Προεδρικές 2023: Νέα εργαλεία πολιτικού μάρκετινγκ

Το κυπριακό κομματικό σύστημα έχει μπει σε μια μεταβατική περίοδο, σε μια εποχή πολύ μεγάλης εκλογικής κινητικότητας με πολλαπλά είδη μετατοπίσεων. Σήμερα στην Κύπρο, μόλις 1 στους 2 εκλογείς δηλώνει ότι αισθάνεται κοντά σε κάποιο πολιτικό κόμμα. Η ρευστότητα και το ποσοστό της αδιευκρίνιστης ψήφου βρίσκονται σε ιστορικά υψηλά επίπεδα. Ένα σημαντικό ποσοστό των ψηφοφόρων δηλώνουν αποχή και αναποφάσιστοι. Η πρωτοφανής αυτή αστάθεια του πολιτικού υπεδάφους δημιουργεί κινδύνους, αλλά και ευκαιρίες για τις προεκλογικές εκστρατείες.

Η εκλογική συμπεριφορά έχει αλλάξει. Οι ψηφοφόροι βλέπουν τα πάντα με πιο κριτική διάθεση και αξιολογούν τα κόμματα και τους υποψηφίους με βάση τις διαχρονικές τους θέσεις, τη συνέπεια, την αξιοπιστία, την αποτελεσματικότητα, την προσφορά και την πολιτική τους εικόνα. Η κάλπη δεν παίζει ζάρια – το εκλογικό σώμα κρατάει σκορ.

Μάχη των μαχών οι κυπριακές προεδρικές εκλογές 2023. Τεστ αντοχής οι Βουλευτικές 2021 και οι Δημοτικές τέλη του 2021. Στον υπερμαραθώνιο «πολλαπλό» αυτό προεκλογικό αγώνα που έχει αρχίσει, οι παράγοντες που θα κρίνουν το αποτέλεσμα των Προεδρικών 2023 μπορούν να συνοψιστούν ως ακολούθως:

α) Η δύναμη των πολιτικών παρατάξεων όπως θα διαμορφωθεί στις επόμενες βουλευτικές εκλογές. Η εκλογική αυτή αναμέτρηση αναμένεται να προκαλέσει σεισμικές αλλαγές στον πολιτικό χάρτη της Κύπρου – το κομματικό τοπίο θα αλλάξει.

β) Οι στρατηγικές συμμαχίες –συνεργασίες κομμάτων– που θα αναπτυχθούν στην πορεία προς τις Προεδρικές 2023.

γ) Η πολιτική δημιουργικότητα και οι καινοτόμες πρωτοβουλίες. Οι πιο αποτελεσματικοί πολιτικοί είναι δημιουργικοί – στην επίλυση διαφορών, στις διαπραγματεύσεις, στην αντίδραση σε απρόσμενες κρίσεις, στην ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων, στην παραγωγή νέας αξίας και στη διάχυση των οφελών της ανάπτυξης σε όλους τους πολίτες.

δ) Η στρατηγική επικοινωνία και η εικόνα των υποψηφίων Προέδρων. Στον πολιτικό κόσμο η φήμη (reputation) είναι το παν. Τα αφηγήματα ικανότητας και χαρακτήρα είναι οι δύο μηχανισμοί μέσα από τους οποίους κτίζεται η αξιοπιστία και η νομιμότητα (legitimacy). Η φήμη ικανότητας (capability reputation) πηγάζει από το πόσο αποτελεσματικός είσαι. Η φήμη χαρακτήρα (character reputation) αντανακλά τις αξίες, το ήθος. Η φήμη χαρακτήρα είναι εξαιρετικά εύθραυστη, ενώ η φήμη ικανότητας αντέχει στον χρόνο.

Παρουσιάζεται πιο κάτω ένα νέο εργαλείο Πολιτικού Μάρκετινγκ, το οποίο μπορεί να μεγιστοποιήσει τον αντίκτυπο ενός προεκλογικού αγώνα – να έχει πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα.

Η Προεκλογική Εκστρατεία αποτελεί μια καινοτομία. Όλες οι καινοτομίες μπορούν να ταξινομηθούν με βάση τους τέσσερεις βασικούς τύπους καινοτομίας: καινοτομία προϊόντος, καινοτομία διαδικασιών, οργανωσιακή καινοτομία και καινοτομία μάρκετινγκ. Η μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητας μιας πολιτικής καμπάνιας είναι συνάρτηση πολλών συντελεστών που καλύπτουν όλες τις πτυχές του προεκλογικού αγώνα. Βασικός στόχος ο βέλτιστος συνδυασμός στοιχείων, ιδεών, δράσεων και ικανοτήτων από τους τέσσερεις βασικούς τύπους καινοτομίας.

Ενδεικτικά αναφέρονται οι ακόλουθοι παράγοντες και χαρακτηριστικά για κάθε ένα από τα κύρια είδη καινοτομίας:

1. Καινοτομία προϊόντος: Διαφοροποίηση προεκλογικού προγράμματος. Μεταρρυθμίσεις και διαρθρωτικές αλλαγές, καινοτόμες λύσεις στα μεγάλα εθνικά θέματα και στα πολλαπλά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι πολίτες και οι επιχειρήσεις. Οι προτάσεις πρέπει να είναι συγκεκριμένες, επιστημονικά τεκμηριωμένες και πρακτικά εφαρμόσιμες.
2. Καινοτομία διαδικασιών: Η δομή, η στελέχωση και ο τρόπος λειτουργίας του εκλογικού επιτελείου. Συντονισμός, συγχρονισμός, διαδραστική επικοινωνία, απρόσκοπτη πληροφόρηση, προσωπική επαφή με τους πολίτες, συνεχής ανατροφοδότηση, ευελιξία, προσαρμοστικότητα και ραφινάρισμα (fine-tuning) της καμπάνιας. Χρειάζονται πρωτοβουλίες που να ενθαρρύνουν την ενεργό συμμετοχή των πολιτών στην εκλογική διαδικασία.
3. Οργανωσιακή καινοτομία: Η πολιτική καμπάνια πρέπει να είναι ανοικτή, να απευθύνεται σε όλους τους πολίτες. Η κουλτούρα και οι αξίες που χαρακτηρίζουν τον προεκλογικό αγώνα: ομαδικότητα, ήθος, ειλικρίνεια, εμπιστοσύνη, αξιοπιστία, δεκτικότητα, αμεσότητα, εγγύτητα, ισότητα, αλληλεγγύη, διαφάνεια.

Η διαφάνεια έχει αξία όταν συμπεριφέρεσαι αυθεντικά. Στον σημερινό πολύπλοκο και αβέβαιο κόσμο η αυθεντικότητα αποτελεί το κλειδί της αξιοπιστίας και της πειστικότητας. Η προσωπική αξιοπιστία και πειστικότητα του πολιτικού προέρχεται από την ανάδειξη του «είναι», της αλήθειας του και από την ταύτισή του με τον ψηφοφόρο, κατά πόσο έχει κάτι κοινό μαζί του.

1. Καινοτομία μάρκετινγκ και επικοινωνίας: Οι ξεκάθαρες θέσεις / μηνύματα, η αυθεντικότητα, η μοναδικότητα, ο κατάλληλος συνδυασμός μέσων μαζικής ενημέρωσης, μέσων κοινωνικής δικτύωσης και προωθητικών ενεργειών, ο ενιαίος λόγος (omnichannel consistency), το ύφος (tone-of-voice) της προεκλογικής εκστρατείας, η διακριτή στρατηγική τοποθέτηση, η εικόνα (image) που εκπέμπει ο υποψήφιος Πρόεδρος. Η ισχυρή πολιτική προσωπικότητα, οι ηγετικές ικανότητες, η πειστικότητα, οι γνώσεις, οι εμπειρίες, η επιστημοσύνη και η πολυσυλλεκτικότητα των υποψηφίων είναι καθοριστικής σημασίας.

Συμπερασματικά: Το νέο, δυναμικό, μη γραμμικό πολιτικό περιβάλλον χαρακτηρίζεται από πολυπλοκότητα, μεταβλητότητα, αβεβαιότητα και ασυνήθιστα υψηλά ρίσκα. Ο σχεδιασμός της προεκλογικής καμπάνιας πρέπει να είναι τέτοιος που να δαμάζει αυτό που ο Nassim Taleb ονομάζει «antifragility»: να επιτρέπει την αξιοποίηση των θετικών ασυμμετριών (ευκαιριών) και την αποφυγή των αρνητικών ασυμμετριών (κινδύνων).

Το καινοτόμο εργαλείο μάρκετινγκ που παρουσιάζεται στο παρόν άρθρο μπορεί να εφαρμοστεί τόσο στην Κύπρο όσο και στην Ελλάδα σε όλους τους τομείς και σε όλα τα μεγέθη και κλίμακες: Προεδρικές / Βουλευτικές Εκλογές, Ευρωεκλογές, Δημοτικές Εκλογές, σε επίπεδο πολιτικής παράταξης ή/και σε ατομικό επίπεδο, προβολή κυβερνητικού έργου, βελτίωση της εικόνας της Αστυνομίας, Εταιρείες, Brands, Οργανισμούς, ακόμα και Κράτη (Nation Branding).

*Σύμβουλος Στρατηγικής, Επικοινωνίας και Καινοτομίας