Η θέση του ΝΑΤΟ σήμερα

Η πολιτική του κ. Trump δεν φαίνεται να διευκολύνει την κατάσταση σχετικά με τη Συμμαχία. Επιπλέον, ένας μεγάλος πονοκέφαλος για τις ΗΠΑ και για την Συμμαχία είναι η Τουρκία του κ. Ερντογάν. Η χώρα αυτή δεν φαίνεται να πειθαρχεί και, κάτω από την σημερινή ηγεσία, ακολουθεί μιαν απρόβλεπτη πολιτική

Τον Δεκέμβρη του 2019 το ΝΑΤΟ γιόρτασε τα 70χρονά του. Ιδρύθηκε τον Απρίλη του 1949 στη Washington, κάτω από την ηγεσία των ΗΠΑ.

Με το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και τον επακολουθήσαντα Ψυχρό Πόλεμο, το ΝΑΤΟ θεωρήθηκε αναγκαίο από τους Δυτικούς για να αντιμετωπίσουν τη Σοβιετική Ένωση και τις Δυνάμεις της Συνθήκης της Βαρσοβίας. Το ΝΑΤΟ δέχθηκε κι άλλα μέλη στις τάξεις του, την Ελλάδα και την Τουρκία το 1952, αργότερα τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Σήμερα αποτελείται από 29 κράτη. Επιπλέον, το 1994 δημιουργήθηκε ο Συνεταιρισμός για την Ειρήνη, στον οποίον εισήλθε αμέσως η Ρωσία, η δε ουδέτερη Ελβετία εισέρχεται το 1996.

Σήμερα η Συμμαχία αντιμετωπίζει κριτικές από πολλούς. Ο Emmanuel Macron διερωτήθηκε σε τι χρησιμεύει και κάποτε δήλωσε ότι οι πράξεις και τα γεγονότα δείχνουν τον «εγκεφαλικό θάνατο» της Συμμαχίας (βλ. Richard Werly, “L’OTAN, paralysie et crise de confiance”, Le Temps, 3 Δεκεμβρίου 2019, σελ. 3).

Τι συμβαίνει, λοιπόν; Οι επικριτές του ΝΑΤΟ λέγουν ότι, αφού δημιουργήθηκε για να αντιμετωπίσει τη Σοβιετική Ένωση και αυτή διαλύθηκε, δεν φαίνεται να έχει πλέον χρησιμότητα. Οι οπαδοί του, από την άλλη μεριά, πιστεύουν ότι το ΝΑΤΟ έχει πάντα τη χρησιμότητά του, με τις Δυνάμεις που υπάρχουν στην εποχή μας. Επιπλέον και, το κυριότερον, όπως δηλώνουν μερικοί, το ΝΑΤΟ χρειάζεται εφ’ όσον η Ευρώπη δεν μπορεί να υπερασπισθεί με τις δικές της δυνάμεις (ενθ.).

Η πολιτική του κ. Trump δεν φαίνεται να διευκολύνει την κατάσταση σχετικά με τη Συμμαχία. Επιπλέον, ένας μεγάλος πονοκέφαλος για τις ΗΠΑ και για τη Συμμαχία είναι η Τουρκία του κ. Ερντογάν. Η χώρα αυτή δεν φαίνεται να πειθαρχεί και κάτω από την σημερινή ηγεσία ακολουθεί μιαν απρόβλεπτη πολιτική. Οι σχέσεις της με τη Ρωσία, η αγορά των ρωσικών πυραύλων S-400, οι τεταμένες σχέσεις της με την Ελλάδα και την Κύπρο φέρνουν σε δύσκολη θέση και το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ. Κανένας δεν μπορεί να γνωρίζει με σιγουριά τι θα επακολουθήσει.

*Δικηγόρος, Διδάκτωρ Πολιτικών Επιστημών & Διεθνών Σχέσεων (Η.Ε.Ι., Γενεύης Ελβετίας), Πρόεδρος του Ιδρύματος Θεοδούλου, πρώην Μέλος της Γραμματείας του ΟΗΕ