Διεθνή

Η απειλή του κορωνοϊού σκιάζει τις εμπόλεμες ζώνες

Αναλυτές μετά το ξέσπασμα της πανδημίας του κορωνοϊού επιχείρησαν να απαντήσουν στο ερώτημα εάν η παγκόσμια αυτή κρίση θα μειώσει ή θα αυξήσει την ένταση στις εμπόλεμες ζώνες

Μετά τη δημοσιοποίηση της έκθεσης για τον κοινωνικοοικονομικό αντίκτυπο της επιδημίας του κορωνοϊού, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, ανέφερε ότι ο κόσμος αντιμετωπίζει την κρισιμότερη κατάσταση από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ ειδική μνεία έκανε στις εμπόλεμες ζώνες, καλώντας σε μια «παγκόσμια εκεχειρία», τερματίζοντας άμεσα «την αρρώστια του πολέμου», ώστε η προσοχή να είναι στραμμένη αποκλειστικά στην ασθένεια που καταστρέφει τον κόσμο. Αντικείμενο ανάλυσης στην προκειμένη περίπτωση δεν αποτέλεσε το ίδιο το μήνυμά του ΓΓ του ΟΗΕ, αλλά το πώς μπορεί να επηρεάσει τις εμπόλεμες ζώνες η επιδημία του κορωνοϊού. Η απειλή του θα «σκεπάσει» τα αντικρουόμενα μέρη, προσφέροντας με αυτόν τον τρόπο μια ευκαιρία για εκεχειρία, ή θα αποτελέσει εφαλτήριο για περαιτέρω κλιμάκωση λόγω της αλλαγής ισορροπίας των δυνάμεων στο πεδίο της μάχης;

Πώς θα επηρεάσει ο κορωνοϊός

τις εμπόλεμες ζώνες;

Αναλυτές μετά το ξέσπασμα της πανδημίας του κορωνοϊού επιχείρησαν να απαντήσουν στο ερώτημα εάν η παγκόσμια αυτή κρίση θα μειώσει ή θα αυξήσει την ένταση στις εμπόλεμες ζώνες, εν τη απουσία μάλιστα των μεγάλων δυνάμεων, οι οποίες είναι απασχολημένες με τη διαχείριση της κατάστασης στο εσωτερικό τους. Ενώ δεν υπάρχει ακόμα ξεκάθαρη απάντηση, οι απόψεις των ειδικών τείνουν προς το σενάριο της αύξησης της έντασης εν μέσω της κρίσης του κορωνοϊού. Συγκεκριμένα, για κάποιους εξτρεμιστές και κάποιες ένοπλες οργανώσεις η κατάσταση που δημιουργήθηκε είναι ιδανική, αφού αλλάζουν οι ισορροπίες ισχύος στην εμπόλεμη ζώνη. Παράδειγμα αυτής της τάσης είναι τόσο η Λιβύη όσο και η Συρία, όπου παρά τις έντονες διπλωματικές προσπάθειες πριν από το ξέσπασμα της πανδημία, οι μάχες συνεχίζονται. Μέχρι τώρα στις χώρες όπου υπάρχουν εμπόλεμες ζώνες δεν έχει παρατηρηθεί το φαινόμενο της εξάπλωσης του ιού, όπως έγινε στην Κίνα, τις ΗΠΑ ή την Ευρώπη. Εντούτοις, η δυναμική εξάπλωση του κορωνοϊού, όταν τελικά αγγίξει αυτές τις φτωχές και ρημαγμένες χώρες, θα μπορούσε να οδηγήσει σε ανεξέλεγκτες καταστάσεις με καταστροφικές συνέπειες. Το σενάριο αυτό ανησυχεί ιδιαίτερα τον ΟΗΕ, αφού ελλείψει συντονισμένης βοήθειας από το εξωτερικό, «εκατομμύρια» θα μπορούσαν να πεθάνουν. Την ίδια ώρα, όμως, αναλυτές σημειώνουν ότι, εάν κάποια παραστρατιωτική ομάδα θεωρήσει ότι θα μπορούσε να λειτουργήσει προς όφελός της η πανδημία, αυτό θα ήταν ένα στρατηγικό λάθος. Η εμπειρία δείχνει ότι η «οργή» της νόσου είναι αχαλίνωτη, έτσι η είσοδός της στις εμπόλεμες ζώνες θα επιτείνει την ανθρωπιστική κρίση και τις μετακινήσεις των πληθυσμών.

Η ρευστή κατάσταση στη Συρία

Για τον υπόλοιπο κόσμο η κρίση στη Συρία «τελείωσε» στις 5 Μαρτίου, όταν ο Τούρκος Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν και ο Ρώσος ομόλογός του, Βλαντιμίρ Πούτιν, συμφώνησαν στη Μόσχα κατάπαυση του πυρός. Στη συνέχεια όμως η τζιχαντιστική οργάνωση Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ (HTS) δεν έκανε αποδεχτή τη συμφωνία Ρωσίας και Τουρκίας, αρχίζοντας ξανά μάχες για την ανακατάληψη του αυτοκινητοδρόμου M4. Έτσι κι αλλιώς, όμως, οι άμεσα εμπλεκόμενοι γνωρίζουν πολύ καλά ότι η κατάπαυση του πυρός που αποφασίστηκε πρόσφατα στην Ιντλίμπ παραμένει εύθραυστη. Η ανάγκη όμως για διατήρηση αυτής της εκεχειρίας είναι πιο επιτακτική από ποτέ, αφού τα πρώτα κρούσματα ανθρώπων που έχουν μολυνθεί από τον νέο κορωνοϊό καταγράφονται στη ρημαγμένη από εννέα χρόνια πολέμου χώρα. Ο ΟΗΕ προειδοποίησε ότι η πανδημία του κορωνοϊού συνιστά θανάσιμη απειλή για τους Σύρους πολίτες, αφού «δύναται να πλήξει χωρίς να κάνει διακρίσεις και θα είναι ολέθρια για τους πλέον ευάλωτους απουσία επείγουσας αποτρεπτικής δράσης». Ο πόλεμος στη Συρία, ο οποίος έχει επιφέρει περισσότερους από 380.000 θανάτους, εξασθένισε σε μεγάλο βαθμό το σύστημα υγείας. Μόνο το 64% των νοσοκομείων και το 52% των κέντρων πρωτοβάθμιας φροντίδας που υπήρχαν πριν από το 2011 λειτουργούν, ενώ το 70% του υγειονομικού προσωπικού έχει φύγει από τη χώρα, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Πηγή ανησυχίας για τη διεθνή κοινότητα είναι το ενδεχόμενο της ανεξέλεγκτη εξάπλωσης της επιδημίας και ειδικότερα στους προσφυγικούς καταυλισμούς στα βορειοδυτικά της χώρας και την Τουρκία. Μάλιστα, σύμφωνα με το Middle East Monitor, επιστήμονες εκτιμούν ότι ένα ενδεχόμενο δεύτερο κύμα της πανδημίας πιθανόν να αρχίσει από τους Σύρους πρόσφυγες, που ταξιδεύουν στην Ευρώπη.

Οι σφοδρές μάχες στη Λιβύη

Στις 22 Μαρτίου, ο Εθνικός Στρατός της Λιβύης (LNA) του Στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ «χαιρέτισε» τις εκκλήσεις για νέα εκεχειρία στη Λιβύη για ανθρωπιστικούς λόγους εξαιτίας του κορωνοϊού και δεσμεύτηκε να σταματήσει τις μάχες, εφόσον και τα άλλα μέρη συμμορφώνονται. Οι ελπίδες όμως διαψεύστηκαν γρήγορα, αφού οι μάχες συνεχίστηκαν, ενώ έκαναν την εμφάνισή τους τα πρώτα κρούσματα κορωνοϊού στη χώρα. Μάλιστα, οι συγκρούσεις κλιμακώθηκαν την περασμένη εβδομάδα, όταν μαχητές της Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας (GNA) πραγματοποίησαν επιθέσεις σε διάφορα μέτωπα με βομβαρδισμούς και αεροπορικές επιδρομές. Παρά τις εκκλήσεις της διεθνούς κοινότητας για εκεχειρία, τα εμπλεκόμενα μέρη της εμφύλιας σύρραξης φαίνεται να είναι αποφασισμένα να συνεχίσουν τις επιχειρήσεις τους, πολεμώντας ταυτόχρονα σε δύο μέτωπα. Την ίδια ώρα οι υπηρεσίες υγείας της χώρας είναι εξαθλιωμένες από τις συγκρούσεις, έχουν καταστραφεί σε μεγάλο βαθμό οι υποδομές της χώρας, ενώ η οικονομική κρίση ανέστειλε τις πληρωμές πολλών γιατρών. Πάντως, οι δύο αντικρουόμενες πλευρές ανακοίνωσαν μέτρα περιορισμού της πανδημίας στις περιοχές που ελέγχουν, όπως κλείσιμο σχολείων και κάποιων επιχειρήσεων, καταστημάτων, ακόμα και ιδιωτικών κλινικών. Επίσης, η επίσημη κυβέρνηση της χώρας επέβαλε περιορισμούς διακίνησης τις νυχτερινές ώρες και προχώρησε στην απελευθέρωση μεγάλου αριθμού φυλακισμένων. Ειδικοί όμως προειδοποιούν ότι εάν η πανδημία εξαπλωθεί στη Λιβύη, το αποδυναμωμένο σύστημα υγείας της χώρας δεν θα μπορέσει ν’ αντεπεξέλθει στον μεγάλο αριθμό ασθενών.

Οι διακηρύξεις που

διαψεύστηκαν στην Υεμένη

Η πανδημία του κορωνοϊού απειλεί να επιδεινώσει τη μεγαλύτερη ανθρωπιστική καταστροφή που συντελείται τα τελευταία χρόνια στον κόσμο. Αντίθετα με τη Συρία ή τη Λιβύη, η Υεμένη δεν έχει καταγράψει μέχρι στιγμής κανένα κρούσμα κορωνοϊού, όμως οι ειδικοί εκφράζουν φόβους ότι θα επέλθει πανωλεθρία εάν η επιδημία φτάσει στη χώρα, όπου πάνω από τρία εκατομμύρια άνθρωποι ζουν στοιβαγμένοι σε καταυλισμούς εκτοπισμένων. Στη χώρα αυτή, η οποία θεωρείται η φτωχότερη της αραβικής χερσονήσου, έχουν καταγραφεί περισσότερες από 800.000 περιπτώσεις χολέρας από τον ΠΟΥ, ενώ εκτιμάται ότι 20 εκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν εξασφαλισμένο φαγητό. Να σημειωθεί ότι ο πόλεμος στην Υεμένη μαίνεται εδώ και πέντε χρόνια μεταξύ των σιιτών ανταρτών Χούτι και των δυνάμεων που είναι πιστές στην κυβέρνηση της χώρας. Από το 2015 οι κυβερνητικές δυνάμεις εξασφάλισαν τη στήριξη ενός στρατιωτικού συνασπισμού υπό τη Σαουδική Αραβία. Τις προηγούμενες ημέρες οι αντιμαχόμενες πλευρές στην Υεμένη ανακοίνωσαν ότι στηρίζουν την έκκληση του ΟΗΕ για εκεχειρία στη χώρα εξαιτίας της εξάπλωσης του κορωνοϊού παγκοσμίως, εξαγγελίες οι οποίες καλλιέργησαν την ελπίδα ότι ο κορωνοϊός τουλάχιστον θα είχε έναν «θετικό» αντίκτυπο στη χώρα. Εντούτοις, τρεις ημέρες μετά τις διακηρύξεις, το ειρηνικό κλίμα καταποντίστηκε από τους βαλλιστικούς πυραύλους που εκτοξεύθηκαν από τους αντάρτες Χούτι προς το Ριάντ και την πόλη Τζάζαν της Σαουδικής Αραβίας, ενώ ο συνασπισμός απάντησε βομβαρδίζοντας την πρωτεύουσα Σαναά, την οποία ελέγχουν οι Χούτοι. Αν και οι πρόσφατες επιθέσεις θα μπορούσαν να αποτελέσουν μεμονωμένα επεισόδια πριν οι δύο πλευρές επαναρχίσουν τις διαπραγματεύσεις, η σφοδρότητα των μαχών στα ανατολικά της πρωτεύουσας μεταξύ Χούτι και συνασπισμού καταδεικνύει ότι η συμφωνία για εκεχειρία θεωρείται ένα απομακρυσμένο σενάριο.