Ενώνουν το παζλ της μεγάλης κατάρρευσης

ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΣΜΟ
ΜΕ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΩΝ 10 ΠΡΩΤΩΝ ΚΑΤΑΘΕΣΕΩΝ, ΞΕΧΩΡΙΖΕΙ Η ΥΠΟΘΕΣΗ «ALTAMIRA», ΟΙ ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΕΣ ΓΙΑ ΕΛΛΙΠΕΙΣ ΕΛΕΓΧΟΥΣ ΚΑΙ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΕΠΙΤΡΟΠΕΙΩΝ, ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΟΙ ΑΤΑΣΘΑΛΙΕΣ ΣΤΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΔΑΝΕΙΩΝ
Ξύνει παλιές, αλλά και πρόσφατες πληγές του Συνεργατισμού η δημόσια ακροαματική διαδικασία ενώπιον της τριμελούς Ερευνητικής Επιτροπής, στην προσπάθειά της να καταγράψει τα γεγονότα και τις αίτιες που οδήγησαν τον οργανισμό στην κατάρρευση και ν ́ αποδώσει ευθύνες όπου υπάρχουν. Ο πρώτος γύρος καταθέσεων, στον οποίο συμμετείχαν συνολικά δέκα πρώην και νυν στελέχη της τράπεζας, ολοκληρώθηκε την περασμένη Τετάρτη.

Με κύριο χαρακτηριστικό την ψύχραιμη προσέγγιση, αλλά και όπλο τη διεισδυτική ερωτηματολογία, τα τρία μέλη της Επιτροπής, Γεώργιος Αρέστη (πρόεδρος), Γεώργιος Χαραλάμπους (μέλος) και Γεώργιος Γεωργίου (μέλος), απέκτησαν ήδη μία πρώτη εικόνα για τα κακώς έχοντα στη Συνεργατική. Οι δέκα μάρτυρες έδωσαν τις δικές τους εκδοχές για την κατάσταση στον Οργανισμό. Παρατηρήθηκαν συγκλίσεις αλλά και κάποιες ανομοιότητες στις καταθέσεις για το πού γέρνει η ζυγαριά των ευθυνών.

Οι καταγγελίες είχαν αρκετούς αποδέκτες και άγγιξαν, τόσο την προ του 2013 εποχή, όσο και τη μετά του 2013 εποχή. Είναι νωρίς, όμως, για την εξαγωγή των όποιων συμπερασμάτων, καθώς αναμένεται να κληθούν να καταθέσουν κι άλλα πρόσωπα, περιλαμβανομένων και αυτών που βρέθηκαν στο στόχαστρο, για να τους δοθεί η ευκαιρία να απαντήσουν και γενικότερα να εκφράσουν, δημοσίως, τις δικές τους θέσεις.

Βάσει των δέκα πρώτων ακροάσεων, διαφαίνεται πως τα ζητήματα που έχουν κεντρίσει το ενδιαφέρον της Επιτροπής είναι:

· Οι πολιτικές αποφάσεις εντός και εκτός του οργανισμού, περιλαμβανομένου της απευθείας ανάθεσης της διαχείρισης των κόκκινων δανείων στην «Altamira»,

· Οι ελλιπείς έλεγχοι, τα κριτήρια και οι διαδικασίες διορισμού των Επιτροπείων

· Οι ατασθαλίες στη χορήγηση δανείων.

Σύμφωνα με πληροφορίες, τα τρία μέλη της Επιτροπής θα αξιοποιήσουν τον χρόνο που απομένει μέχρι να αρχίσει ο δεύτερος γύρος, στις 23 Αυγούστου, με τις καταθέσεις των Γενικού Ελεγκτή και Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου, μελετώντας τις στοίβες φακέλων με στοιχεία που τους παρέδωσαν εμπλεκόμενοι φορείς.
Απευθείας ανάθεση στην «Altamira»

Πιο αναλυτικά, η επίμαχη απόφαση της Συνεργατικής για απευθείας ανάθεση της διαχείρισης των «κόκκινων δανείων» στην Altamira αποτέλεσε ένα από τα μεγάλα θέματα των πρώτων καταθέσεων. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε η κατάθεση του Τάκη Ταουσιάνη, πρώην προέδρου Επιτροπείας της τράπεζας, ο οποίος κλήθηκε να εξηγήσει τους λόγους παραίτησής του, τον Οκτώβριο του 2017. Ο κ. Ταουσιάνης επικαλέστηκε σφοδρές διαφωνίες με τον γενικό διευθυντή της ΣΚΤ, Νικόλα Χατζηγιάννη:

«Στις 28 Δεκεμβρίου 2016 έγινε κάτι που για μένα είναι ορόσημο κακής διακυβέρνησης. Η πλειοψηφία του ΔΣ αποφάσισε την απευθείας διαπραγμάτευση με την Altamira και όχι μέσω μιας ανταγωνιστικής διαδικασίας με την προκήρυξη προσφορών». Πρόσθεσε ότι «στις 12 Ιανουαρίου 2017, καταρρίπτονται οι μύθοι, καθώς η Ελληνική Τράπεζα ανακοίνωσε πως έχει ένα χρόνο που διαπραγματεύεται με πέραν των 40 εταιρειών. Εμείς δεν μπορούσαμε να βρούμε άλλον οργανισμό;», διερωτήθηκε.

Ο κ. Ταουσιάνης ανέφερε ακόμη ότι διαφώνησε και με τον υπουργό Οικονομικών, Χάρη Γεωργιάδη, για δύο θέματα, τη σύσταση του Διοικητικού Συμβουλίου της τράπεζας και τον τρόπο επιλογής της «Altamira». Είπε ότι, στις 31 Ιανουαρίου 2018, μέσω ηλεκτρονικού μηνύματος ζήτησε την παρέμβαση του υπουργού Οικονομικών, αλλά του απάντησε πως ήταν απόφαση της Επιτροπείας. Στη συνέχεια, υποστήριξε ότι η κυπριακή εταιρεία «AXIA Ventures» είχε μεσολαβήσει για τη συμφωνία Συνεργατικής -«Altamira».

Παρότι επέκρινε τη διαδικασία που ακολούθησε η Συνεργατική, ο κ. Ταουσιάνης χαρακτήρισε την «AXIAVentures» ως μια πολύ σοβαρή εταιρεία. Επισήμανε επίσης πως συναντήθηκε δύο φορές με τη Διοικήτρια της Κεντρικής Τράπεζας για την «Altamira», παραπέμποντας την Επιτροπή στην κ. Γιωρκάτζη αναφορικά με την απάντησή της.

Με την τοποθέτηση Ταουσιάνη συμφώνησε το πρώην μέλος της Επιτροπείας της Συνεργατικής Άδωνης Πηγασίου. Ερωτηθείς για τις συνθήκες που επικρατούσαν στη συνεδρία της 28ης Δεκεμβρίου 2016, ο κ. Πηγασίου κατέθεσε πως η απόφαση που λήφθηκε «είναι παράδειγμα κακής διακυβέρνησης, ν' αποφασίσεις με το πιστόλι στον κρόταφο». Οι λόγοι, «ήταν τα στενά χρονικά πλαίσια που υπήρχαν για να αντιμετωπιστούν τα ΜΕΔ, βάζοντας με αυτόν τον τρόπο, δαμόκλειο σπάθη στα κεφάλια μας».

Προχωρώντας, ένα βήμα παραπέρα, μίλησε για εκδικητικές συμπεριφορές εναντίον των διαφωνούντων. «Τα άτομα που αντέδρασαν στην απευθείας ανάθεση στην Altamira είχαν χαμηλές βαθμολογίες στις αξιολογήσεις. Τις χειρότερες αξιολογήσεις είχαν ο Τάκης Ταουσιάνης, η Σουζάνα Πογιατζή και εγώ», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Πηγασίου.

Σημειώνεται πως την υπόθεση «Altamira» είχε αναδείξει δημόσια η Ελεγκτική Υπηρεσία, σε έκθεσή της που δημοσιεύθηκε την 1η Ιουνίου 2018, καταγγέλλοντας την απευθείας διαπραγμάτευση κάτι που, σύμφωνα με τον Οδυσσέα Μιχαηλίδη, είχε ως συνέπεια τον «εγκλωβισμό» της Συνεργατικής σε ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα.
Ατασθαλίες στη χορήγηση δανείων

Πέραν της υπόθεσης «Altamira», περίοπτη θέση στις ερωτήσεις της Επιτροπής είχε και το θέμα των ατασθαλιών στη χορήγηση δανείων από τον Συνεργατισμό. Ο κ. Πηγασίου, ο οποίος παραιτήθηκε τον Φεβρουάριο του 2018, αναφέρθηκε σε περίπτωση ευνοϊκής μεταχείρισης πολιτικά εκτεθειμένου προσώπου, στο πλαίσιο αναδιάρθρωσης δανείου κατά το 2017. Όταν του ζητήθηκε να τον κατονομάσει, είπε πως δεν επιθυμεί να τον αναφέρει δημόσια και η Επιτροπή τον κάλεσε να το γράψει πάνω σε χαρτί και να το παραδώσει, όπως και έπραξε.

Επίσης, το πρώην μέλος της Επιτροπείας της Συνεργατικής Σουζάνα Πογιατζή (η οποία διορίστηκε τον Ιούλιο του 2016 και παραιτήθηκε δέκα μήνες μετά), κατέθεσε ότι υπήρξαν περιπτώσεις δανείων που παραχωρούνταν σε πρόσωπα τα οποία συνδέονταν με στελέχη. Παρομοίως, ο πρώην ανώτερος διευθυντής Αναδιάρθρωσης και Συντονισμού της Συνεργατικής Ανδρέας Τρόκκος (ο οποίος παραιτήθηκε από τον Νοέμβριο του 2015) έκανε λόγο για έλλειψη νομοθετικού πλαισίου σχετικά με την αντιμετώπιση των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (ΜΕΔ). «Η απογοήτευση δεν περιοριζόταν μόνο στα στεγανά της ΣΚΤ. Ένας λόγος ήταν και το νομοθετικό πλαίσιο για τη διαχείριση των ΜΕΔ που έπρεπε να περάσει από την Πολιτεία», είπε χαρακτηριστικά.

Για το ίδιο θέμα, το πρώην μη εκτελεστικό μέλος της Επιτροπείας της τράπεζας Παύλος Θεοδότου (2007-2012), κατήγγειλε μεγάλες σπατάλες στην τράπεζα μετά από το 2013 και προσπάθεια να μετατραπεί ο Συνεργατισμός σε Λαϊκή Τράπεζα, με την πρόσληψη πολλών στελεχών της τελευταίας. Ερωτηθείς ωστόσο για την προ του 2013 εποχή και τις ατασθαλίες στη χορήγηση δανείων από τα ΣΠΙ, υποστήριξε πως «αν υπήρξαν ατασθαλίες, δεν ήταν από σκόπιμες ενέργειες, αλλά από λάθη και κακές εισηγήσεις του γραμματέα. Η αδυναμία ήταν ότι κοίταζαν μόνο την εξασφάλιση και όχι τόσο τη δυνατότητα αποπληρωμής». Στην κατάθεσή του ο κ. Θεοδότου απέδωσε και ελλιπή εποπτεία στον πρώην Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας Αθανάσιο Ορφανίδη.
Περί παρεμβάσεων και ελλιπούς κατάρτισης

Την έντονη διαφωνία του για τον τρόπο λειτουργίας του Συμβουλίου της Επιτροπείας εξέφρασε το πρώην μη εκτελεστικό μέλος της Συνεργατικής, πρώην πρόεδρος της Επιτροπής Ελέγχου, μέχρι την παύση του τον Οκτώβριο του 2015, Γεώργιος Στροβολίδης. Έκανε λόγο «για ειλημμένες αποφάσεις που έβλαπταν τον Οργανισμό, διότι δεν υπήρχε λόγος ύπαρξης του Διοικητικού Συμβουλίου», προσθέτοντας πως «κάποιοι συμπεριφέρονταν ως σκιώδεις». Υποστήριξε πως η παύση του οφείλεται στις διαφορετικές απόψεις που εξέφραζε σε σχέση με τις αποφάσεις που λαμβάνονταν.

Επίσης, κατήγγειλε ανυπαρξία εσωτερικού ελέγχου και ισχυρίστηκε ότι μη εκτελεστικά στελέχη ασχολούνταν με εκτελεστικά θέματα, στρέφοντας τα πυρά του κατά του προέδρου της Επιτροπείας, Νικόλα Χατζηγιάννη: «Το γεγονός ότι ο κ. Χατζηγιάννης ήταν συνεχώς εκεί και εμπλεκόταν σε εκτελεστικά καθήκοντα, χωρίς να είναι εκτελεστικός, αυτό δημιουργούσε διάφορα θέματα. Κι άλλα όμως μη εκτελεστικά μέλη του συμβουλίου ασχολούνταν με εκτελεστικά θέματα με τον ίδιο τρόπο», είπε, μεταξύ άλλων, ο κ. Στροβολίδης.

Επίσης, ο πρώην γενικός διευθυντής της Συνεργατικής, Μάριος Κληρίδης, κληθείς να εξηγήσει τους λόγους της παραίτησής του τον Ιούνιο του 2015, είπε ότι αισθανόταν «μια συνεχή προσπάθεια υπόσκαψής μου, από τον κ. Χατζηγιάννη, στον υπουργό Οικονομικών. Η υπόσκαψη άρχισε έξι μήνες μετά που ανέλαβα τα καθήκοντά μου». Αναφέρθηκε στην πρόσληψη Γιάννη Σταυρινίδη, αρχικά ως βοηθού του κ. Χατζηγιάννη, ο οποίος, όπως ισχυρίστηκε, έγινε «σούπερ εκτελεστικός». «Ο κ. Σταυρινίδης», συμπλήρωσε, «απέκτησε ‘super powers’, μέσα στον οργανισμό, με τη στήριξη του κ. Χατζηγιάννη. Υπήρχαν φήμες ότι είχε προσβάσεις και στον υπουργό Οικονομικών». Επισήμανε, μάλιστα, ότι είχε εκφράσει τη διαφωνία του αναφορικά με πρόταση του κ. Σταυρινίδη για παραχώρηση εταιρικών δανείων.

Πυρά κατά του κ. Χατζηγιάννη εξαπέλυσε σε κατάθεσή του και το πρώην μέλος της Επιτροπείας της Συνεργατικής, Δημήτρης Θεοδότου: «Ο Νικόλας Χατζηγιάννης δεν είχε τις δεξιότητες και εμπειρίες για να χειριστεί την αναδιάρθρωση των Συνεργατικών Πιστωτικών Ιδρυμάτων», ανέφερε. Ο κ. Θεοδότου παύθηκε τον Οκτώβριο του 2015, λαμβάνοντας, όπως είπε, μια επιστολή από τον υπουργό Οικονομικών, χωρίς να του επεξηγούνται οι λόγοι.

Επίσης, η κ. Σουζάνα Πογιατζή αναφέρθηκε σε έλλειψη ανεξαρτησίας στην Επιτροπεία, αλλά και σε αφοσίωση των παλαιότερων μελών στον κ. Χατζηγιάννη, ο οποίος, όταν αυτή πρωτοπήγε στον Οργανισμό, είχε ήδη εξελιχθεί σε γενικό διευθυντή από μη εκτελεστικός πρόεδρος. «Από τη στιγμή, όμως, που ένας πρόεδρος του Συμβουλίου γίνεται γενικός διευθυντής, τότε τα ανεξάρτητα μέλη δεν είναι πλέον ανεξάρτητα και γι’ αυτό υπήρχε αυτό το κλίμα», επισήμανε η κ. Πογιατζή.

Το πρώην μέλος της Επιτροπείας Θανάσης Σταύρου, ο οποίος παραιτήθηκε τον Οκτώβριο του 2015, υποστήριξε ότι «υπήρχε έλλειψη δράσης και όρεξης για σημαντικές τομές», οι οποίες θα προσέδιδαν αξία στον οργανισμό, ώστε να μπορέσει να ιδιωτικοποιηθεί. Το πρώην εκτελεστικό μέλος της Επιτροπείας της Συνεργατικής και νυν διευθυντής Διεύθυνσης Έγκρισης Πιστωτικών Διευκολύνσεων, Ευθύμιος Πανταζής, έκανε λόγο για έλλειψη ικανοτήτων στα άτομα που συμμετείχαν στις Επιτροπείες, πριν από το 2013. Αυτό το γεγονός, είπε, «αποτέλεσε τον βασικό λόγο για την ποιότητα των δανειοδοτήσεων που είχαν δοθεί πριν την αναδιάρθρωση της Συνεργατικής». Ερωτηθείς από την Επιτροπή, αν η σύνθεση των Επιτροπών των ΣΠΙ, πριν από το 2013, αντανακλούσε στη δύναμη των πολιτικών κομμάτων ανά περιοχή, απάντησε: «Αυτό έχει μια βάση. Αντανακλούσε την πολιτική απόχρωση».
ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ
Με την έγκριση της Βουλής και τον έλεγχο από την ΕΚΤ

Ο υπουργός Οικονομικών, Χάρης Γεωργιάδης, απέρριψε τους ισχυρισμούς που διατυπώθηκαν στην Ερευνητική Επιτροπή περί πολιτικών παρεμβάσεων στον διορισμό του Επιτροπείας της Συνεργατικής. Μιλώντας στο ΡΙΚ, είπε ότι τα μέλη διορίστηκαν κατόπιν πρότασης της κυβέρνησης, με τη σύμφωνη γνώμη της Κεντρικής Τράπεζας και την έγκριση της Βουλής. Τα μέλη του Δ.Σ., πρόσθεσε, «ελέγχονται διαρκώς για την ικανότητα και καταλληλόλητά τους από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα». Ανέφερε πως η ίδια διαδικασία ελέγχου ισχύει και για τα διευθυντικά στελέχη, στον διορισμό των οποίων το κράτος δεν είχε καμία εμπλοκή.

Σε μια άλλη εξέλιξη, ο διευθυντής Στρατηγικής της ΣΚΤ, Γιάννος Σταυρινίδης, σε επιστολή του προς τον πρόεδρο της Ερευνητικής Επιτροπής Γιώργο Αρέστη, έκανε λόγο για εσφαλμένες αναφορές που έγιναν για το πρόσωπό του στο πλαίσιο της ακροαματικής διαδικασίας. Απαντώντας με δημόσια ανακοίνωση, η Ερευνητική ξεκαθάρισε πως δεν λειτουργεί με τη μέθοδο της ανταλλαγής επιστολών και κάλεσε τον οποιονδήποτε ενδιαφερόμενο επιθυμεί να τοποθετηθεί επί του αντικειμένου να το πράξει ενώπιόν της.