Κόμματα

Το πολιτικό τέλος του Γιώργου Λιλλήκα

Το φτωχόπαιδο από την Παναγιά, που παραλίγο να γίνει Πρόεδρος της Δημοκρατίας

«Πρέπει να σας πω ότι εδώ και μερικά χρόνια έχω μπει στη λογική ότι ήρθε η ώρα να κλείσει ένας κύκλος στη ζωή μου. Θεωρώ ό,τι πρόσφερα, πρόσφερα». Κάπως έτσι, ο Γιώργος Λιλλήκας θέλησε να προαναγγείλει το τέλος μιας πολυτάραχης και πολυετούς πολιτικής καριέρας. Μιας πολιτικής διαδρομής, η οποία άρχισε το 1987 και, σύμφωνα με τον ίδιο, θα ολοκληρωθεί το 2021. Ο πρόεδρος της Συμμαχίας Πολιτών, κατά την 34χρονη ενεργό παρουσία του στον δημόσιο βίο, κατάφερε να αποκτήσει πιστούς υποστηριχτές και φίλους αλλά και φανατικούς πολιτικούς αντιπάλους. Πολλοί, κατά καιρούς, του απέδωσαν διάφορα επίθετα και χαρακτηρισμούς, όπως αυτό του «πολιτικού ανεμόμυλου» ή του «πολιτικού μαϊντανού». Άλλοι, ωστόσο, τον χαρακτήρισαν «οραματιστή», ενώ όταν ο ίδιος αυτοπροσδιορίστηκε σε τηλεοπτική του συνέντευξη, χαρακτήρισε τον εαυτό του ως «ριζοσπάστη». Πολλοί τον πίστεψαν, αρκετοί στην πορεία διαφώνησαν και τον εγκατέλειψαν, για να μείνουν πολύ λιγότεροι στο πλευρό του μέχρι και το τέλος. Όσον αφορά το ερώτημα αν ο Λιλλήκας αποχωρεί από την πολιτική ως επιτυχημένος ή αποτυχημένος, αυτό θα το κρίνει η ίδια Ιστορία. Το μόνο σίγουρο είναι ότι ο ίδιος, με τα σωστά και τα λάθη του, τα καλά και τα κακά του, άφησε το δικό του μικρό ή μεγάλο στίγμα στην κυπριακή πολιτική σκηνή.

Το φτωχόπαιδο από την Παναγιά

Ο 59χρονος, σήμερα, Γιώργος Λιλλήκας δεν είναι παιδί από τζάκι. Γεννημένος την 1η Ιουνίου του 1960, στο χωριό από το οποίο καταγόταν κι ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος Γ΄, την Παναγιά της Πάφου, είναι το έκτο παιδί αγροτικής οικογένειας, γιος του Γιάννη και της Σοφίας. Ο ίδιος, σε παλαιότερη συνέντευξή του, μιλώντας για τα παιδικά του χρόνια, δήλωσε: «Η οικογένειά μου ήταν από τις πιο φτωχές του χωριού. Αρκεί να σας πω ότι μεγάλωσα αρκετά για να συνειδητοποιήσω ότι το κρέας άρεσε και στους γονείς μου... Με έστελναν να αγοράσω μισή οκά κρέας κάθε 15 μέρες και δεν έτρωγαν, για να τρώνε τα παιδιά. Μας έλεγαν ότι δεν τους άρεσε το κρέας και μικρός το είχα πιστέψει». Μοναδική του διέξοδος την εποχή εκείνη, για να ξεφύγει από τις δύσκολες οικονομικές συνθήκες που βίωνε, ήταν το διάβασμα. Έτσι, το 1980 και αφού ολοκλήρωσε τη στρατιωτική του θητεία στο Πεζικό, αναχωρεί για σπουδές στη Γαλλία. Δουλεύοντας παράλληλα καθ’ όλη τη διάρκεια της παραμονής του στη Γαλλία, ολοκλήρωσε τις σπουδές του στις Πολιτικές Επιστήμες και πήρε δίπλωμα διδακτορικού κύκλου και εξειδίκευση στον Αραβικό κόσμο.

Από τον Βασιλείου, στο ΑΚΕΛ

και έπειτα στο πλευρό του Τάσσου

Το 1987, σε ηλικία 27 ετών και ενώ βρισκόταν πλέον στην Κύπρο, έγραψε ένα άρθρο για το πραξικόπημα, το οποίο είδε ο Γιώργος Βασιλείου ζητώντας να τον γνωρίσει. Η γνωριμία των δυο είχε και συνέχεια, καθότι ο Βασιλείου ζήτησε από τον νεαρό τότε Γιώργο να τον βοηθήσει στην προεκλογική εκστρατεία των Προεδρικών Εκλογών του 1988. Ο άγνωστος -μέχρι τότε- για τα πολιτικά δρώμενα, Γιώργος Βασιλείου, κατόρθωσε να νικήσει στον Β΄ Γύρο των Προεδρικών Εκλογών τον Γλαύκο Κληρίδη και να εκλεγεί στην Προεδρία της Δημοκρατίας ως ανεξάρτητος υποψήφιος υποστηριζόμενος από το ΑΚΕΛ και την ΕΔΕΚ. Με την εκλογή του Γιώργου Βασιλείου, ο Γιώργος Λιλλήκας διορίζεται Ειδικός Σύμβουλος του Προέδρου της Δημοκρατίας. Το 1992-93 εργάζεται για την επανεκλογή Βασιλείου, τον οποίο υποστήριξε εκ νέου το ΑΚΕΛ, χωρίς όμως να κατορθώσει να επανεκλεγεί. Τέσσερα χρόνια αργότερα, δηλαδή το 1996, αποδέχεται πρόταση του ΑΚΕΛ για να κατέλθει στις βουλευτικές εκλογές, ως μέλος των Νέων Δυνάμεων, όπου και εκλέγεται. Το 2001 θα επανεκλεγεί στα βουλευτικά έδρανα κι αφού προηγουμένως είχε υποστηρίξει την προεδρική υποψηφιότητα του Γιώργου Ιακώβου έναντι του Γλαύκου Κληρίδη, με τον δεύτερο να επανεκλέγεται στον προεδρικό θώκο. Το 2003 θα βρεθεί στο πλευρό της νικηφόρας υποψηφιότητας του Τάσσου Παπαδόπουλου, τον οποίο στήριξαν από κοινού ΑΚΕΛ, ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ και Κίνημα Οικολόγων. Το 2004, ο Γιώργος Λιλλήκας συμπαρατάσσεται πλήρως με τον Τάσσο Παπαδόπουλο στην αναγκαιότητα απόρριψης του Σχεδίου «Ανάν». Εξάλλου, ήδη από το 2003 ο Τάσσος Παπαδόπουλος θα εμπιστευτεί τον Γιώργο Λιλλήκα, διορίζοντάς τον στο τότε Υπουργείο Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού, καθώς επίσης και στο Υπουργείο Εξωτερικών το 2006. Ένα χρόνο περίπου αργότερα, ο Γιώργος Λιλλήκας παραιτείται από τη θέση του Υπουργού Εξωτερικών, καθότι διαφώνησε με την υποψηφιότητα Δημήτρη Χριστόφια, υποστηρίζοντας την επανεκλογή του Τάσσου Παπαδόπουλου μαζί με το ΔΗΚΟ, την ΕΔΕΚ, το ΕΥΡΩΚΟ και το Κίνημα Οικολόγων. Η επιλογή αυτή πυροδότησε έντονες αντιδράσεις από πλευράς ΑΚΕΛ, με τον Δημήτρη Χριστόφια την εποχή εκείνη να κάνει λόγο για μετατροπή του κόσμου της Αριστεράς σε οδοστρωτήρα, που θα καταπλακώσει τον Γιώργο Λιλλήκα. Σημειώνεται ότι, ενώ ο Τάσσος Παπαδόπουλος παρουσιαζόταν σχεδόν σε όλες τις δημοσκοπήσεις εκείνης της περιόδου να εισέρχεται στον Β΄ Γύρο των Προεδρικών Εκλογών, εν τέλει έμεινε εκτός.

Η μεγάλη έκπληξη του 2013

Αναμφίβολα, η μεγαλύτερη επιτυχία στην πολιτική καριέρα του Γιώργου Λιλλήκα ήταν το αποτέλεσμα του Α’ Γύρου των Προεδρικών Εκλογών του 2013. Ο ίδιος, υποστηριζόμενος επίσημα μόνο από την ΕΔΕΚ, κατόρθωσε να λάβει ποσοστό της τάξεως του 24,93%. Σε απόλυτους αριθμούς το ποσοστό αυτό μεταφράστηκε σε 109.996 ψήφους. Ο Γιώργος Λιλλήκας μπορεί να μην κατόρθωσε να περάσει στον Β’ Γύρο των Προεδρικών Εκλογών, ωστόσο η διαφορά του από τον υποψήφιο του ΑΚΕΛ, Σταύρο Μαλά, ήταν κάτι λιγότερο από δυο ποσοστιαίες μονάδες. Μάλιστα, δεν είναι λίγοι αυτοί που θεωρούν πως αν ο Γιώργος Λιλλήκας κατόρθωνε να περάσει στον επαναληπτικό γύρο των Προεδρικών του 2013, τότε θα είχε πολύ σοβαρές ελπίδες να κέρδιζε τον Νίκο Αναστασιάδη.

Το εγχείρημα της Συμμαχίας Πολιτών

Ενθαρρυμένος από την αναπάντεχα μεγάλη υποστήριξη της υποψηφιότητάς του το 2013, ο Γιώργος Λιλλήκας επιχείρησε να την κεφαλαιοποιήσει, δημιουργώντας τη Συμμαχία Πολιτών. Ενέργεια, η οποία θεωρήθηκε ως casus belli (αιτία πολέμου) από την ΕΔΕΚ, η οποία τον κατηγορεί μέχρι και σήμερα για αθέτηση υπόσχεσης μη δημιουργίας κόμματος από τον ίδιο. Η εκλογική πορεία της Συμμαχίας Πολιτών, στις αναμετρήσεις όπου έλαβε μέρος, δεν μπορεί να συγκριθεί σε καμία περίπτωση με το ποσοστό που έλαβε το 2013. Στις Ευρωεκλογές του 2014 λαμβάνει ποσοστό της τάξεως του 6,78%, το οποίο την τοποθετεί μεν στον κομματικό χάρτη, όμως δεν της επιτρέπει να εκλέξει ευρωβουλευτή. Το 2016, στις βουλευτικές εκλογές, κυμαίνεται περίπου στα ίδια ποσοστά με τις Ευρωεκλογές, καταγράφοντας συγκεκριμένα 6,01% και εκλέγοντας τρεις βουλευτές, οι δυο εκ των οποίων εγκατέλειψαν στην πορεία τον Γιώργο Λιλλήκα και τη Συμμαχία Πολιτών.

Το προδιαγραφόμενο τέλος

Το τέλος της πολιτικής καριέρας του Γιώργου Λιλλήκα είχε τροχοδρομηθεί από το βράδυ της 28ης Ιανουαρίου του 2018. Η επιλογή του να πορευθεί μόνος στις Προεδρικές Εκλογές αποδείχθηκε εκ των πραγμάτων λανθασμένη, και απόδειξη τούτου ήταν το μόλις 2,18% που έλαβε, τερματίζοντας πέμπτος και καταϊδρωμένος πίσω απ’ όλους τους βασικούς υποψηφίους. Από τους 109.996 πολίτες, οι οποίοι τον επέλεξαν το 2013, κάτω πάντα από πολύ συγκεκριμένες πολιτικο-κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες, απέμειναν μόλις 8.419, πέντε χρόνια αργότερα. Η ελεύθερη πτώση των ποσοστών της Συμμαχίας Πολιτών επισφραγίστηκε στις πρόσφατες Ευρωεκλογές. Η προσπάθεια της Συμμαχίας Πολιτών να «κρύψει» ποσοστά μέσω μιας συνεργασίας δεν της βγήκε. Η συμπόρευση με τους Οικολόγους - Συνεργασία Πολιτών αποδείχθηκε καταστροφική και για τους δυο. Υπενθυμίζεται ότι η συνεργασία των δυο κομμάτων έλαβε ποσοστό της τάξεως του 3,29%, κατώτερο του 3,6% που είναι το εκλογικό όριο για να εισέλθεις στη Βουλή.

Το μέλλον…

Την αποκάλυψη της αποχώρησής του από την πολιτική ο Γιώργος Λιλλήκας της έκανε στον τηλεοπτικό σταθμό Capital, στις 12 Ιουνίου. Ο ίδιος ξεκαθάρισε ότι θα θέσει υποψηφιότητα στο έκτακτο εκλογικό συνέδριο του κόμματος, το οποίο θα γίνει μετά το καλοκαίρι, για να οδηγήσει τη Συμμαχία Πολιτών στις Βουλευτικές του 2021 και ακολούθως θα αποσυρθεί, για να έρθει διαδοχή στην ηγεσία του κόμματος. Βέβαια, ως έχουν σήμερα τα πράγματα θα θεωρηθεί τουλάχιστον άθλος αν η Συμμαχία Πολιτών επιτύχει είσοδό της στη Βουλή στις επόμενες εκλογές. Σε ό,τι αφορά τα δικά του σχέδια εκτός πολιτικής, όπως ανέφερε βρίσκεται στη διαδικασία δημιουργίας ενός ινστιτούτου ηγετών στον τομέα την πολιτικής και της οικονομίας, σε συνεργασία με κάποια ξένα πανεπιστήμια.