Οι προκλήσεις της νέας Ελληνικής Κυβέρνησης

Χρόνια τώρα οι απανταχού στον κόσμο Έλληνες αναμένουμε την απογείωση της Ελλάδας σε μια πολιτική, οικονομική, στρατιωτική δύναμη στην Ευρώπη και την περιοχή. Δυστυχώς, μετά την αποτίναξη του Οθωμανικού ζυγού και κάποιες μεμονωμένες στιγμές της ιστορίας της, η Ελλάδα όλο διολισθαίνει. Αποκορύφωμα ήταν το στρατιωτικό πραξικόπημα του 1967, που είχε τις δυσμενείς επιπτώσεις του και στην Κύπρο μας. Μια σωστή ενέργεια, που έγινε έκτοτε, ήταν η ανατροπή του αρχικού δόγματος για ‘ΕΟΚ-ΝΑΤΟ, το ίδιο συνδικάτο’ και η ένταξή της στην ΕΟΚ/ΕΕ. Όταν βρέθηκα στις Βρυξέλλες τότε για την Τελωνειακή ‘Ενωση Κύπρου-ΕΟΚ συγχάρηκα τους Πάγκαλο/Κρανιδιώτη για την μεγάλη αυτή απόφαση.

Η ιστορία των περισσότερων λαών είναι γεμάτη από περιόδους ακμής και δυσπραγίας. Όμως θα ανέμενε κανένας από ένα λαό, όπως ο ελληνικός, που ανέπτυξε τον ανθρώπινο πολιτισμό κι έθεσε τις βάσεις για τη σύγχρονη επιστήμη σε πλείστους τομείς, να συνεχίσει να διαδραματίζει ενεργό ρόλο στη βελτίωση της ζωής κι ευημερίας των ατόμων. Αξιοποιώντας τις δυνατότητες του απανταχού Ελληνισμού και τη δημιουργικότητα των ιδίων των Ελλήνων θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα πρότυπο μιας αναπτυγμένης χώρας. Αν υπάρχει σήμερα Ισραήλ πιστεύω ότι τούτο οφείλεται σ’ αυτό και το απανταχού Εβραικό Λόμπι.

Όπως ανέφερα ξανά, αυτά συζητούσαμε στη δεκαετία του 1960 οι Έλληνες φοιτητές της Σχολής Οικονομικών Επιστημών του Λονδίνου (LSE). Κι ήταν εκεί Έλληνες φοιτητές απ’ όλα τα μέρη της Γης. Ήταν η εποχή που ο Πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής κάλεσε τον Α. Παπανδρέου να αναλάβει το νεοϊδρυθέν Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ) για τη συστηματική ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Τόσο ο ίδιος όσο κι ο Κ. Σημίτης, που βρισκόταν στο Λονδίνο για σπουδές, μας επισκέφτηκαν κι είχαμε εκτενείς συζητήσεις για το πώς η Ελλάδα θα μπορούσε να πρωτοστατήσει στον ευρύτερο αναπτυξιακό τομέα. Δυστυχώς, όλα αυτά τα όνειρα καταβαραθρώθηκαν με το πραξικόπημα της Χούντας το 1967.

Τρεις είναι οι τομείς στους οποίους θα πρέπει η νέα Κυβέρνηση να δώσει ιδιαίτερη προσοχή: Ενίσχυση του πολιτικού ρόλου της στην περιοχή, συντονισμένη ανάπτυξη της οικονομίας, επανεξέταση της στρατιωτικής κατάστασης. Η ενδυνάμωση της Ελλάδας θα βοηθήσει στην επίλυση και του Κυπριακού.

Την ενέργεια της Κύπρου μετά την εισβολή να επεκτείνει τις σχέσεις της (πολιτικές/οικονομικές) με τις Χώρες της Μ. Ανατολής ακολούθησε κι η Ελλάδα. Ελλάδα και Κύπρος σαν προέκταση της ΕΕ στην περιοχή μπορούν να βοηθήσουν στην εξεύρεση ειρηνικών τρόπων επίλυσης των υφιστάμενων διαφορών μεταξύ Ισραήλ κι Αραβικών Χωρών και ταυτόχρονα να συνδέσουν οικονομικά όλες τις χώρες μέχρι τον Αραβικό Κόλπο με την ΕΕ. Θα μπορούσαν επίσης να διαδραματίσουν ρόλο στην ανάπτυξη των σχέσεων ΕΕ και των χωρών της Β. Αφρικής. Η ΕΕ θα μπορούσε να βοηθήσει στην ανάπτυξη των Χωρών αυτών, κάτι που θα βοηθούσε και την ίδια.

Η Ελλάδα και πάλι ως Μέλος της ΕΕ θα μπορούσε να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στα Βαλκάνια. Αντί να κατατρύχεται με τη συμφωνία των Πρεσπών, η νέα Κυβέρνηση θα πρέπει να την εκμεταλλευθεί για σκοπούς επέκτασης των ελληνικών συμφερόντων στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων. Επισκεπτόμενος τις γύρω χώρες στο πλαίσιο των Συμφωνιών Οικονομικής Συνεργασίας με την Κύπρο μετά την εισβολή διερωτήθηκα γιατί η Ελλάδα έχανε τα οφέλη από μια φυσιολογική συνεργασία μαζί τους. Αφήνω που η μόνη ξένη γλώσσα που μιλούσαν σε πολλά μέρη ήταν η ελληνική κι η αγάπη τους προς την Ελλάδα ήταν εμφανής.

Άλλος στόχος της νέας Κυβέρνησης θα πρέπει να είναι η συντονισμένη ανάπτυξη της οικονομίας. Ίσως τα παθήματα της Ελλάδας κι άλλων ευρωπαϊκών χωρών, περιλαμβανομένης της Κύπρου, γίνουν μαθήματα για μια πιο προγραμματισμένη προσέγγιση στα θέματα αυτά στο μέλλον. Η εναπόθεση της ευημερίας του λαού στα χέρια της αγοράς, έστω κι αν τίθενται κανόνες στη λειτουργία της, μοιάζει με τυχερά παιχνίδια, κάποιος κερδίζει κάποιος χάνει, ενώ στο τέλος τη ‘νύμφη’ πληρώνει ο πολύς κόσμος.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1960 δοκιμάστηκε η εισαγωγή του προγραμματισμού ανάπτυξης και στην Ελλάδα με την ίδρυση του ΚΕΠΕ. Εάν ο μηχανισμός αυτός είχε καθιερωθεί, όχι μόνο για τη μελέτη οικονομικών θεμάτων αλλά και για την εφαρμογή ορθής οικονομικής κι αναπτυξιακής πολιτικής, η Ελλάδα θα περνούσε σχετικά ανώδυνα μέσα από τα πολλά οικονομικά αδιέξοδα στα οποία αλόγιστες κομματικές πολιτικές την οδήγησαν τις τελευταίες δεκαετίες. Η τελευταία απόφαση στην Ε.Ε. για διευθέτηση του οικονομικού προβλήματός της είναι μια ευκαιρία για το Υπουργείο Ανάπτυξης να επανέλθει στην προγραμματισμένη διαχείριση της οικονομίας. Η Ελλάδα χρειάζεται μια εύρωστη οικονομία για να αντιμετωπίσει επιτυχώς τους εσωτερικούς κι εξωτερικούς κινδύνους.

Τέλος, όσον αφορά τη στρατιωτική δύναμη της Ελλάδας, που πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της πολιτικής της νέας Κυβέρνησης μιας και η Τουρκία εκδηλώνει επεκτατικές διαθέσεις, μια λογική ενίσχυσή της ώστε να ισορροπεί την υπεροπλία της ενδείκνυται. Παράλληλα, μιας και είναι Μέλος του Νάτο, θα πρέπει να του ζητήσει να επέμβει και να ρυθμίσει τις παρουσιαζόμενες εκάστοτε διαφορές με τις ενέργειες της Τουρκίας. Επιτρέπεται κάθε τόσο ένα Κράτος-Μέλος του να υφίσταται απειλές από άλλο; Η επαναφορά της ισορροπίας στη στρατιωτική κατάσταση της δεκαετίας του 1980 είναι απαραίτητη.

*Πρώην Υπουργός, πρώην Γενικός Διευθυντής Γραφείου Προγραμματισμού