Εξωτερική πολιτική και ασφάλεια στην Ε.Ε.

Η Ευρώπη για να προασπίσει τα συμφέροντά της, την ειρήνη, τη σταθερότητα και τη δημοκρατία οφείλει να συγκροτηθεί σε μια πραγματική πολιτική οντότητα
Οι προσεχείς εκλογές για την ανάδειξη των νέων μελών του Ευρωκοινοβουλίου πρέπει να αποτελέσουν την ευκαιρία για τη συζήτηση κρίσιμων θεμάτων που αφορούν στο μέλλον του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Ένα από τα υψίστης σημασίας ζητήματα, είναι αυτό που αφορά, ως ζητούμενο, την κοινή εξωτερική πολιτική και ασφάλεια.


Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ασφαλώς μια υπερδύναμη σε επίπεδο οικονομικό. Πολιτικά, όμως, εξακολουθεί να έχει σοβαρότατες αδυναμίες. Οι δυνατότητές της να έχει σοβαρή επίδραση στο παγκόσμιο πολιτικό γίγνεσθαι είναι περιορισμένες. Ο λόγος είναι απλός. Δεν έχει κοινή εξωτερική πολιτική, ούτε κοινή άμυνα. Ως εκ τούτου, αδυνατεί να έχει οποιοδήποτε ρόλο σε διεθνείς κρίσεις. Στην πραγματικότητα αποτελεί θλιβερό ουραγό των επιλογών της Αμερικανικής Εξωτερικής Πολιτικής.


Αυτή η προφανέστατη ευρωπαϊκή αδυναμία δεν αφορά όμως μόνο τις διεθνείς κρίσεις. Αφορά και τον ίδιο τον τρόπο εξέλιξης και ορισμένων πολιτικών προβλημάτων αλλά και την ίδια την παγκόσμια οικονομία. Σε αντίθεση με μια ευρωπαϊκή δυσκαμψία και ατολμία, οι ΗΠΑ προωθούν αναπτυξιακά και παρεμβατικά μέτρα στον οικονομικό τομέα, σφραγίζοντας τις παγκόσμιες οικονομικές εξελίξεις.


Είναι χαρακτηριστικό, πρώτον ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ανταγωνιστική προς τις ΗΠΑ μόνο στις αεροσυγκοινωνίες με τα Airbus και, δεύτερον, ότι το 60% των ευρωπαϊκών κεφαλαίων επενδύονται σε αμερικανικών συμφερόντων επιχειρήσεις. Προφανώς υπό αυτές τις συνθήκες η απεξάρτηση των ευρωπαϊκών πολιτικών θα είναι μια πολύ δύσκολη υπόθεση. Αυτονόητο είναι ότι θα χρειαστεί τα επόμενα χρόνια μια γιγαντιαία προσπάθεια στην Ευρώπη για την ανάδειξη μιας ανταγωνιστικής προς τις ΗΠΑ οικονομίας, με ισχυρή βιομηχανική βάση, που θα εκτείνεται και στον τομέα των εξοπλισμών υψηλής τεχνολογίας.


Θεμελιώδης προϋπόθεση για μια τέτοια εξέλιξη σε οικονομικό και πολιτικό πεδίο μια Ευρωπαϊκή Ένωση ομοσπονδιακού χαρακτήρα, που να ελέγχεται δημοκρατικά από ένα ισχυρό Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και που να μπορεί να μετέχει αποφασιστικά στο διεθνές πολιτικό γίγνεσθαι. Αυτό με τη σειρά του προϋποθέτει εγκατάλειψη της φοβίας και της αγωνίας για εθνικές πολιτιστικές ταυτότητες και των κάθε λογής ευρωσκεπτικιστικών αντιλήψεων που κατάφεραν να καθυστερήσουν σοβαρά την ουσιαστική ευρωπαϊκή πολιτική ενοποίηση. Αν αυτές οι τάσεις, αντιλήψεις και νοοτροπίες δεν εγκαταλειφθούν, και μάλιστα γρήγορα, θα έχουμε μεν μια οικονομικά ενωμένη Ευρώπη, τη μεγαλύτερη αγορά του πλανήτη, δεν θα έχουμε όμως μια συντεταγμένη πολιτική δύναμη, ισχυρή πολιτική εξουσία και συνεπώς ούτε κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας.


Συμπέρασμα: Η Ευρώπη για να προασπίσει τα συμφέροντά της, την ειρήνη, τη σταθερότητα και τη δημοκρατία στον κόσμο, οφείλει να συγκροτηθεί σε μια πραγματική πολιτική οντότητα, δηλαδή να αποκτήσει κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας και άμυνας και τα μέσα για να υλοποιεί την πολιτική αυτή. Η Συνθήκη της Λισσαβώνας έκανε ένα βήμα, όχι όμως αποφασιστικό.


Μέσα από μια κοινή εξωτερική πολιτική και άμυνα πρέπει να υπηρετείται μια πολιτική διαφύλαξης της ανεξαρτησίας και εδαφικής ακεραιότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και προάσπισης των συμφερόντων της παγκοσμίως, με παράλληλη συμμετοχή στις διαδικασίες ειρηνικής διευθέτησης των διεθνών συγκρούσεων και διαχείρισης κρίσεων σύμφωνα με τις αρχές του ΟΗΕ.


Ως προς την Κύπρο θα μπορούσαμε να επισημάνουμε κάτι αισιόδοξο. Παρά τη συνεχιζόμενη τουρκική κατοχή, για πρώτη φορά στη μακραίωνη ιστορία της η γεωστρατηγική της θέση μπορεί από μειονέκτημα, δηλαδή συνεχείς κατοχές και δουλείες, να μετατραπεί σε μέγα πλεονέκτημα. Αυτό βέβαια προϋποθέτει τόλμη, θάρρος, φαντασία και δημιουργικές πρωτοβουλίες για να αναδείξουμε τον νέο ρόλο της Κύπρου στην περιοχή και τον κόσμο. Η συμμετοχή μας στην Ε.Ε., η συμμετοχή μας σε ένα ευρωπαϊκό σύστημα ασφάλειας και οι φιλικές μας σχέσεις με τις χώρες της Μέσης Ανατολής είναι τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα. Με αξιοποίηση και των γεωστρατηγικών ανακατατάξεων από την ανεύρεση ενεργειακών κοιτασμάτων στην περιοχή μας. Τυχόν εμμονή μας σε παλιές πρακτικές θα ισοδυναμεί με ήττα. Πρέπει να αποτρέψουμε αυτόν τον κίνδυνο με πρωτοβουλίες και πραγματική βούληση για συμμετοχή σε όλους τους πυλώνες πολιτικών της Ε.Ε.


Η νέα ευρωπαϊκή πραγματικότητα δημιουργεί νέες δυναμικές. Η Κύπρος μπορεί και πρέπει να συμμετάσχει και να επηρεάσει τις εξελίξεις. Η πρόκληση για τη δημιουργία της νέας ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής με μια πολιτική ασφάλειας και άμυνας είναι μπροστά μας.
ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ Λ. ΟΜΗΡΟΥ
Τέως Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων