Πενταμερής: Το φύλλο συκής στη διχοτόμηση του Σουλτάνου

Σε φύλλο συκής της επιθετικής προκλητικότητας του Ταγίπ Ερντογάν εξελίσσεται η πιθανή συμμετοχή της Τουρκίας σε μιαν άτυπη Πενταμερή για το Κυπριακό. Η Άγκυρα προσδοκά ότι με τη συμμετοχή της θα γλιτώσει από την επιβολή κυρώσεων της ΕΕ, παρότι τώρα, λόγω της αντιπαράθεσης με τη Γαλλία, τα πράγματα γίνονται πιο δύσκολα. Εφόσον η ΕΕ δεν επέβαλε κυρώσεις στην Άγκυρα, ο Ερντογάν επιβάλλει κυρώσεις στα γαλλικά προϊόντα και ξεσηκώνει τους μουσουλμάνους σε όλον τον κόσμο και δη εντός της ΕΕ. Εκεί είναι που επιδιώκει να κτυπήσει την Ευρώπη. Στο ίδιο της το σπίτι είτε με κοινωνικές αναταραχές είτε με νέα τρομοκρατικά κτυπήματα.

Τι μπορεί και πώς να ζητηθεί από τον ΓΓ του ΟΗΕ πριν από την Πενταμερή

Τι είναι εφικτό να αξιώσουμε από την ΕΕ

Ποιοι είναι οι τρεις βασικοί στόχοι της Άγκυρας

Μπορεί το Κυπριακό να περάσει στο Κεφάλαιο 7 και πώς;

Βήματα τουρκικής στρατηγικής

Διπλωματικές πηγές εκτιμούν ότι η στρατηγική της Τουρκίας έχει τρία σκέλη: 1. Να βρει άλλοθι μέσω της Πενταμερούς. 2. Να θέσει τις συνομιλίες σε νέα βάση. 3. Εάν αποτύχει αυτή η προσπάθεια, εάν δεν αποδεχθεί ο Πρόεδρος τις νέες τουρκικές θέσεις, να προχωρήσει η Άγκυρα στη λογική νέων προσπαθειών αναγνώρισης και πρόκλησης νέων τετελεσμένων στην Αμμόχωστο, για να δημιουργηθεί νέο εσωτερικό πρόβλημα εντός των Ελληνοκυπρίων, που θα οξυνθεί λόγω των βουλευτικών εκλογών.

Ο Ερντογάν μεταφέρει τα όποια εσωτερικά του προβλήματα, και δη της πτώσης της λίρας και του πληθωρισμού, στο Κυπριακό, στο Αιγαίο και στην ΕΕ. Επιδιώκει, δε, να βρει συμμάχους, όχι μόνο στο Κατάρ, αλλά και σε ολόκληρο τον μουσουλμανικό κόσμο, σβήνοντας, ταυτοχρόνως, τις φωνές της εσωτερικής αντιπολίτευσης.

Τα επιχειρήματα προς τον ΟΗΕ

Η νομική τεκμηρίωση, η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί από την Κυπριακή Δημοκρατία και να υποδειχθεί προς τον ΓΓ του ΟΗΕ και την κ. Λουτ, αλλά και προς τον κ. Τατάρ την Τρίτη, ενόψει Πενταμερούς, έχει ως εξής:

1. Τα ψηφίσματα 541και 550 του Συμβουλίου Ασφαλείας καθορίζουν ρητώς ότι δεν μπορεί να αναγνωριστεί το ψευδοκράτος ως αποτέλεσμα βίας και της χρήσης όπλων. Αυτό αναφέρει ρητώς το άρθρο 2, παράγραφος 4 του Χάρτη των Ην. Εθνών.
2. Η Τουρκία και ο κ. Τατάρ θα πρέπει να ανακαλέσουν την απόφασή τους για το άνοιγμα τμήματος του παραλιακού μετώπου της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου, όπως προβλέπει η τελευταία Προεδρική Δήλωση του Συμβουλίου Ασφαλείας, η οποία στηρίζεται στα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας για την επιστροφή της πόλης της Αμμοχώστου στους νόμιμους κατοίκους της.

Ενώπιον του Σ. Ασφαλείας και το Κεφάλαιο 7

Υπό αυτές τις συνθήκες και εφόσον ο κ. Ερντογάν και ο κατοχικός ηγέτης Ερσίν Τατάρ δηλώνουν ότι έχει τελειώσει η προηγούμενη βάση των συνομιλιών και ότι στόχος είναι η λύση των δυο κρατών, ο ίδιος ο ΓΓ του ΟΗΕ ως διαμεσολαβητής έχει υποχρέωση να ξεκαθαρίσει το σκηνικό. Εάν, δε, η Τουρκία επιμένει, τότε δεν έχει καμιά εξουσιοδότηση και από κανέναν να προχωρήσει στη σύγκληση άτυπης Πενταμερούς. Ταυτοχρόνως, έχει υποχρέωση να προχωρήσει σε αναφορά προς το Συμβούλιο Ασφαλείας, ασχέτως εάν το Κυπριακό δεν ανήκει στο κεφαλαίο 7, επί τη βάσει του οποίου μπορούν να επιβληθούν κυρώσεις. Αυτές μπορούν να προκύψουν μέσω της ΕΕ. Ακόμη και αν ο ΓΓ του ΟΗΕ δεν έχει τέτοιες προθέσεις, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας έχει κάθε δικαίωμα ως ηγέτης ανεξάρτητου και υπό κατοχήν κράτους να ζητήσει από το κ. Γκουτέρες να συμπεριφερθεί τοιουτοτρόπως. Δεν πρόκειται για όρους, αλλά για βασική διαδικασία, η οποία: Α) Δεν επιτρέπει στην Τουρκία να μετατρέψει την Πενταμερή σε φύλλο συκής και Β) να αλλάξει τη βάση των συνομιλιών. Η εκπλήρωση όσων η Τουρκία οφείλει να πράξει στο θέμα της Αμμοχώστου θα αποκαλύψει σε περίπτωση άρνησης της Άγκυρας ότι δεν έχει σκοπό να λύσει το Κυπριακό, αλλά να διαλύσει την Κυπριακή Δημοκρατία, γεγονός που ο Πρόεδρος πρέπει να αξιώσει από τον ΓΓ του ΟΗΕ να καταγράψει στην αναφορά του προς το Σ. Ασφαλείας.

Επειδή, δε, η Τουρκία σε μια τέτοια περίπτωση θα κλιμακώσει την κρίση, τόσο η κυπριακή Κυβέρνηση όσο και η ελληνική θα πρέπει να ενημερώσουν τους εταίρους από τώρα για έκτακτο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Ταυτοχρόνως, θα πρέπει να ζητήσουν ακρόαση από το Σ. Ασφαλείας μαζί με άλλες χώρες, όπως η Αρμενία και με τη στήριξη της Γαλλίας, για να αιτηθούν όπως η Τουρκία περάσει πλέον στο κεφάλαιο 7 για τη δράση της σε περιφερειακό επίπεδο (Κύπρος, Λιβύη, Συρία, Ναγκόρνο Καραμπάχ). Ότι, δηλαδή, απειλεί την περιφερειακή ειρήνη και σταθερότητα και ότι θα πρέπει να της επιβληθούν κυρώσεις από το Σ. Ασφαλείας. Οφείλουμε, όμως, να είμαστε καλά μελετημένοι. Για να συμβεί αυτό, θα πρέπει να τερματιστεί η πολιτική του εξευμενισμού. Η Κυβέρνηση πλέον οφείλει να πράξει αυτό που δεν γινόταν για χρόνια. Και ας μην ενεργήσει το Σ. Ασφαλείας όπως πρέπει. Κάποτε πρέπει να σβήσουν οι ψευδαισθήσεις. Εάν το Σ. Ασφαλείας αρνηθεί να αντιμετωπίσει την τουρκική προκλητικότητα και απειλή, τότε θα αποκαλυφθεί η αδυναμία του, καθώς και του ΟΗΕ γενικότερα, επί του οποίου για σειράν ετών επενδύει η ηγεσία μας έχοντας την ψευδαίσθηση ότι είναι δικαστήριο που μπορεί να απονέμει δικαιοσύνη.

Στην ΕΕ τα πράγματα είναι διαφορετικά απ’ ό,τι στον ΟΗΕ, λόγω της δική μας συμμετοχής και των μηχανισμών που εκεί διαθέτουμε, αλλά είτε δεν γνωρίζουμε να τους χρησιμοποιήσουμε είτε το πράττουμε με λανθασμένο τρόπο.

Πυλώνες πολιτικής εντός της ΕΕ

Βασικά, λοιπόν, πράγματα:

1. Επιβολή εμπάργκο πώλησης όπλων σε βάρος της Τουρκίας. Η Γερμανία έχει αποφασίσει κάτι τέτοιο από τον Οκτώβριο του 2018, όταν η Άγκυρα άρχισε την εισβολή στη Συρία. Έτσι είδε την τουρκική στρατιωτική επιχείρηση το Βερολίνο, παρότι συνέχισε να πωλεί στην Άγκυρα στρατιωτικό υλικό. Κάποτε θα πρέπει να γίνει ξεκαθάρισμα λογαριασμών.
2. Καταγγελία από πλευράς της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή αρχικά και στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο της Τουρκίας για παραβίαση της τελωνειακής ένωσης, εφόσον η Άγκυρα: Α. Αρνείται να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία. Β. Εφαρμόζει αθέμιτο ανταγωνισμό παραβιάζοντας τους κανόνες της κοινής αγοράς μέσω της τελωνειακής ένωσης. Δεν μπορεί να εισάγουμε τουρκικά προϊόντα από τις χώρες της ΕΕ και η Τουρκία να απαγορεύει την εισαγωγή δικών μας προϊόντων επί της επικρατείας της.
3. Ενεργοποίηση του άρθρου 42, παρ. 7, που προνοεί ότι σε περίπτωση επίθεσης σε βάρος κράτους μέλους, τα υπόλοιπα σπεύδουν να το στηρίξουν ακόμη και με τη χρήση στρατιωτικών μέσων. Βεβαίως, υπάρχει ο ισχυρισμός της συμμαχικής σχέσης χωρών του ΝΑΤΟ, που δεν επιτρέπει τη χρήση στρατιωτικών μέσων του ενός έναντι του άλλου. Από τη στιγμή κατά την οποία η Τουρκία στρέφεται με τρόπο επιθετικό σε βάρος κράτους μέλους του ΝΑΤΟ και της ΕΕ όπως είναι η Ελλάδα, καθώς και σε βάρος της Κύπρου, κράτους μέλους της ΕΕ, η σχέση της Άγκυρας σταματά να έχει αμυντικό χαρακτήρα. Το ΝΑΤΟ είναι αμυντικός και όχι επιθετικός Οργανισμός. Συνεπώς, η ίδια η Τουρκία παραβιάζει το γράμμα και το πνεύμα της Συμμαχίας και της ΕΕ. Τα κράτη μέλη της ΕΕ δεν συνδράμουν υπέρ της Κύπρου για να επιτεθεί στην Τουρκία, αλλά για να αμυνθεί έναντι της τουρκικής επιθετικότητας. Πότε, μάλιστα; Όταν τελεί ήδη, με βάση το Πρωτόκολλο 10, υπό καθεστώς κατοχής έδαφος της ίδιας της ΕΕ.
4. Καμιά διαδικασία της Τουρκίας στην ΕΕ δεν θα προχωρήσει, εκτός και αν: Α) Η Τουρκία εγκαταλείψει την πολιτική των δυο κρατών, που, όπως έχουμε εξηγήσει, παραβιάζει το διεθνές δίκαιο, το οποίο είναι τμήμα του κοινοτικού κεκτημένου. Ταυτοχρόνως, υπάρχει παραβίαση του Πρωτοκόλλου 10, που αναφέρει ότι ολόκληρη η Κύπρος εντάχθηκε στην ΕΕ, καθώς και της αντιδήλωσης της 21ης Σεπτεμβρίου του 2005, που καθιστά σαφές η ίδια η ΕΕ, απαντώντας στην Τουρκία ότι: Στη νήσο Κύπρο, το μόνο κράτος που αναγνωρίζεται είναι αυτό της Κυπριακής Δημοκρατίας και ότι η Τουρκία υποχρεούται στο πλαίσιο της ενταξιακής της διαδικασίας να το αναγνωρίσει. Β) Ανακαλέσει την απόφασή της για την Αμμόχωστο και προχωρήσει στην επιστροφή της πόλης στους νόμιμους κατοίκους της, όπως οι Συμφωνίες Κορυφής του ‘79 αναφέρουν, καθώς και τα ψηφίσματα του Σ. Ασφαλείας.

Τα λάθη και η αποτροπή της διχοτόμησης

Πότε η Κύπρος και η Ελλάδα έθεσαν το Κυπριακό κάτω από αυτό το πρίσμα, προβάλλοντας αυτά τα επιχειρήματα; Ποτέ! Το έθεταν στο πλαίσιο του εξευμενισμού της Τουρκίας και ότι θα την έπειθαν να αλλάξει στάση. Αντί να ζητούμε την αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Τουρκία, έγινε συμβιβασμός και υιοθετήθηκε σιωπηρώς για να μη χαλά ο μήνας του μέλιτος της επαναπροσέγγισης και των συνομιλιών, ότι η Άγκυρα δεν θα αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία, αλλά ότι θα αναγνωρίσει το πολιτειακό σύστημα που θα προκύψει από τη λύση. Δηλαδή, τα δυο συνιστώντα κράτη! Και τι μας λέει τώρα; Αφού δεν υποταχθήκατε στο Κραν Μοντανά και αφού εσείς δεν αξιώσατε, όπως η ΕΕ καθορίζει, εάν θέλετε λύση, θα αναγνωρίσετε το ψευδοκράτος και θα παράγει δίκαιο η εισβολή. Τώρα, λοιπόν, το ζητούμενο δεν είναι αν θα δώσουμε φύλλο συκής στον Ερντογάν μέσω της άτυπης Πενταμερούς, ή αν θα αλλάξουμε τη βάση των συνομιλιών και αν θα αναγνωρίσουμε το ψευδοκράτος ως ισότιμο συνιστών κράτος εντός ή εκτός της ομοσπονδίας ή της συνομοσπονδίας. Το ζητούμενο είναι εάν θα αποφύγουμε τη νέα παγίδα που στήνει η Τουρκία προτάσσοντας όλο το νομικό πλαίσιο τής ΕΕ και δη την αναγνώριση της Τουρκίας από την Κυπριακή Δημοκρατία ως προϋπόθεση για να προχωρήσουν οι πάσης φύσεως σχέσεις της με τις Βρυξέλλες και να αποφύγει το βέτο μας. Ποιο βέτο μας δηλαδή; Εμείς οι ίδιοι αποδεχθήκαμε να θέτει βέτο η Άγκυρα στην ίδια την κρατική μας υπόσταση. Και τώρα η ιστορία αυτή πρέπει να τελειώσει. Μία και διά παντός. Βεβαίως, δικαιούμαστε να ελπίζουμε αλλά ρεαλιστικά, που σημαίνει ότι η υφιστάμενη ηγεσία, η οποία είναι πρόδηλον ότι έχει αποτύχει, λίγα πράγματα μπορεί να πράξει… Και όταν λέμε ηγεσία, εννοούμε όλοι… Κανείς δεν δικαιούται να βγάζει την ουρά του απ’ έξω.

*Δρ των Διεθνών Σχέσεων