«Αγαπητέ μου Ρένο...»

H αλληλoγραφία του D.P. 743 από τα Κρατητήρια Πύλας

«Αγαπητέ μου Ρένο», είναι ο τίτλος του πολύ αξιόλογου βιβλίου του αγωνιστή Ρένου Λυσιώτη, που πήρα με την αφιέρωση «Στον αγαπητό μου φίλο Χαράλαμπο Χαραλαμπίδη, με αγάπη». Το βιβλίο αυτό, ουσιαστικά είναι γραμμένο από τους γονείς, συγγενείς, συναγωνιστές και φίλους του λαμπρού αγωνιστή, όταν ήταν κρατούμενος στα Κρατητήρια Πύλας με τον κωδικό D.P. 743, από τον Νοέμβριο του 1956 μέχρι τον Μάρτη του 1958. Γράφει στον πρόλογο του βιβλίου ο Ρένος Λυσιώτης:

«Στο διάστημα της υποχρεωτικής διαμονής μου στην Πύλα, από τον Νιόβρη του ’56 μέχρι τον Μάρτη του ’58, έλαβα συνολικά τριάντα δύο (32) γράμματα και σαράντα τέσσερεις ευχετήριες κάρτες από την Κύπρο, την Αθήνα και το Λονδίνο. Τα δεκατέσσερα (14) γράμματα ήταν από τους γονείς μου, δώδεκα (12) από φιλικά μου πρόσωπα στην Αθήνα, τρία (3) από τους θείους μου στο Λονδίνο και τρία (3) είτε από κρατούμενους σε άλλα στρατόπεδα ή πρώη συγκρατούμενους που είχαν απελευθερωθεί. Μαζί με τις δικές μου απαντήσεις, πιστεύω πως τα λογοκριμένα αυτά γράμματα αποτελούν ένα ιστορικό ντοκουμέντο, που καθρεφτίζει μια εποχή. Μια εποχή γεμάτη πόνο, στερήσεις, στεναγμό και δάκρυ, αλλά και αδούλωτη θέληση, περηφάνια, αντρειοσύνη και υπομονή...».

Διαβάζοντας κάποιος τις επιστολές αυτές, ξαναφέρνει στη μνήμη του τα αλήστου μνήμης συρματοπλέγματα της σκλαβιάς, όπου οι Βρετανοί κατακτητές είχαν περιορίσει τους αγωνιστές της ελευθερίας, σε μιαν απέλπιδα προσπάθειά τους να καταπνίξουν, όπως πίστευαν, οι αφελείς και ανόητοι, τον επικό Απελευθερωτικό Αγώνα της ΕΟΚΑ. Ξαναφέρνουν στη μνήμη τις άθλιες συνθήκες κάτω από τις οποίες ζούσαν οι πολιτικοί κρατούμενοι και οι οικογένειές τους. Συνθήκες απάνθρωπες, που γαλβάνιζαν, όμως, μέρα με τη μέρα, την ψυχική αντοχή, την ακατάβλητη αγωνιστική διάθεση, την υπομονή και την επιμονή των αδούλωτων Ελλήνων της Κύπρου ν’ αψηφούν βάσανα και στερήσεις στον αγώνα τους για τη χιλιάκριβη λευτεριά.

Σε εισαγωγικό σημείωμά του ο καθηγητής του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου Πέτρος Παπαπολυβίου χαρακτηρίζει το βιβλίο ως «μια σημαντική και πρωτότυπη έκδοση για την ιστοριογραφία του Αγώνα της ΕΟΚΑ, για τις απλές και ανθρώπινες στιγμές της ζωής των αγωνιστών και των οικογενειών τους, στις δύσκολες και εξοντωτικές συνθήκες της πολύμηνης κράτησής τους χωρίς δίκη, στα υγρά και ανήλια παραπήγματα των κρατητηρίων...».

Στις επιστολές των γονιών του, Ξάνθου (λυρικού ποιητή) και Μαρίας, αναδίνεται η μοσχοβόλα αγάπη και το απύθμενο στοργικό ενδιαφέρον για την υγεία του, που καταμαρτυρεί τη στενότατη σχέση γονιών και παιδιού. Παραθέτουμε μια, κραυγαλέα για τη σχέση αυτή, σύντομη επιστολή:

«Αγαπημένε γιε μου,

Παρόλον που δεν σ’ έχουμε δει για περισσότερο από μια βδομάδα, νιώθουμε πως είσαι πάντα μαζί μας. Οι δεσμοί της αληθινής αγάπης είναι τόσο δυνατοί και αναλλοίωτοι, που δεν ξέρουν χωρισμό, δεν έχουν φραγμούς. Εντούτοις, τόσο η μητέρα σου όσο και εγώ, ανυπομονούμε να σε δούμε σύντομα, να σε φιλήσουμε, να πάρουμε πίσω μαζί μας το αγαπημένο χαμόγελό σου. Όλοι μας έχουμε τ’ όνομά σου στα χείλη μας, τη μορφή σου στην καρδιά μας.

»Η ζωή εδώ κυλά αργά, γιομάτη προσμονές. Ελπίζω το γράμμα και οι εφημερίδες να σού δοθούν χωρίς καθυστέρηση. Αν χρειάζεσαι οτιδήποτε για διάβασμα, αν θέλεις ρουχισμό κ.λπ., σε παρακαλώ να μου πεις.

»Πιστεύω πως μπορείς να αρχίσεις να παίρνεις βιταμίνες σε χάπια - σου δίνουν δύναμη, χωρίς να προσθέτουν βάρος.

» Όλοι σου στέλλουν την αγάπη τους. Η μητέρα σου και εγώ τις ευχές μας. Ο Θεός να σε διατηρεί δυνατό και υγιή. Στο επανιδείν, αγαπημένε μου Ρένο.

Ο πατέρας σου Ξάνθος».

Το ιστορικό αυτό βιβλίο αξίζει και πρέπει να κοσμεί κάθε σχολική και οικογενειακή βιβλιοθήκη. Και να διαβάζεται σαν εθνικό συναξάρι από κάθε Έλληνα της Κύπρου, που αγαπά την ιδιαίτερη πατρίδα του και ποθεί διακαώς την εθνική του λύτρωση.