, ξανοίχθηκε σε μεγάλης κλίμακας εμπόριο με τις σοσιαλιστικές χώρες, μέσω των Clearing Accounts και κυρίως με το Private Barder. Ήταν αντιπρόσωπος των ξυριστικών λεπίδων «Άστορ», κι αυτό βοήθησε πολύ τα Barter του. Επειδή δεν διέθεταν οι χώρες ξένο συνάλλαγμα, αντάλλασσε λεπίδες με προϊόντα τους. Με γραφεία σε Βελιγράδι, Σόφια, Βουκουρέστι, κάλυπτε τη Ρωσία και άλλες χώρες. Γραφεία στο Λονδίνο και στη Λωζάννη διαχειρίζονταν τις ευρωπαϊκές αγορές και τις αποθήκες Freezone στο Ρότερνταμ, απ’ όπου πωλούσε τα προϊόντα της ανταλλαγής στην Αφρική και αλλού. Στην Κύπρο, στην εταιρεία, είχε τα αδέλφια του, Τάκη και Κίκο, που του κάλυπταν τα νώτα.

Το 1949 μπήκε στο εμπόριο της ζάχαρης, ενώ, από το 1958, πρόβλεψε ότι η Αγγλία θα παραχωρούσε στην Κύπρο κάποιας μορφής ανεξαρτησία. Άρχισε να μελετά τις βιομηχανικές ανάγκες της Κύπρου. Διαπίστωσε τρεις βιώσιμες βιομηχανίες: εργοστάσιο μπισκότων, ζυθοποιείο και τσιμεντοποιείο. Συμπλήρωσε τις μελέτες του και την επομένη της ανακήρυξης της Ανεξαρτησίας, στις 17 Αυγούστου 1960, κατάθεσε τις τρεις αιτήσεις για άδεια.

Για το ζυθοποιείο το Υπουργείο απάντησε αρνητικά, με την «προσχηματική δικαιολογία» ότι η Κύπρος είναι οινοπαραγωγική χώρα και «δεν είναι ορθό να προωθούμε την κατανάλωση μπύρας». Αγόρασε το ζυθοποιείο Πλατάνη και εξασφάλισε την άδεια και μετά από πέντε χρόνων σκληρούς αγώνες εξασφάλισε τη συμφωνία με την Carlsberg. Σήμερα τα κέρδη της Carlsberg από την παγκόσμια παραγωγή της είναι εκατονταπλάσια και αυτό το χρωστούν στον Φώτο Φωτιάδη, κατά τον νέο πρόεδρο Νiels Andersen, σε ανακοίνωσή του στη βράβευση της Carlsberg Κύπρου ως της καλύτερης Carlsberg στον κόσμο.
Η τελευταία συνέντευξη

«Κατά την ιστορική αυτή στιγμή αισθάνομαι την υποχρέωση να ευχαριστήσω την κυπριακή κοινωνία, για την οποία τρέφω βαθύ σέβας και απέραντη εκτίμηση, για τη στήριξη και αγάπη της όλα αυτά τα μακρά χρόνια», δήλωνε στο Economy Today σε μια συνέντευξη με αφορμή τη συμπλήρωση 75 χρόνων του Ομίλου, που έμελλε να είναι η τελευταία.

«Αισθάνομαι ιδιαίτερα περήφανος που τα πανάξια παιδιά μου, Παύλος και Αλέξης, όχι μόνο έχουν πιστέψει και υιοθετήσει τα ίδια οράματα αλλά και με τη δική τους χαρισματική προσωπικότητα και αυξημένη ικανότητα και δραστηριότητα, οδηγούν τον Όμιλό μας με βεβαιότητα σε ακόμα πιο υποσχόμενο μέλλον», είχε πει τότε στον Σωκράτη Ιωακείμ, με τον οποίο μοιράστηκε και την αρχή που τηρήθηκε με θρησκευτική ευλάβεια στον Όμιλο από τη δεκαετία του 1960 και εντεύθεν.

«Ο Όμιλος να επιστρέφει στο κοινωνικό σύνολο όσο γίνεται περισσότερα απ' όσα η στήριξη και η αγάπη της κοινωνίας τον καταξιώνει», ήταν το μότο που καθόρισε την επαγγελματική ηθική του, ενώ η δική του παρακαταθήκη προς τους νέους επιχειρηματίες δεν ήταν άλλη από την πολύτιμη συμβουλή που έδωσε κάποτε στα παιδιά του: «Όλα, όσα και ό,τι χρειάζεται ο πρωταθλητισμός».

Η συνέντευξη, τότε, έκλεισε με πολιτική χροιά, ενδεικτική την ίδια ώρα της αγάπης του Φ. Φωτιάδη για τον τόπο: «Στηριζόμενοι στον θεόπεμπτο αμύθητο θησαυρό των υδρογονανθράκων της χώρας μας, οφείλουμε να οικοδομήσουμε εκείνες τις συμμαχίες που θα διασφαλίζουν τα κυριαρχικά της δικαιώματα στην ΑΟΖ της, καθώς και να της προσφέρουν υποστήριξη για την εφαρμογή του ευρωπαϊκού κεκτημένου σ’ ολόκληρη την επικράτεια του νησιού ως την πιο σωστή, δίκαιη και βιώσιμη λύση που θα αποτελούσε την ιδανική Δημοκρατία για όλους τους κατοίκους της και την εσαεί προστασία της Κύπρου από τις πολεμοχαρείς επιδιώξεις της Τουρκίας».