Για ένα πρόγραμμα επανόρθωσης των αδικιών της κρίσης

Κανονικά, έπρεπε να ξεκινήσουμε με συμψηφισμό των απωλειών και των υποχρεώσεων εκάστου. Δεν καταλαβαίνω, γιατί όταν κατέρρευσε μια τράπεζα κι έχασε κάποιος τις καταθέσεις/ομόλογα/μετοχές του, οι υποχρεώσεις προς αυτήν υπό μορφήν ‘παρατραβήγματος’ να εξακολουθούν να ισχύουν
Είναι καιρός οι κυβερνώντες και οι πολιτικοί παράγοντες να προβληματιστούν για το πώς θα ενεργήσουν, ώστε να επανορθώσουν τις αδικίες που έγιναν ιδιαίτερα στον απλό κόσμο της Κύπρου από την τελευταία οικονομική κρίση. Ακόμη και μετά την απόφαση του Διοικητικού Δικαστηρίου για τους δημόσιους υπαλλήλους, αντί να συνειδητοποιήσουν τις υποχρεώσεις τους απέναντι στον πολίτη, ψάχνουν να βρουν μέτρα για ακύρωση της απόφασης! Από το 2016 είχα δημοσιοποιήσει τις σκέψεις και απόψεις μου για το θέμα αυτό με τον πιο πάνω τίτλο.


Έγραφα ότι η αναζωογόνηση της οικονομίας θα λύσει πολλά προβλήματα (ανεργία κ.λπ.) και θα δώσει μιαν αισιόδοξη προοπτική για το μέλλον. Τι γίνεται, όμως, με τις ζημιές που άφησε πίσω της η κρίση; Αν δεν θέλουμε να παγιωθεί μια κατάσταση ‘τυχερών και άτυχων’, που να επιβαρύνει ακόμη περισσότερο το ήδη βεβαρημένο κοινωνικό σκηνικό με τα σκάνδαλα, θα πρέπει παράλληλα να επεξεργαστούμε ένα πρόγραμμα επανόρθωσης των αδικιών της κρίσης. Η σημερινή κατάσταση φέρνει στη μνήμη μιαν άλλη, εκείνη μετά την εισβολή μεταξύ των ‘άτυχων εκτοπισθέντων’ και ‘των τυχερών μη εκτοπισθέντων’. Στα Έκτακτα Σχέδια στόχος δεν ήταν μόνο η επαναδραστηριοποίηση της οικονομίας αλλά κι η αποκατάσταση της τρωθείσας κοινωνικής συνοχής.


Είναι γι’ αυτούς τους λόγους που επιμένω ότι θα πρέπει η Κυβέρνηση, η Βουλή και τα Κόμματα να εγκύψουν στην επούλωση των τραυμάτων, που επισωρεύτηκαν. Γιατί π.χ. ο έντιμος δημόσιος υπάλληλος/συνταξιούχος να συνεχίζει να υφίσταται για χρόνια περικοπές μισθών και συντάξεων; Γιατί οι καταθέτες και οι κάτοχοι αξιογράφων, που δεν έβγαλαν τα χρήματά τους στο εξωτερικό, να πληρώσουν τα σφάλματα άλλων; Γιατί οι μικρομέτοχοι των τραπεζών, που επέλεξαν αυτόν τον τρόπο, να διαφυλάξουν τις μικροαποταμιεύσεις τους, να χάνουν τους κόπους μιας ζωής; Γιατί πολλοί πολίτες να διατρέχουν τον κίνδυνο απώλειας της μοναδικής κατοικίας, λόγω αφερεγγυότητας;
Ο ρόλος της Δημόσιας Υπηρεσίας


Δυστυχώς και πολλοί άλλοι βρήκαν την ευκαιρία να καταφερθούν ιδιαίτερα εναντίον των ‘καλά βολεμένων’ δημοσίων υπαλλήλων! Ξεχνούν τον καθοριστικό ρόλο που έχει να διαδραματίσει η δημόσια υπηρεσία στη σωστή διακυβέρνηση του Τόπου. Η δημιουργία μιας πιο αποδοτικής κυβερνητικής μηχανής ήταν πάντοτε μέσα στις επιδιώξεις μας. Το Πενταετές Σχέδιο Ανάπτυξης, 1967-1971, υιοθέτησε μερικές ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις (αναθεώρηση κι εκσυγχρονισμό παλαιών μεθόδων/διαδικασιών, κατάργηση γραφειοκρατίας, αναθεώρηση των όρων υπηρεσίας προς τον σκοπό προσέλκυσης και διατήρησης στην υπηρεσία προσώπων με υψηλά προσόντα). Δεν είναι τυχαία που η ίδια η Ε.Ε. υιοθέτησε τελευταίως μια καινούργια δράση για πάταξη της γραφειοκρατίας στη Δημόσια Υπηρεσία, απλοποίηση των διαδικασιών και αύξηση έτσι της ανταγωνιστικότητας.


Το δίπτυχο πάνω στο οποίο εργαστήκαμε στα θέματα αυτά περιελάμβανε τη δημιουργία/διατήρηση μιας ικανής και ικανοποιημένης Δημόσιας Υπηρεσίας και την απαίτηση της Πολιτείας για ανιδιοτελή αφοσίωση, παραδειγματικό ζήλο και επιχειρηματική αποτελεσματικότητα από πλευράς των υπαλλήλων στην επιτέλεση του λειτουργήματός τους.


Είχα την ευκαιρία πολλές φορές να προβάλω, αλλά και να ακολουθήσω στην πράξη τις θέσεις αυτές. Όταν ο Πρόεδρος Κυπριανού κάλεσε ευρεία σύσκεψη των κυβερνητικών αξιωματούχων και της ΠΑΣΥΔΥ για τα θέματα της Δημόσιας Υπηρεσίας, οι θέσεις που υποστήριξα ήταν να βεβαιωθούμε ότι εξασφαλίζεται μια αξιοπρεπής διαβίωση για όλους τους δημόσιους υπαλλήλους και να απαιτήσουμε από όλους πλήρη, ανιδιοτελή, αποδοτική αφοσίωση στην αποστολή τους.


Για το πρώτο, όπως εξήγησα, δεν εννοούσα κατ’ ανάγκην την παραχώρηση μισθολογικών αυξήσεων, αλλά την υποβοήθηση στη δημιουργία τέτοιων διευθετήσεων, μέσω των οποίων κάθε δημόσιος λειτουργός να μπορεί να ικανοποιήσει θεμιτές ανάγκες, όπως η εξασφάλιση στέγης και η διασφάλιση των μέσων για τις πανεπιστημιακές σπουδές των παιδιών, πράγματα που άρχισαν δειλά-δειλά να γίνονται (π.χ. δημιουργία του οικισμού Δελφοί στο Πλατύ Αγλαντζιάς, λειτουργία σχεδίου σπουδαστικών δανείων με λογικούς όρους, οίκος ευγηρίας δημοσίων υπαλλήλων).


Για το δεύτερο, ζήτησα να είμαστε αμείλικτοι σε κάθε είδους κατάχρηση της θέσης οποιουδήποτε για ιδιωφελείς σκοπούς, καθώς κι επίδειξη μηδενικής ανεκτικότητας σε φαινόμενα ανικανότητας και πλημμελούς αφοσίωσης στο καθήκον. Κανένας δεν θα μπορούσε πια να επικαλεσθεί λόγους προσωπικών ή οικογενειακών αναγκών για να δικαιολογήσει τυχόν παρατυπία του.


Όλες οι πιο πάνω κι άλλες περιπτώσεις αδικιών κατά την τελευταία οικονομική κρίση θα πρέπει να αναλυθούν και μελετηθούν με στόχο την εξεύρεση θεραπείας ή απάμβλυνσης. Ήδη ο ΠτΔ δεσμεύτηκε να αμβλύνει σταδιακά το βάρος από τις περικοπές κι επιβαρύνσεις που επιβλήθηκαν στους δημοσίους υπαλλήλους. Το Εργατικό Συμβουλευτικό Σώμα θα πρέπει να εξετάσει τον καλύτερο τρόπο για να γίνει αυτό τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα.
Συμψηφισμός


Κανονικά, έπρεπε να ξεκινήσουμε με συμψηφισμό των απωλειών και των υποχρεώσεων εκάστου. Δεν καταλαβαίνω γιατί όταν κατέρρευσε μια τράπεζα κι έχασε κάποιος τις καταθέσεις/ομόλογα/μετοχές του οι υποχρεώσεις προς αυτήν υπό μορφήν ‘παρατραβήγματος’ να εξακολουθούν να ισχύουν. Επαναλαμβάνω παλιότερη εισήγησή μου όπως οι όροι εντολής του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου διευρυνθούν, ώστε να μπορεί να επεμβαίνει στη ρύθμιση τέτοιων υποθέσεων.


Αφού καταγραφούν οι διάφορες περιπτώσεις κι αξιολογηθούν να διαβιβαστούν στο Τμήμα Εσωτερικών Προσόδων, το οποίο με τη σειρά του να αρχίσει σταδιακά την περικοπή ενός ποσού, που θα έχει καθοριστεί, από τις άλλες φορολογικές υποχρεώσεις του ενδιαφερόμενου. Ας ξεκινήσουμε, λοιπόν, με τέτοια ανώδυνα μέτρα, που μπορούν να συντηρηθούν χωρίς να επηρεάζεται η γενικότερη προσπάθεια ανάκαμψης των δημοσιονομικών/χρηματοπιστωτικών πραγμάτων. Οι εξελίξεις θα οδηγήσουν σε πιο ριζοσπαστικά μέτρα, όπως η αντιμετώπιση της αφερεγγυότητας για ανθρωπιστικούς λόγους.
ΔΡ ΙΑΚΩΒΟΣ ΑΡΙΣΤΕΙΔΟΥ
Πρώην Υπουργός,
πρώην Γενικός Διευθυντής Γραφείου Προγραμματισμού
www.iacovosaristidou.com