Γονείς ή φίλοι με τα παιδιά μας;

Είναι πολλές οι φορές που ακούμε γονείς να αναφέρονται στα παιδιά τους λέγοντας ότι «εμείς είμαστε οι καλύτεροι φίλοι», «εμένα το παιδί μου μού τα λέει όλα» και αρκετές παρόμοιες δηλώσεις, οι οποίες στοχεύουν κυρίως στο να χαρακτηρίσουν τη σχέση που έχουν με το παιδί τους ως φιλική. Αλήθεια, μπορεί ένας γονιός να είναι φίλος με το παιδί του; Τι σημαίνει ο γονιός να έχει τον ρόλο του «φίλου» και πώς αυτό επηρεάζει το ίδιο το παιδί;

Ας ξεκινήσουμε κάνοντας μιαν αναφορά στον ρόλο του γονιού, ο οποίος είναι πολύπλευρος. Αφενός, ο γονιός είναι αυτός που παρέχει φροντίδα στο παιδί του, ώστε να ικανοποιούνται όλες οι βιολογικές του ανάγκες και να εξασφαλίζεται η σωματική του ασφάλεια. Αφετέρου, οφείλει να καλύπτει τις συναισθηματικές του ανάγκες, παρέχοντάς του έτσι τη συναισθηματική ασφάλεια.

Επιπλέον, ένας γονιός είναι υπεύθυνος για τη λήψη αποφάσεων, την καθοδήγηση, αλλά και για την οριοθέτηση του παιδιού του. Αυτός θα θεσπίσει τους κανόνες, θα καθορίσει την ώρα επιστροφής του παιδιού από μια έξοδό του, την ποιότητα των προγραμμάτων που θα παρακολουθήσει στην τηλεόραση κ.ο.κ.

Τι συμβαίνει λοιπόν όταν ένας γονιός αποφασίζει να αντικαταστήσει τον ρόλο του γονιού με τον ρόλο του «φίλου» στη ζωή του παιδιού του; Η απάντηση είναι ότι αλλάζουν οι ισορροπίες. Στον φίλο μας ποτέ δεν θα επιβάλουμε πόση ώρα θα βλέπει τηλεόραση, αλλά ούτε κι έχουμε την ευθύνη της λήψης αποφάσεων γι’ αυτόν. Αν είμαστε «φίλοι» με το παιδί μας, αμέσως εξισώνουμε τη δύναμή μας με τη δική του, με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζουμε προβλήματα στην οριοθέτησή του. Επιπλέον, στο παιδί μας μπορεί να μιλάμε για διάφορα θέματα, αλλά είναι αδύνατον να μοιραζόμαστε μαζί του τα πάντα, όπως κάνουν οι φίλοι.

Είναι σημαντικό όμως εδώ να διαχωρίσουμε τη φιλική διάθεση από τη φιλία. Η φιλική διάθεση είναι μια επιδιωκόμενη συμπεριφορά απέναντι στο παιδί. Του παρέχει την αίσθηση εμπιστοσύνης, σεβασμού, αγάπης, αποδοχής, χαλαρότητας και ασφάλειας. Όλα αυτά είναι στοιχεία που διαδραματίζουν θετικό ρόλο στη σχέση μας με το παιδί, επιτυγχάνοντας παράλληλα τη διατήρηση του γονεϊκού μας ρόλου. Σε αντίθετη περίπτωση, η φιλία με το παιδί μας, λόγω ακριβώς της εξίσωσης δυνάμεων, δεν επιτρέπει στο παιδί να νιώθει την ασφάλεια και την κάλυψη που του προσφέρει ο ρόλος του γονιού.

Κάτι αντίστοιχο ισχύει και για τον ρόλο του εκπαιδευτικού. Είναι θεμιτό για τον εκπαιδευτικό να έχει μια φιλική σχέση με τον μαθητή του, χωρίς όμως αυτό να αναιρεί τον ρόλο του. Όπως ακριβώς ο γονιός, έτσι και ο εκπαιδευτικός χρειάζεται να οριοθετήσει, να προστατέψει, αλλά και να μεταδώσει γνώσεις στον μαθητή, κάτι το οποίο δεν μπορεί να το κάνει από τη θέση του φίλου.

Με το παιδί μας χρειάζεται επομένως να επιτελούμε τον ρόλο που μας έχει δοθεί. Αυτόν του γονιού. Ασχέτως της φιλικής μας διάθεσης και στάσης απέναντί του, ο ρόλος μας θα πρέπει να είναι αδιαπραγμάτευτος. Ας φροντίσουμε λοιπόν να είμαστε υπέροχοι γονείς κι όχι υπέροχοι φίλοι! Ας αφήσουμε σε άλλους αυτόν τον ρόλο. Ας μην ξεχνάμε, τέλος, ότι το παιδί μας μάς έχει ανάγκη, γιατί «αν εγώ είμαι φίλος με το παιδί μου, τότε ποιος θα είναι ο γονιός του;».
ΔΩΡΙΤΑ ΜΑΡΚΑΝΤΩΝΗ
Εκπαιδευτικός