Τα 75χρονα του ΟΗΕ

Φέτος γιορτάζουμε τα 75χρονα του ΟΗΕ. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ο Τσώρτσιλ και ο Ρούσβελτ σκέφτηκαν πρώτα την ίδρυση ενός νέου Διεθνούς Οργανισμού, ο οποίος θα αντικαθιστούσε την Κοινωνία των Εθνών. Στις δυο Αγγλοσαξονικές Δυνάμεις ενώθηκαν η Σοβιετική Ένωση και η Κίνα και στις 24 Οκτωβρίου 1945 υπεγράφη και μπήκε στη πράξη ο Καταστατικός Χάρτης του ΟΗΕ. Τον Χάρτη υπέγραψαν 51 Κράτη, ενώ σήμερα τα Κράτη Μέλη είναι 193 (βλ. «ο ΟΗΕ και ο ρόλος του εις τας Διεθνείς Κρίσεις» στο Χρίστου Α. Θεοδούλου, ΘΕΣΕΙΣ. Από τη Διεθνή και Κυπριακή Πολιτική ζωή (1957-1970), Λευκωσία, Εκδόσεις «ΧΕΛΚΑ», 1971, σελ. 66-76).

Θα ήθελα να αναφέρω από την αρχή ότι στα 75 του χρόνια γενικά, παρ’ όλες τις επικρίσεις, ο ΟΗΕ επιτελεί το έργο του με επιτυχία στο πλαίσιο του δυνατού.

Είναι μεγάλη μου τιμή το γεγονός ότι από νεαρή ηλικία δούλεψα ως διεθνής δημόσιος υπάλληλος στα Ηνωμένα Έθνη στη Νέα Υόρκη, στο Τμήμα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Έχω δει τα ΗΕ από μέσα και πάντα έτρεφα και τρέφω μεγάλο θαυμασμό και σεβασμό για τον Διεθνή Οργανισμό. Όπως αναφέρω στο βιβλίο μου «Ο.Η.Ε. Μερικές σκέψεις πάνω στα Ηνωμένα Έθνη και ιδιαίτερα τη Γενική Γραμματεία και τον ρόλο της Ελλάδας και της Κύπρου», Αθήνα, Βιβλιοπωλείο της Εστίας, 1975, σελ. 8, ‘Μιλώντας κανείς για τον Ο.Η.Ε., το πρώτο που πρέπει να λάβει υπόψη του, προτού τον κρίνει, είναι ότι ο Ο.Η.Ε. αποτελείται από Κράτη-Μέλη. (…) Όταν κατακρίνει, λοιπόν, κανείς τον Οργανισμό – που είναι περισσότερο συνηθισμένο αυτήν την εποχή παρά το αντίθετο – και τη δραστηριότητά του καθώς και αυτήν των διαφόρων οργάνων του, συμπεριλαμβανομένης της Γενικής Γραμματείας, κατακρίνει κατά βάθος τη συμπεριφορά των Κρατών-Μελών ή τουλάχιστον της πλειοψηφίας τους (από την ομιλία μου κατά την ανακήρυξή μου ως Επίτιμου Μέλους του Ελληνικού Συνδέσμου Ηνωμένων Εθνών στην Αθήνα, στις 2/6/2016).

Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν επιτελέσει μεγάλο έργο κατά τη διάρκεια των 75 χρόνων της ύπαρξής τους. Έχουν διατηρήσει την ειρήνη σε πολλά μέρη της υφηλίου, στο μέτρο του δυνατού σε κάθε περίπτωση, ενώ μέσω των εξειδικευμένων οργανισμών τους έχουν συμβάλει στην προώθηση της ανάπτυξης. Τα Ηνωμένα Έθνη, όσον αφορά τον ρόλο τους σε επίλυση διεθνών διαφορών, έχουν μεγάλη συνεισφορά σε αυτόν τον τομέα.

Εν τούτοις πολλά πράγματα πρέπει να αλλάξουν στα ΗΕ, όπως π.χ. το θέμα της σύνθεσης του Συμβουλίου Ασφαλείας και κυρίως των 5 μονίμων μελών, που δεν αντικατοπτρίζουν σήμερα τη διεθνή πολιτική σκακιέρα. Αυτό δήλωσε σε συνέντευξή του και ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, Antonio Guterres, ο οποίος επίσης παραδέχτηκε ότι και η γραφειοκρατία είναι πρόβλημα για τα Ηνωμένα Έθνη (βλ. Alain Jourdan et al, “C’est injuste de réduire l’ ONU à une bureaucratie”, Tribune de Genève, Samedi-dimanche 27-28 juin 2020, σελ. 9).

Πολλά πρέπει να αλλάξουν στα Ηνωμένα Έθνη. Εν τούτοις πρέπει επίσης να έχουμε υπόψη μας ότι στα 75 χρόνια που πέρασαν από την ίδρυσή του δεν είχαμε έναν Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Θα ήθελα λοιπόν να τελειώσω το παρόν άρθρο μου παραθέτοντας απόσπασμα από το βιβλίο μου για τον ΟΗΕ: «θα ήθελα να τονίσω ότι από προσωπική πείρα, πιστεύω ότι παρ’όλα τα μειονεκτήματά του, που τα περισσότερα οφείλονται στη φύση της διεθνούς πολιτικής σκακιέρας, ο ΟΗΕ πρέπει να τύχει της υποστήριξης και ενθάρρυνσής μας, γιατί αν δεν έχει εκπληρώσει τις ελπίδες μερικών ουτοπιστών ιδεολόγων, μπόρεσε, παρόλο τούτο, σε πολλές περιπτώσεις, να διατηρήσει την ειρήνη και επίσης, στην πράξη, να αναπτυχθεί σύμφωνα με τις απαιτήσεις και τα δεδομένα της εποχής μας» (Χρίστου Α. Θεοδούλου, Ο.Η.Ε. Μερικές σκέψεις πάνω στα Ηνωμένα Έθνη και ιδιαίτερα τη Γενική Γραμματεία και τον ρόλο της Ελλάδας και της Κύπρου. Αθήνα, Βιβλιοπωλείο της Εστίας, 1975, σελ. 16).

* Δικηγόρος, Πρόεδρος του Συνδέσμου Ηνωμένων Εθνών Κύπρου και Αντιπρόεδρος της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας των Συνδέσμων Ηνωμένων Εθνών (WFUNA)