Πώς κατάντησε το «Δεν ξεχνώ και αγωνίζομαι»

Το 1974 το λογότυπο του Νίκου Δήμου, που παρίστανε την αιματοβαμμένη Κύπρο της εισβολής με τις λέξεις «Δεν ξεχνώ» αποτέλεσε τη συνειδητή αντίσταση του προδομένου λαού. Το περιεχόμενο του «Δεν ξεχνώ» ήταν σαφέστατο. Δεν ξεχνώ ότι η χούντα πρόδωσε την Κύπρο. Δεν ξεχνώ την τουρκική εισβολή, την καταστροφή της κατεχόμενης Κύπρου, τις χιλιάδες νεκρούς και αγνοούμενους. Δεν ξεχνώ τους εκτοπισμένους στους προσφυγικούς συνοικισμούς με τα αντίσκηνα. Δεν ξεχνώ την εκδίωξη των Ελλήνων και τον σφετερισμό των σπιτιών και των περιουσιών τους. Δεν ξεχνώ τις σκλαβωμένες πόλεις, Αμμόχωστο, Κερύνεια, Μόρφου και όλα τα σκλαβωμένα χωριά της Κύπρου.

Το «Δεν ξεχνώ» ήταν στόχος της ελληνικής παιδείας της Κύπρου. Είχε σκοπό να διατηρήσει ζωντανή στη μνήμη της νεολαίας την προδοσία, την εισβολή και την καταστροφή και την επιθυμία για επιστροφή στα κατεχόμενα χωριά και τις πόλεις μας. Και σε μερικά χρόνια, όταν η κατοχική Τουρκία εδραίωνε τα αποτελέσματα της εισβολής και έφερνε στην Κύπρο χιλιάδες εποίκους, όταν ανακήρυξε κράτος στις περιοχές που κατέκτησε, όταν άρχισε να διαφαίνεται η απογοήτευση για το μέλλον της Κύπρου, τότε το λογότυπο στην παιδείας μας έγινε «Δεν ξεχνώ και αγωνίζομαι». Αυτό υπονοούσε ότι όχι μόνο δεν έπρεπε να ξεχάσουμε το μεγάλο κακό, αλλά έπρεπε να αγωνιζόμαστε συνεχώς και συνειδητά για απαλλαγή από την κατοχή, για απελευθέρωση, για επιστροφή και για δικαιοσύνη στην Κύπρο.

Αυτή η έννοια του «Δεν ξεχνώ και αγωνίζομαι» ήταν στόχος και τρόπος σκέψης για πάνω από 35 σχεδόν χρόνια. Την τελευταία δεκαετία έχει ατονήσει. Πολιτικές και άλλες σκοπιμότητες τον έχουν θέσει στο περιθώριο. Άλλες έννοιες και στόχοι τον αντικατέστησαν. Τώρα μας μιλούν για επαναπροσέγγιση, για επανένωση, για ρεαλισμό και μερικοί φτάνουν στο άκρον άωτον της αντίθεσης να μας λένε ότι 45 χρόνια χωρίς λύση είναι πολλά και πρέπει να συμβιβαστούμε, εννοώντας να αποδεχτούμε τις τουρκικές θέσεις. Να τα ξεχάσουμε όλα για να κάνουμε μια νέα αρχή, με νέους ιδιοκτήτες των περιουσιών μας και νέες αντιλήψεις για το διεθνές δίκαιο.

Ακόμα και ο ΠτΔ μάς έχει πει ότι η κατοχή έχει ξεχαστεί. Η λέξη απελευθέρωση θεωρείται σοβινιστικός παροξυσμός και έχει αντικατασταθεί με τη λέξη επανένωση. Και αυτή η επανένωση θα αφορά δύο ισότιμα κρατίδια με κατάργηση της Κ.Δ., που πρέπει να την ξεχάσουμε.

Ως εκπαιδευτικός για τριάντα χρόνια είχα το «Δεν ξεχνώ» ως προτεραιότητα της διδακτικής μου δραστηριότητας. Τώρα βλέπω ότι έχει παραμεριστεί από το πνεύμα της συνθηκολόγησης και της επαναπροσέγγισης. Αναμένω όμως ότι οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να το ακολουθούν, έστω και χωρίς επίσημες εγκυκλίους.

Είναι για τούτο που αγανάκτησα, όταν ακαδημαϊκός και μάλιστα των Επιστημών της Αγωγής, σε σχετική ερώτηση προσδιόρισε το «Δεν ξεχνώ» ως εξής: «Δεν ξεχνώ την τουρκική εισβολή, ούτε την κατεχόμενη γη. (Ορθό) Δεν μπορώ να ξεχάσω επίσης ότι έχουν υποφέρει και οι Τουρκοκύπριοι ως αποτέλεσμα της εισβολής (Υποφέρουν από τον σφετερισμό;) αλλά και των γεγονότων που προηγήθηκαν (Εκάμαμε τζιαι μεις πολλά). Δεν ξεχνώ την ιστορία συνύπαρξης των δύο κοινοτήτων (χωρίς την Τουρκία, ναι), τους κοινούς αγώνες (τους ποιους) αλλά και τις επιπτώσεις του εθνικισμού/φανατισμού γύρω από τις μητέρες πατρίδες (Να το και το άλλοθι)».

Το «Δεν ξεχνώ» είχε και έχει ένα πολύ συγκεκριμένο περιεχόμενο. Αν οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι δίνουν αυτές τις προεκτάσεις στο περιεχόμενο του «Δεν ξεχνώ», τότε σίγουρα μας ψεκάζουν ή μας κάμνουν πλύση εγκεφάλου. Για τούτο άραγε και πολλοί πανεπιστημιακοί είχαν υποστηρίξει το σχέδιο Ανάν και πολλές άλλες απόπειρες κατάργησης της Κ.Δ. και αποδοχής των κατοχικών δεδομένων;

Δεν μπορούμε ούτε να ελπίζουμε, αν οι πανεπιστημιακοί μας έχουν αυτές τις απόψεις. Και δεν εννοώ φυσικά όλους, αλλά αυτούς που τις διατυμπανίζουν.