Περί Παιδείας

Συνεχίζεται η αναταραχή στον χώρο της Παιδείας, πολύ φοβούμαι μακριά από τις σημερινές προτεραιότητες που επιβάλλει η νέα εποχή. Δηλαδή, μεταρρυθμίσεις και αλλαγές που απαιτεί ο 21ος αιώνας.

Σε έναν κόσμο που συνεχώς αλλάζει, όπου υπάρχει η διαδοχή των γενεών και οι ανάγκες των κοινωνιών μεταβάλλονται, η Παιδεία πρέπει να προσαρμόζεται, να αλλάζει, να ανανεώνεται. Να είναι ο δέκτης και ο πομπός των τάσεων και των πολιτιστικών και ιδεολογικών ρευμάτων της κάθε εποχής.

Ιδιαίτερα όμως στη σημερινή ιστορική φάση της ανθρωπότητας, η Παιδεία πρέπει να βοηθά τους ανθρώπους να βρουν τον δρόμο τους στην κοινωνία που γίνεται πιο πολυσύνθετη, πιο πολύπλοκη και πιο απαιτητική. Πρέπει να τους βοηθά να χρησιμοποιούν και να αξιοποιούν σωστά την τεχνολογία, την πληροφορική και τα παραγωγικά μέσα με στόχο την αρμονική συμβίωση με τη φύση. Να αντιστέκονται στην πλημμυρίδα των πληροφοριών, των πολιτιστικών προτύπων παίρνοντας τα ουσιώδη, τα απαραίτητα και τα χρήσιμα. Η Παιδεία πρέπει ακόμα να παρέχει την ικανότητα στους νέους να νιώθουν ότι ο σημερινός πολυπολιτισμικός κόσμος είναι ένας πλούτος, από τον οποίο μπορούν να επωφεληθούν πλουτίζοντας τη δική τους ζωή και την κοινωνία στην οποία ζουν.

Περαιτέρω η Παιδεία πρέπει να είναι ανοικτή σε όλους, υπό την έννοια ότι οι νέοι πρέπει να στηρίζονται οικονομικά, έτσι ώστε να επιλέξουν τον επαγγελματικό τους δρόμο αυτεξούσια και χωρίς την οικονομική οικογενειακή εξάρτηση. Αυτό σημαίνει ισότητα ευκαιριών στην παιδεία που να της προσδίδει τον χαρακτήρα της καθολικότητας.

Οι προκαταλήψεις, τα μειονεκτήματα, ο κοινωνικός ρατσισμός πρέπει να εξοβελίζονται μέσα από τη φιλοσοφία και την πρακτική των εκπαιδευτικών προγραμμάτων: Κοινή εκπαίδευση με τους ομογενείς, επαναπατριζόμενους, ακόμα και αλλοδαπούς, κοινή εκπαίδευση μαζί με τα παιδιά με ειδικές ανάγκες μπορούν και πρέπει να καλλιεργούν την ανεκτικότητα και την κοινωνική και ηθική αλληλεγγύη.

Στην Κύπρο βρισκόμαστε αναμφίβολα σε ένα οριακό σημείο ως προς τις εκπαιδευτικές κατευθύνσεις που θα καθορίσουν το μέλλον της Παιδείας μας. Ο τομέας της Παιδείας αντιμετωπίζει συνεχώς νέες προκλήσεις μέσα στο αντιπαρατιθέμενο κλίμα που δημιουργεί η παγκοσμιοποίηση από τη μια και η αντίσταση του έθνους-κράτους από την άλλη.

Η αποτελεσματική απάντηση σε αυτές τις προκλήσεις είναι μια ισχυρή παιδεία, η οποία απέναντι στο φαινόμενο μιας απάνθρωπης παγκοσμιοποίησης θα αντιπαραβάλει την ανάγκη εξανθρωπισμού της. Που θα προτάξει αρχές και αξίες, την αλληλεγγύη, την ανακατανομή του πλούτου, την υποταγή της οικονομίας της αγοράς στις ανάγκες της κοινωνίας και των ανθρώπων, την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τη δύναμη της γνώσης, τον διάλογο, τον πολιτισμό, την αντιμετώπιση των αιτίων της βίας και της τρομοκρατίας, τη βιώσιμη ανάπτυξη απέναντι στην ανατροπή της οικολογικής ισορροπίας. Τον δημοκρατικό έλεγχο απέναντι στην παντοδυναμία των ΜΜΕ και την κοινωνική λογοδοσία απέναντι στα φαινόμενα διαφθοράς και αδιαφάνειας.

Χρέος της Παιδείας μας η συλλογική μας άμυνα απέναντι σε αυτά τα φθοροποιά φαινόμενα.

Ο μεγάλος κίνδυνος από την παγκοσμιοποίηση των οικονομιών είναι μια ισοπέδωση των κοινωνιών χωρίς αρχές, αξίες και οράματα. Και η απάντηση είναι μια Παιδεία που θα προωθεί την αλληλεγγύη, την ελευθερία, την ισότητα, την κοινωνική δικαιοσύνη. Αλλά και θα σέβεται την ιστορία, τον πολιτισμό, τις εθνικές και πολιτιστικές μας ρίζες και παραδόσεις μακριά από ιδεολογήματα, σκοπιμότητες και κοσμοπολίτικους νεωτερισμούς.

Για το πολυσυζητημένο ζήτημα του στόχου της ειρηνικής συμβίωσης Ε/κ και Τ/κ μέσα στη νέα γενιά θα ήταν αδιανόητο να υπάρξει οποιαδήποτε αντίθετη άποψη. Αυτός ο στόχος όμως θα ήταν επίσης αδιανόητο να αποπροσανατολίζει από τον κορυφαίο στόχο του τερματισμού της κατοχής. Όσο συνεχίζεται η κατοχή, πρώτιστο καθήκον πρέπει να είναι η εμφύσηση αγωνιστικού πνεύματος στη νέα γενιά και η αγάπη προς την κατεχόμενη γη μας. Τέλος, η διαφύλαξη της ιστορικής αλήθειας από ανιστόρητες προθέσεις επανασυγγραφής της Ιστορίας αποτελεί πρωταρχικό μας χρέος. Κάθε απόπειρα αλλοίωσης, διαστρέβλωσης ή διαγραφής της σύγχρονης Κυπριακής Ιστορίας στον βωμό εξυπηρέτησης πολιτικών σκοπιμοτήτων θα συνιστά ανεπίτρεπτη πράξη πλαστογράφησης της αλήθειας και προφανώς δεν μπορεί και δεν πρέπει να γίνει ανεκτή.

*Τέως Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων