Χωρίς κοινό όραμα και στόχο, ορατότης μηδέν

Στις 9 Αυγούστου Νίκος Αναστασιάδης και Μουσταφά Ακιντζί θα προσπαθήσουν να ξεκαθαρίσουν το τοπίο, έτσι ώστε να διαφανεί, αν θα αρχίσει μια νέα προσπάθεια για ουσιαστικό, αλλά και αποτελεσματικό διάλογο στο Κυπριακό. Θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί ότι θα ξεκαθαρίσουν τα σημεία αναφοράς. Η συνάντηση, με βάση το αναγκαίο για τον τόπο, που είναι η λύση αρχών, πρέπει να επιτύχει. Ως εδώ, είμαστε όλοι σύμφωνοι. Ή, μήπως, κάνω λάθος; Μήπως δεν συμφωνούν όλοι ως προς την ανάγκη να ανοίξει ο δρόμος για λύση αρχών στο Κυπριακό; Η απάντηση σ’ αυτό το ερώτημα είναι όλα τα λεφτά, διότι, αν οι εμπλεκόμενοι, και δεν είναι μόνον οι δύο κοινότητες, Ε/κ και Τ/κ, δεν συμφωνούν με λύση αρχών όπως προδιαγράφεται με βάση τις αποφάσεις του ΟΗΕ και το υπόλοιπο γνωστό πλαίσιο, τότε πώς μπορεί να γίνει το οποιοδήποτε άλλο βήμα;

Δυστυχώς, η πρώτη-πρώτη διαφωνία μεταξύ των εμπλεκομένων είναι το σε τι στοχεύει μια διαδικασία λύσης. Ποιος είναι ο στρατηγικός στόχος. Η ε/κ πλευρά επιθυμεί τη λύση Ομοσπονδίας, όπως την περιγράφουν τα ψηφίσματα του ΟΗΕ. Η τ/κ πλευρά, διά στόματος Ακιντζί επιθυμεί Ομοσπονδία υπό δύο τουλάχιστον προϋποθέσεις, σύμφωνα με τον ίδιο τον Τ/κ ηγέτη. Την πολιτική ισότητα, όπως την κατανοεί η τ/κ πλευρά, και τον διαμοιρασμό των αποθεμάτων υδρογονανθράκων, όπως και πάλι τον κατανοεί η ίδια. Την ίδια ώρα, όμως, οι κ.κ. Τατάρ και Οζερσάι, η «κυβερνώσα» πλειοψηφία στα κατεχόμενα, άλλα στοχεύει και μάλιστα προωθεί. Στοχεύει διχοτομικές λύσεις και προωθεί την ιδέα των δύο κρατών, τα οποία θα προέλθουν από ένα είδος συμφωνίας, η οποία θα οριστικοποιεί και νομιμοποιεί το status quo περίπου και θα τριχοτομεί την κυπριακή ΑΟΖ, μεταξύ των «δύο κυπριακών οντοτήτων» και της Τουρκίας. Άρα, τριχοτόμηση της κυπριακής ΑΟΖ. Κατά συνέπειαν, όταν δηλώνει ο κ. Ακιντζί, ο πλέον έτοιμος για λύση μεταξύ της τ/κ πολιτικής ηγεσίας, ότι πρέπει να ξεκαθαρίσουν στις 9 Αυγούστου τα θέματα της Πολιτικής Ισότητας και του Φυσικού Αερίου, τότε λογικά θα πρέπει να ξεκαθαρίσουν και εκείνα τα θέματα τα οποία θεωρεί ζωτικά η ε/κ πλευρά. Ασφάλεια, εγγυήσεις, στρατεύματα, λειτουργικότητα.

Με δεδομένα τα πιο πάνω, θεωρώ πολύ ορθή την απόφαση σύγκλησης του Συμβουλίου Πολιτικών Αρχηγών. «Το Εθνικό Συμβούλιο… έχει αποβιώσει σιωπηρά και χωρίς δικαιολογίες». Γιατί θα πρέπει, πριν ξεκαθαρίσουν τα πλέον βασικά ζητήματα του ενδεχομένου διαλόγου περί το Κυπριακό, ο ηγέτης και συνομιλητής της ε/κ πλευράς και Πρόεδρος της Δημοκρατίας να ακούσει ευθέως και ξεκάθαρα τις θέσεις των πολιτικών αρχηγών. Μάλιστα, πολύ καλά συγκαλείται το Συμβούλιο Αρχηγών λίγες μόνο ημέρες πριν από τη συνάντηση Αναστασιάδη - Ακιντζί.

Πέρα από το ξεκαθάρισμα των κύριων και κυρίαρχων στοιχείων επίλυσης του Κυπριακού από τους δύο ηγέτες, τη θέση τους επιβάλλεται να ξεκαθαρίσουν και ορισμένοι άλλοι. Πρωτίστως τα Ηνωμένα Έθνη. Είναι τα Ηνωμένα Έθνη διατεθειμένα να συζητήσουν διχοτομικές ή αποσχιστικές απόψεις «λύσης» του Κυπριακού; Λέω, όχι. Λέω ότι δεν δικαιούνται καν, με βάση το πλαίσιο στο οποίο διεξάγεται ο διάλογος στο Κυπριακό. Το οποίο είναι οι δικές τους αποφάσεις, που ρητά απαγορεύουν και αποκλείουν διχοτομικές και αποσχιστικές λύσεις. Και όταν λέμε Ηνωμένα Έθνη, σημαίνει ουσιαστικά τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας διά του Γ.Γ. του ΟΗΕ και των εκπροσώπων του. Πέραν όμως της θέσης του Σώματος ως τέτοιου, έχει σημασία να τοποθετηθούν καθαρά τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας και ως ξεχωριστά κράτη. Γιατί ισχύουν και τα διπλά παιχνίδια, άλλα π.χ. στο Διεθνές Όργανο και άλλα ως κράτη μέλη άλλων Οργανισμών, π.χ. ΝΑΤΟ ή άλλα ως ξεχωριστά κράτη. Και ιδιαίτερα το Ηνωμένο Βασίλειο. Το οποίο ασχολείται με το Κυπριακό από τον 19ον αιώνα, σήμερα φτάσαμε αισίως στον 21ον αιώνα, είναι εγγυήτρια δύναμη και εισηγητής σχεδόν κάθε εγγράφου περί Κύπρου είτε στα Ηνωμένα Έθνη είτε στην Ευρωπαϊκή Ένωση είτε στο ΝΑΤΟ, και διατηρεί και δωρεάν στρατιωτικές βάσεις στην Κύπρο, και μάλιστα στο ελεύθερο μέρος του νησιού. Φυσικά, τεράστια σημασία έχει και η θέση και η στάση και ενέργειες των δύο γιγάντων στην παγκόσμια σκακιέρα. Των ΗΠΑ και της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Ακολούθως, έχει ειδικό ενδιαφέρον και για τη Γαλλία το θέμα. Γιατί, πέρα από την φιλοδοξία της να διαδραματίσει ρόλο στην Ανατολική Μεσόγειο και στη Μέση Ανατολή, έχει και ίδιο ενδιαφέρον, λόγω της έντονης παρουσίας της γαλλικής Total στην κυπριακή ΑΟΖ. Αδιάφορη δεν είναι πλέον ούτε η Κίνα, με έντονη παρουσία στα Βαλκάνια και τη Μέση Ανατολή, αλλά και Βόρεια Αφρική. Ακολούθως, να λεχθεί ότι, για πολλούς ευνόητους λόγους, ξεκάθαρη θέση οφείλει να διατυπώσει και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Και όχι μόνο να διατυπώσει, αλλά και να πράξει. Να ενεργήσει. Πέραν οποιουδήποτε άλλου αυτονόητου, έχει και δικό της συμφέρον. Μετά το Brexit, το μόνο Κράτος μέλος τη Ευρωπαϊκής Ένωσης το οποίο διαθέτει εξελεγμένα και σίγουρα ουσιαστικά αποθέματα Φυσικού Αερίου και ενδεχομένως πετρελαίου είναι η Κύπρος. Και, μάλιστα, με ευοίωνες προοπτικές για την ανεύρεση και άλλων κοιτασμάτων. Και το άλλο μέλος, το οποίο δυνητικά, επίσης, διαθέτει τέτοια αποθέματα κοιτασμάτων, είναι η Ελλάδα. Άρα, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει περισσότερους από ένα λόγους να σταθεί και να στηρίξει λύση αρχών και στο Κυπριακό και σε άλλα θέματα, πριν την πνίξουν οι Συμπληγάδες ΗΠΑ – Ρωσίας – Κίνας. Πέρα από τους πιο πάνω και η Ελλάδα, για χίλιους γνωστούς λόγους, αλλά και για το δικό της μέλλον, πρέπει να ξεκαθαρίσει οριστικά και αμετάκλητα τι δέχεται και τι δεν δέχεται στο Κυπριακό. Ο χρόνος εκλείπει για όλους μας. Και των Κυπρίων -Ε/κ και Τ/κ- και της Ελλάδας και άλλων. Είτε το κατανοούν είτε όχι, θα υπάρξει κάποια εξέλιξη στο Κυπριακό, και αυτή πρέπει να είναι θετική.

Άφησα τελευταία την Τουρκία, γιατί δεν χρειάζεται ειδική αναφορά πέραν της μιας γραμμής. Η Τουρκία, ο κύριος ένοχος της κυπριακής τραγωδίας, του αδιεξόδου στο Κυπριακό, της έντασης και αβεβαιότητας στην Ανατολική Μεσόγειο, μια κίνηση αν κάνει, όλα τελειώνουν. Να σεβαστεί τις αποφάσεις του ΟΗΕ περί Κύπρου. Δυστυχώς, οι δεδηλωμένες θέσεις της είναι για λύση εκτός παραμέτρων ΟΗΕ και όχι τυχαία.

Κατά συνέπειαν και συμπερασματικά, δεν είναι αρκετό να τα βρουν οι δύο ηγέτες στις 9 Αυγούστου για να πάμε ένα βήμα παρακάτω. Είναι, όμως, το πρώτο απαραίτητο και αναγκαίο βήμα. Αρκεί να υπάρχει κοινός στρατηγικός στόχος, κοινό όραμα. Χωρίς κοινό όραμα και στόχο, ορατότης μηδέν!