Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και ουδετερότητα

Ως γνωστόν, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ είναι ίσως το σημαντικότερο όργανο του Διεθνής Οργανισμού και, για να το πούμε με απλό τρόπο, ασχολείται με θέματα ειρήνης και πολέμου. Έχει σαν αποστολή τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφαλείας.

Ως επίσης είναι γνωστό, αποτελείται από 15 μέλη. Τα 5 μόνιμα μέλη, ήτοι οι ΗΠΑ, η Κίνα, η Ρωσία, το Η.Β. και η Γαλλία, που έχουν επίσης το δικαίωμα της αρνησικυρίας και είναι εκεί χωρίς καμίαν αλλαγή από το 1945, δηλαδή από την ίδρυση του Διεθνούς Οργανισμού.

Υπάρχουν όμως και 10 μη μόνιμα μέλη που εκλέγονται για μια περίοδο 2 ετών και βεβαίως δεν έχουν δικαίωμα αρνησικυρίας. Συνήθως ο ανταγωνισμός για εκλογή στα μη μόνιμα μέλη είναι μεγάλος και όλα τα κράτη γενικά επιθυμούν να πάρουν αυτήν τη θέση, αν μπορούν να το πράξουν.

Κάθε περιοχή έχει τον αριθμό των μελών που της αναλογεί. Έτσι για την περίοδο 2023-2024 από τις 10 θέσεις, 2 προορίζονται για τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης.

Τον Ιούνιο του 2022 για τις 2 θέσεις για τη Δυτική Ευρώπη στο Συμβούλιο Ασφαλείας υποψήφιες είναι η Ελβετία και η Μάλτα. Προς το παρόν φαίνεται ότι δεν θα γίνουν εκλογές, όχι τόσο σύνηθες φαινόμενο, εκτός βέβαια αν μέχρι τον Ιούνιο του 2022 κάποια ή κάποιες άλλες χώρες της Δυτικής Ευρώπης θέσουν υποψηφιότητα.

Στις 29 Οκτωβρίου 2020 η Ελβετία, από τη Νέα Υόρκη, έθεσε υποψηφιότητα για την περίοδο 2023-2024.

Η ελβετική κυβέρνηση άρχισε ήδη την προεκλογική της εκστρατεία, από τη Νέα Υόρκη, θεωρώντας, πολύ σωστά, τη θέση σημαντική για τη χώρα.

Η Ελβετία, όμως, είναι μια ουδέτερη χώρα θεσμικά, και η νοοτροπία των κατοίκων της διαφέρει ίσως από άλλες χώρες. Έτσι, διάφορα κόμματα εξέφρασαν τη γνώμη τους γι’ αυτήν την υποψηφιότητα που ήταν διαφορετική μεταξύ τους.

Η κυβέρνηση της Συνομοσπονδίας προέβλεψε ένα ποσό 24,5 εκατομμυρίων ελβετικών φράγκων από το 2020 μέχρι το 2025 για την υποψηφιότητα και τη συμμετοχή στο Συμβούλιο Ασφαλείας.

Ο βουλευτής της Κάτω Βουλής Nidegger της Γενεύης, του κόμματος UDC της (άκρας) δεξιάς, δήλωσε αντίθετος στην υποψηφιότητα, λέγοντας ότι 24 εκατομμύρια φράγκα είναι λίγο ακριβά για μια ουδέτερη χώρα όπως η Ελβετία. Το Συμβούλιο Ασφαλείας ασχολείται λίγο πολύ για την ειρήνη και τον πόλεμο στον κόσμο. Μια ουδέτερη χώρα είναι πάντα ουδέτερη και δεν θα αλλάξει τίποτε, αν μπει σ’ αυτό το συμβούλιο (βλ. Lise Bailat, «La Suisse se donne a fond dans une course à l’ ONU sans rival, Le Matin Dimanche, 15 Νovembre, 2020, σελ. 9).

Από την άλλη μεριά ο βουλευτής της Kάτω Bουλής της Ζυρίχης, Μολίνα, σοσιαλιστής από τη Ζυρίχη, συμφώνησε με την αίτηση για τη θέση του μη μόνιμου μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας και για την επένδυση των 24,5 εκατομμυρίων φράγκων, γιατί η Ελβετία θα δείξει στον ΟΗΕ την αφοσίωση της χώρας εις τα ιδεώδη του (ο.π. παρ.). Τέλος, ένας άλλος βουλευτής έδειξε τον σκεπτικισμό του στην υποψηφιότητα της Ελβετίας και διερωτήθηκε, γιατί να μη χρησιμοποιηθούν όλα αυτά τα εκατομμύρια για τους σκοπούς της ίδιας της Ελβετίας ή ακόμα για την προώθηση του διεθνούς χαρακτήρα της Γενεύης.

Βλέπει λοιπόν κάποιος τη διαφορά στη συμπεριφορά μεταξύ της Ελβετίας, που είναι παραδοσιακά ουδέτερη, και άλλων χωρών. Βεβαίως η κυβέρνηση της Ελβετίας ασπάσθηκε ενθουσιωδώς αυτό το σχέδιο, άρχισε την προπαγάνδα από τις 29 του Οκτώβρη στέλνοντας μια συσκευή για ρακλέτ και ένα κομμάτι από το εύγεστο τυρί σ’ όλους τους αντιπροσώπους των 191 χωρών μελών του ΟΗΕ που είναι στη Νέα Υόρκη (ο.π. παρ.). Εν τούτοις ορισμένα κόμματα αντιτίθενται. Από την άλλη μεριά, σε πλείστες άλλες χώρες θα έκαναν το παν για να καταστούν μη Μόνιμα Μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας. Αυτή είναι η διαφορά μεταξύ ορισμένων χωρών και άλλων.

*Δικηγόρος, Διδάκτωρ Πολιτικών Επιστημών & Διεθνών Σχέσεων (Η.Ε.Ι., Γενεύης Ελβετίας), Πρόεδρος του Ιδρύματος Θεοδούλου, πρώην Επιμελητής στην Πάντειο, πρώην Μέλος της Γραμματείας του ΟΗΕ στο Τμήμα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων