Η ιστορική μάχη των Σπηλιών ’55-‘59

Επιστημονική ημερίδα για την ιστορική μάχη των Σπηλιών διοργανώθηκε χθες στην ορεινή κοινότητα του Τροόδους, με αφορμή την 66η επέτειο της μάχης, που ήταν καθοριστική για την πορεία του αγώνα για απελευθέρωση της Κύπρου από τον αγγλικό αποικιοκρατικό ζυγό.

Η εκδήλωση διοργανώθηκε από το Κοινοτικό Συμβούλιο Σπηλιών σε συνεργασία με το ΚΣ Κουρδάλων, την εκκλησιαστική επιτροπή Αγίου Αντωνίου, τον Αθλητικό Σύλλογο Άρης Σπηλιών Κουρδάλων και τον Σύνδεσμο Αποδήμων και Φίλων Σπηλιών Κουρδάλων στο νεοσύστατο Πολιτιστικό Κέντρο Σπηλιών.

Για την ιστορική μάχη μίλησαν με εισηγήσεις τους οι ιστορικοί Πέτρος Παπαπολυβίου, Αναπληρωτής Καθηγητής Πανεπιστημίου Κύπρου, Χάρης Αλεξάνδρου, Διδάκτωρ Ιστορίας, Ανδρέας Χριστοφή, υποψήφιος Διδάκτωρ Ιστορίας, ενώ συμμετείχε, καταθέτοντας την προσωπική βιωματική της εμπειρία, η δημοσιογράφος Μαρούλα Βιολάρη Ιακωβίδου.

Στη διάρκεια της εκδήλωσης, μαθητές της κοινότητας απήγγειλαν ποιήματα για τον αγώνα της ΕΟΚΑ, ενώ χορωδία υπό τη διεύθυνση του Μίμη Κέκκου τραγούδησε πατριωτικά άσματα.

Σε σχέση με την πρωτοβουλία για την εκδήλωση, ο πρόεδρος του Κοινοτικού Συμβουλίου Σπηλιών, Μιλτιάδης Ιερείδης, ανέφερε στη «Σημερινή» ότι αποτελεί χρέος η διατήρηση της μνήμης των αγώνων και των θυσιών για την ελευθερία της Κύπρου μας.

Η σημασία της μάχης

Ο Αναπληρωτής Καθηγητής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κύπρου Πέτρος Παπαπολυβίου προέβη σε μια εισαγωγική ομιλία, αναφερόμενος γενικά στον αγώνα της ΕΟΚΑ, στην προσφορά της περιοχής Σολιάς/Πιτσιλιάς σ’ αυτόν και ειδικότερα στην περίπτωση της κοινότητας Σπηλιών. Καταλήγοντας, ανέδειξε την προσφορά της δημοσιογράφου και αγωνίστριας Μαρούλας Βιολάρη Ιακωβίδου στον αγώνα, αλλά και την ευρύτερή της δράση.

Ο Διδάκτωρ Ιστορίας Χαράλαμπος Αλεξάνδρου αναφέρθηκε στη σημασία της μάχης, η οποία εκτείνεται σε διττό επίπεδο. Έκανε λόγο, αφενός για τη διάσωση του Αρχηγού της ΕΟΚΑ (αλλά και για το πώς το γεγονός φανερώνει την καλά δομημένη οργάνωση της ΕΟΚΑ) και, αφετέρου, πώς το ιστορικό αυτό γεγονός κατέστη σημείο αναφοράς της ιστορίας του αγώνα. Εξήγησε ότι είναι ενδεικτικό του στοιχείου αυτού πως, στις περισσότερες μελέτες που αφορούν τον αγώνα, υπάρχουν αναφορές στη μάχη των Σπηλιών, ενώ και στις μέρες μας ο ενδιαφερόμενος ερευνητής μπορεί να βρει στοιχεία για τη μάχη στο youtube και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Τέλος, αναφέρθηκε στις διαθέσιμες πηγές για τη συγκεκριμένη πτυχή του αγώνα, στις οποίες περιλαμβάνονται ο Τύπος, τα απομνημονεύματα αγωνιστών και τα βρετανικά εθνικά αρχεία.

Η καταλυτική παρέμβαση Αυξεντίου

Ο υποψήφιος Διδάκτορας Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, Ανδρέας Χριστοφή, στην ανακοίνωσή του αναφέρθηκε στην κατασκευή του συγκροτήματος κρησφυγέτων της ΕΟΚΑ – τα γνωστά Λημέρια – στα Σπήλια, και στην εγκατάσταση του Αρχηγού της Οργάνωσης Γεωργίου Γρίβα - Διγενή και της ανταρτικής ομάδας του εκεί, μετά τη μάχη του Πεύκου στις 23 Νοεμβρίου 1955. Στη συνέχεια ο ομιλητής επικεντρώθηκε στα γεγονότα που εκτυλίχθηκαν στην περιοχή, με την επιβολή κατ’ οίκον περιορισμού, τη σύλληψη του τομεάρχη Πιτσιλιάς Ρένου Κυριακίδη τις πρωινές ώρες της 11ης Δεκεμβρίου από τους Βρετανούς και τη μάχη που ακολούθησε υπό τις διαταγές του Διγενή. Ιδιαίτερη μνεία έγινε στον Γρηγόρη Αυξεντίου, ο οποίος αποφάσισε να μείνει μόνος του, διατάζοντας τους συναγωνιστές του να ενωθούν με την ομάδα του Διγενή. Ακολούθως, προβαίνοντας σε μια ριψοκίνδυνη ενέργεια, ο Λυσιώτης αντάρτης οδήγησε τα δύο βρετανικά αποσπάσματα που επιχειρούσαν να ανέβουν στο βουνό, στην ανταλλαγή πυρών μεταξύ τους, καταφέρνοντας στη συνέχεια να διαφύγει.