Έργα και προγράμματα ανάπτυξης που δεν έγιναν

Με την ανάπτυξη του λιμανιού της Λεμεσού και την ολοκλήρωση της ανάπτυξης της Μαρίνας εναπόκειται στο Υφυπουργείο Ναυτιλίας να εντείνει τις προσπάθειές του ώστε η Κύπρος να καταστεί κόμβος, εμπορικός και τουριστικός, για τις διηπειρωτικές θαλάσσιες μεταφορές με τα λιμάνια της γύρω περιοχής. Πρέπει επιτέλους να εκμεταλλευτούμε τα πλεονεκτήματα της γεωγραφικής μας θέσης

Ανακοινώθηκε και πάλι πρόσφατα το πολύ χαμηλό ποσοστό υλοποίησης του «Προϋπολογισμού Αναπτύξεως». Αναφέρθηκα κι άλλοτε σε έργα, προγράμματα ανάπτυξης που δεν έγιναν, με αποτέλεσμα η Κύπρος να μην επιτύχει μιαν αυτοδύναμη ανάπτυξη, που θα την κατέτασσε στη χορεία των ανεπτυγμένων χωρών. Σήμερα θα ασχοληθώ λόγω στενότητας χώρου με τρία απ’ αυτά, στα οποία πρόσφατα παρουσιάστηκε κάποια κινητικότητα: Την Κρατική Έκθεση Λευκωσίας, το Λιμάνι/Μαρίνα Λάρνακας και την περιοχή δυτικά της Μαρίνας Λεμεσού.

Ο Αύγουστος μάς θυμίζει τον αδόκητο χαμό του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου το 1977. Δυο μήνες νωρίτερα τέλεσε τα εγκαίνια της Κρατικής Έκθεσης Κύπρου. Όσοι παρευρέθησαν, θυμούμαστε την περίφημη ρήση του «όσο η καρδιά αυτή θα κτυπά, οι κτύποι της θα ‘ναι για την Κύπρο». Το έργο αυτό ήταν το πρώτο που ολοκληρώθηκε μετά την εισβολή. Στόχος ήταν να σπάσουμε τα στενά πλαίσια της Κύπρου και να τη μετατρέψουμε σε ένα διεθνές/ περιφερειακό οικονομικό/εμπορικό κέντρο της ευρύτερης Μέσης Ανατολής. Και πράγματι στις ετήσιες γενικές και στις εξειδικευμένες εκθέσεις, πολλές ήταν οι χώρες απ’ όλα τα μέρη του Κόσμου, που είχαν ειδικό περίπτερο και πολλές διεθνείς συναλλαγές εγίνοντο μέσω Κύπρου.

Στη συνέχεια ο τεράστιος αυτός χώρος κι οι εγκαταστάσεις έμειναν ουσιαστικά σε αχρησία. Κατά καιρούς φιλοξενούν κάποιες εκθέσεις και κάποιες εκδηλώσεις, πολλές φορές άσχετες με τον σκοπό τους, ενώ καμιά συστηματική προσπάθεια δεν έγινε για ουσιαστική αξιοποίησή τους. Θα πρέπει να μελετηθεί ξανά η αρχική ιδέα. Η Κύπρος θα πρέπει να προσφέρει όλες τις διευκολύνσεις ενός σύγχρονου περιφερειακού οικονομικού και εμπορικού κέντρου. Μήπως η ατελέσφορη παλιά προσπάθεια δημιουργίας ενός διεθνούς Τεχνολογικού Πάρκου αν γίνει στην Πρωτεύουσα αυτήν τη φορά θα εξυπηρετούσε πολλαπλά τις ανάγκες της κυπριακής οικονομίας; Υπενθυμίζω ότι αμέσως μετά την εισβολή προσπαθήσαμε σε συνεργασία με το Τεχνολογικό Πάρκο Σοφία-Αντίπολη της Νίκαιας, Γαλλίας, να ιδρύσουμε και στην Κύπρο ανάλογο πάρκο για αξιοποίηση, μεταξύ άλλων, και του καλά εκπαιδευμένου ανθρώπινου δυναμικού μας. Δυστυχώς, ούτε κι αυτό έγινε μέχρι σήμερα. Εύχομαι η τελευταία απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου να οδηγήσει στη σωστή λύση.

Παρά την έγκαιρη ανάπτυξη της λιμενικής υποδομής της Κύπρου, με την απώλεια του μεγαλύτερου λιμανιού της Αμμοχώστου, παρουσιάστηκαν προβλήματα λιμενικής ανεπάρκειας και προ παντός λειτουργικότητας και κόστους εξυπηρέτησης μέχρι την ολοκλήρωση του λιμανιού Λεμεσού. Δυστυχώς, για να ικανοποιηθεί η πίεση των Λαρνακέων για κατασκευή λιμανιού στην πόλη τους αμέσως μετά την Ανεξαρτησία επιλέγηκε λανθασμένα η παρούσα θέση, στο υπογάστριο της πόλης, που περιόριζε τις προοπτικές ευρύτερης χρήσης. Ας ελπίσουμε ότι η αναζήτηση αυτόν τον καιρό και πάλι στρατηγικού επενδυτή για επέκταση και διαχείρισή του στη βάση ενιαίας ανάπτυξης με τη Μαρίνα θα βρει τη χρυσή τομή.

Για πολλές δεκαετίες το λιμάνι Λάρνακας υποαπασχολείτο, κυρίως, γιατί μετά τη φυγή της DSR, της Ανατολικής Γερμανίας, που το χρησιμοποιούσε σχεδόν αποκλειστικά μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1990, δεν έγινε κατορθωτό να δραστηριοποιηθεί, γιατί λόγω μεγέθους αδυνατούσε να εξυπηρετήσει πλοία νέας γενεάς. Η απόφαση που λήφθηκε στη συνέχεια για μετατροπή του σε καθαρά επιβατικό λιμάνι σε συνδυασμό με την τουριστική και εμπορική ανάπτυξη του περιβάλλοντος χερσαίου χώρου απεδείχθη αλυσιτελής για άλλες δεκαετίες. Εισήγησή μας από τότε ήταν να εκμισθωθεί το λιμάνι σε μεγάλη ξένη εταιρεία θαλασσίων μεταφορών, η οποία να αναλάβει τη συμφωνημένη μεγέθυνση κι εκμετάλλευσή του για όσο καιρό θα χρειαστεί να αποσβεστεί η επένδυση. Προσεγγίσαμε τότε στο πλαίσια της Οικονομικής/Εμπορικής Συμφωνίας με την Κίνα την κινέζικη εταιρεία Cosco για να αναλάβει την επέκταση κι εκσυγχρονισμό του (που ας σημειωθεί ενδιαφέρθηκε για να ενοικιάσει και χώρο στη νεοϊδρυθείσα Ελεύθερη Βιομηχανική Περιοχή Λάρνακας). Κι ενώ όλα έβαιναν καλά, η Cosco τελικά προτίμησε το λιμάνι του Πειραιά (Σκαραμαγκά).

Στη Λεμεσό αναμένεται από καιρό η αξιοποίηση της παραλιακής περιοχής μεταξύ της Μαρίνας και του νέου Λιμανιού. Η περιοχή αυτή είχε καθιερωθεί από καιρό ως βιομηχανική ζώνη σύμφωνα με τα πολεοδομικά σχέδια για να δοθούν διευκολύνσεις σε πολλά οινοποιεία της περιοχής. Οι παλαιότεροι θα θυμούνται τους βρεγμένους/«μεθυσμένους» δρόμους με ζουμί από σταφύλια που μεταφέρονταν από μακριά με φορτηγά για τα οινοποιεία αυτά. Ως γνωστόν, οι κυπριακές οινοβιομηχανίες, μετά την καθιέρωση της παραγωγής κρασιού από σταφύλια συγκεκριμένων ποικιλιών και περιοχών για σκοπούς παραγωγής οινοπνεύματος καλύτερης ποιότητας, έχουν μετακομίσει πλησίον συγκεκριμένων περιοχών αμπελώνων. Η περιοχή αυτή, από τη Μαρίνα μέχρι το νέο Λιμάνι, θα πρέπει να αναμορφωθεί τόσο για τις ανάγκες του τελευταίου όσο και για τις ανάγκες της τουριστικής βιομηχανίας. Τα κτήρια κι οι εγκαταστάσεις των παλιών οινοποιείων θα μπορούσαν να μετατραπούν σε εργοστάσια παραγωγής άλλων ποτών/λικέρ με την αξιοποίηση κι άλλων γεωργικών προϊόντων και να συνδυαστούν με την τουριστική πλευρά του θέματος, παρέχοντας την ευκαιρία στους επισκέπτες της περιοχής της Επίχωσης και της Μαρίνας να δουν και να δοκιμάσουν τα ποτά τους επιτόπου.

Με την ανάπτυξη του λιμανιού της Λεμεσού και την ολοκλήρωση της ανάπτυξης της Μαρίνας εναπόκειται στο Υφυπουργείο Ναυτιλίας να εντείνει τις προσπάθειές του ώστε η Κύπρος να καταστεί κόμβος, εμπορικός και τουριστικός, για τις διηπειρωτικές θαλάσσιες μεταφορές με τα λιμάνια της γύρω περιοχής. Πρέπει επιτέλους να εκμεταλλευτούμε τα πλεονεκτήματα της γεωγραφικής μας θέσης.

*Πρώην Υπουργός, πρώην Γενικός Διευθυντής Γραφείου Προγραμματισμού