Η γνωμοδότηση-απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης στην προσφυγή του κράτους του Μαυρικίου, πέραν του ότι συνιστά θρίαμβο του Διεθνούς Δικαίου αλλά και ηθική και νομική δικαίωση των αντιαποικιακών αγώνων των λαών, έχει ουσιαστικά εκπέμψει το μήνυμα ότι ο αποικισμός και τα κατάλοιπά του πρέπει να περάσουν οριστικά στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας. Ως απεχθές φαινόμενο που μαζί με τη δουλεία λέρωσαν και στιγμάτισαν για αιώνες την Ιστορία της ανθρωπότητας και του πολιτισμού.
Τι ακριβώς αποφάσισε το δικαστήριο στη γνωμοδότησή του; Και ποια η σχέση της με την περίπτωση της Κύπρου;
1. Δεν υπήρξε νόμιμη ολοκληρωμένη αποαποικιοποίηση στον Μαυρίκιο μετά τον παράνομο διαχωρισμό του αρχιπελάγους «Τσιάγκος» και την ενσωμάτωσή του στο Ηνωμένο Βασίλειο, ως νέα αποικία. Ούτε συνεπώς ολοκληρωμένη αποαποικιοποίηση της Κύπρου.
2. Δεν νοείται νόμιμη σύμβαση όταν το ένα μέρος τελεί υπό τη διοίκηση του άλλου. Όπως και στη δική μας περίπτωση, διότι οι Συμφωνίες Ζυρίχης - Λονδίνου έγιναν πριν από την ανεξαρτησία.
3. Η κατακράτηση εδαφών του Μαυρικίου αποτελεί παράνομη πράξη και το Ηνωμένο Βασίλειο έχει υποχρέωση να δώσει τέλος στη διοίκηση του αρχιπελάγους «Τσιάγκος». Το ίδιο ισχύει και στην Κύπρο.
4. Εφαρμοστέο δίκαιο είναι αυτό που ισχύει σήμερα και όχι εκείνο που ίσχυε κατά την εποχή της ανεξαρτησίας του Μαυρικίου.
5. Η αναγνώριση της αυτοδιάθεσης είναι υποχρέωση προς τη διεθνή κοινότητα.
Η απόφαση του Δικαστηρίου της Χάγης ισχύει «erga omnes», δηλαδή έναντι πάντων. Η απόφαση είναι σαφές ότι αφορά και τις παράνομες Βρετανικές Βάσεις στην Κύπρο, που συνιστούν επίσης κατάλοιπο αποικισμού. Ακόμα και με απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Βρετανίας oι Βρετανικές Βάσεις στην Κύπρο χαρακτηρίστηκαν ως αποικίες.
Καθήκον της κυπριακής Κυβέρνησης να προχωρήσει αμελλητί και τάχιστα στη μελέτη όλων των νομικών και πολιτικών παραμέτρων του θέματος, συνεκτιμούμενων στο ευρύτερο πλαίσιο των στρατηγικών μας επιλογών, με στόχο μια πολιτική που θα θέτει θέμα απομάκρυνσης των Βρετανικών Βάσεων από την Κύπρο, στο πλαίσιο εφαρμογής του Διεθνούς Δικαίου, της κρατικής κυριαρχίας και της αυτοδιάθεσης των λαών.
Φοβικές και άτολμες, ωστόσο, είναι οι πρώτες αντιδράσεις της κυπριακής Κυβέρνησης.
Το πρώτο επιχείρημα, που άρχισε δειλά-δειλά να προβάλλεται, είναι ότι οι Βάσεις των Βρετανών στην Κύπρο δημιουργήθηκαν επί Κυπριακής Δημοκρατίας, με τη Συνθήκη Εγκαθίδρυσης. Ξεχνώντας ή παραγράφοντας το γεγονός ότι η διατήρηση των στρατιωτικών Βάσεων της Βρετανίας είχε συνομολογηθεί με τις προγενέστερες συμφωνίες Ζυρίχης - Λονδίνου, όταν η Κύπρος βρισκόταν υπό αποικιακή διοίκηση. Και διαγράφοντας το, ακόμα πιο σημαντικό, ότι το Ανώτατο Δικαστήριο της Βρετανίας αποφάσισε το 2018 ότι οι Βάσεις αποτελούν αποικίες.
Προβάλλεται, ακόμα, από μερικούς, η άποψη ότι δεν πρέπει να ανοίξουμε μέτωπο με τη Βρετανία, αφού έχουμε το μέτωπο με την τουρκική κατοχή. Ξεχνούν, βέβαια, ότι είναι η Βρετανία που διατηρεί διαχρονικά μέτωπο με την Κύπρο.
Κατά σαφή παραβίαση των υποχρεώσεών της δυνάμει της Συνθήκης Εγγυήσεως και της Συνθήκης Συμμαχίας, αρνήθηκε να παρεμποδίσει την τουρκική εισβολή του 1974. Αντίθετα, διά πράξεων και παραλείψεων, ανέχθηκε το δίδυμο έγκλημα σε βάρος της πατρίδας μας. Στη συνέχεια αρνείται συστηματικά να ενεργήσει για την ανατροπή της τουρκικής κατοχής και την αποκατάσταση της ανεξαρτησίας, της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Παρέλειψε, ακόμα, να λάβει, ως όφειλε, οποιοδήποτε μέτρο για την αποτροπή και ανατροπή της παράνομης ανακήρυξης του ψευδοκράτους. Να υπενθυμίσουμε, ακόμα, την άρνηση της Βρετανίας να καταβάλει, από το 1965, τα νομίμως οφειλόμενα ποσά προς την Κύπρο δυνάμει συμφωνίας που υπήρξε το 1960, για εξυπηρετήσεις και χρήσεις των Βάσεων από το κυπριακό κράτος.
Ήλθε η ώρα να εγκαταλειφθεί μια ανεξήγητη, αιδήμων και άτολμη συμπεριφορά έναντι της Βρετανίας.
Ήλθε η ώρα, όλες οι νομικές και πολιτικές παράμετροι του θέματος να αξιοποιηθούν για να στηρίξουν μια πολιτική που θα θέτει θέμα απομάκρυνσης των Βρετανικών Βάσεων στο πλαίσιο εφαρμογής του Διεθνούς Δικαίου. ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ Λ. ΟΜΗΡΟΥ Τέως Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων
