Σκέψεις για θέσπιση Κατώτατου Μισθού μέσω Διατάγματος

Οι διεργασίες για θέσπιση Εθνικού Κατώτατου Μισθού (ΕΚΜ) συνεχίζονται κανονικά και απρόσκοπτα, παρά τις επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία, ξεκαθαρίζει το Υπουργείο Εργασίας. Κάτι με το οποίο συμφωνούν οι Συντεχνίες των εργαζομένων, ενώ διαφωνούν οι Εργοδοτικές Οργανώσεις.

Ωστόσο, τα χρονοδιαγράμματα που έχει θέσει η ίδια η Κυβέρνηση, για ολοκλήρωση του διαλόγου με τους κοινωνικούς εταίρους μέχρι το τέλος του 2021, έχουν κατά πολύ ξεπεραστεί. Μάλιστα, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, για μια σειρά από καθοριστικά ζητήματα για τη ρύθμιση του ΕΚΜ -για τα οποία γίνεται αναφορά πιο κάτω- πέρα από κατ’ αρχήν αποφάσεις δεν έχει ανοίξει ο διάλογος για τεχνικές πτυχές. Κάτι που σημαίνει πως η ολοκλήρωση των διαβουλεύσεων του Υπουργείου Εργασίας με τους Κοινωνικούς Εταίρους και κατ’ επέκτασιν η εφαρμογή του Εθνικού Κατώτατου Μισθού δεν είναι τόσο κοντά...

Διάταγμα και παράκαμψη της Βουλής

Επιπλέον στην εξίσωση μπαίνουν και οι πληροφορίες που θέλουν το Υπουργείο Εργασίας να προκρίνει τη θέσπιση του ΕΚΜ μέσω Υπουργικού Διατάγματος και όχι μέσω Νομοσχεδίου, παρακάπτοντας ουσιαστικά τη Βουλή.

Σε περίπτωση που επικρατήσει το Υπουργικό Διάταγμα έναντι του Νομοσχεδίου, η Κυβέρνηση αφενός θα εξοικονομήσει χρόνο και θα «προστατεύσει» από πιθανά μικροκομματικά παιχνίδια ενόψει μάλιστα και των προεδρικών εκλογών, την, κατά γενικήν ομολογίαν, ιστορικής σημασίας θέσπιση ΕΚΜ. Αφετέρου η «λύση» του Υπουργικού Διατάγματος αντί της κοινοβουλευτικής οδού, θα παρέχει στην εκτελεστική εξουσία «ευελιξία» αναπροσαρμογής των διατάξεων του Διατάγματος του ΕΚΜ όταν και όπου κρίνεται αναγκαίο.

Με Υπουργικό Διάταγμα του 2011, εξάλλου, 9 επαγγέλματα προστατεύονται ήδη στην Κύπρο, με Κατώτατο Μισθό. Πρόκειται για τους/ τις: Γραφείς, πωλητές/τριες, σχολικούς βοηθούς, βοηθούς παιδοκόμους, βοηθούς βρεφοκόμους, νοσηλευτικούς βοηθούς, φροντιστές/στριες σε ιδρύματα, φρουρούς ασφαλείας και καθαριστές/στριες κτηριακών εγκαταστάσεων.

Ωστόσο ήδη υπάρχουν φωνές από το στρατόπεδο της αντιπολίτευσης που μίλησαν στη «Σημερινή» και θεωρούν ότι «μια τέτοια κίνηση, σε συνδυασμό μάλιστα με την καθυστέρηση που παρατηρείται ενώ έχουμε ήδη μπει σε προεκλογική περίοδο -και ειδικά το κυβερνητικό κόμμα-, θα συνιστούσε εργαλειοποίηση του Κατώτατου Μισθού από μέρους της Κυβέρνησης».

Σχολιάζοντας από την ΕΔΕΚ ο βουλευτής Κωστής Ευσταθίου υπογράμμισε ότι «τα Διατάγματα δεν μπορούν να αντικαθιστούν τους Νόμους και κατ’ επέκτασιν να παρακάμπτουν τη Νομοθετική Εξουσία, ειδικά για σοβαρά ζητήματα όπως ο Εθνικός Κατώτατος Μισθός. Πρέπει να εφαρμόζονται συμπληρωματικά εκεί και όπου υπάρχει ανάγκη ή κάποιο κενό υφιστάμενο στον Νόμο. Ειδικά για σοβαρά ζητήματα όπως είναι η θέσπιση Κατώτατου Μισθού για όλα τα επαγγέλματα, δεν μας βρίσκει σύμφωνους η παράκαμψη της Βουλής».

Καμία διαφοροποίηση στους σχεδιασμούς λόγω Ουκρανίας

Από το Υπουργείο Εργασίας διαμηνύουν ότι καμία διαφοροποίηση δεν υπάρχει αναφορικά με τους σχεδιασμούς για τη θέσπιση του ΕΚΜ, λόγω του πολέμου της Ουκρανίας και των επιπτώσεών του στην κυπριακή οικονομία. «Αυτό στο οποίο επικεντρωνόμαστε είναι να πετύχουμε μια ρύθμιση με τις μεγαλύτερες δυνατές συγκλίσεις απ’ όλους τους κοινωνικούς εταίρους με τους οποίους βρισκόμαστε σε ανοιχτό διάλογο. Κάτι που απαιτεί χρόνο. Κατά τα άλλα ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι επιτώσεις που επιφέρει στην κυπριακή οικονομία δεν επηρεάζουν τις προσπάθειες και τις προθέσεις μας», ανέφερε η Υπουργός Εργασίας, Ζέτα Αιμιλιανίδου, στη «Σημερινή».

Στην ίδια γραμμή και οι συνδικαλιστικές οργανώσεις, με τον ΓΓ της ΣΕΚ Ανδρέα Μάτσα να υπογραμμίζει ότι όχι μόνο δεν μπαίνει θέμα διαφοροποίησης των σχεδιασμών για θέσπιση ΕΚΜ, αλλά, «αντιθέτως, υπό τις περιστάσεις γίνεται επιβεβλημένη η θέσπιση Κατώτατου Μισθού, αφού μεταξύ άλλων θα δημιουργηθεί ένα δίχτυ ασφαλείας και συνθήκες εισοδηματικής δικαιοσύνης για τους εργαζομένους, που είναι το ζητούμενο σε τέτοιες συνθήκες γενικευμένης ρευστότητας».

Αντίθετη άποψη εξέφρασε ο Γενικός Διευθυντής της ΟΕΒ, Μιχάλης Αντωνίου, ο οποίος ανέφερε στη «Σημερινή» ότι οι διαδικασίες θέσπισης ΕΚΜ πρέπει να «παγώσουν» μέχρι να επανέλθουν συνθήκες σταθερότητας στην παγκόσμια και την κυπριακή οικονομία.

Ξεπεράστηκαν κατά πολύ τα χρονοδιαγράμματα

Ήδη από τις 6 Οκτώβρη 2021, και συγκεκριμένα από το βήμα του 29ου Συνέδριο της ΣΕΚ, η Ζέτα Αιμιλιανίδου έθετε ως χρονικό όριο για την ολοκλήρωση του διαλόγου με τους κοινωνικούς εταίρους το τέλος του 2021. Θέση την οποία εξέφρασε και στη συνεδρία του Εργατικού Συμβουλευτικού Σώματος, παρουσία και του Υπουργού Οικονομικών, στις 4 Νοεμβρίου, λέγοντας τότε ότι «έχουμε βάλει ένα χρονοδιάγραμμα μέχρι το τέλος του χρόνου, έτσι ώστε να μπορέσουμε να αποφασίσουμε το πώς θα υιοθετηθεί ο Εθνικός Κατώτατος Μισθός».

Χρονοδιάγραμμα το οποίο έχει κατά πολύ ξεπεραστεί. Μάλιστα, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, φαίνεται πως υπάρχουν πολλά κομβικά ζητήματα και πτυχές, τα οποία ο διάλογος των κοινωνικών εταίρων δεν τα έχει καν ακουμπήσει.

«Κατά τη γνώμη μας ο διάλογος όχι μόνο δεν κοντεύει να τελειώσει, αλλά δεν έχουμε μπει ακόμη στην ουσία του πράγματος», ανέφερε ο κ. Αντωνίου της ΟΕΒ, συμπληρώνοντας πως «ακόμη δεν έχουμε μιλήσει ούτε για τις παραμέτρους που θα λαμβάνονται υπ’ όψιν, ούτε για τη μεθοδολογία βάσει της οποίας θα καθοριστεί ο Κατώτατος Μισθός, ούτε για τη φόρμουλα και τον μηχανισμό αναθεώρησης του Κατώτατου Μισθού, ούτε για τους μηχανισμούς αναπροσαρμογής σε καταστάσεις κρίσεων όπως αυτή που διανύουμε».

Από την πλευρά του ο κ. Μάτσας της ΣΕΚ υπογραμμίζει πως τα τεχνικά ζητήματα μπορούν να συμφωνηθούν σύντομα και εύκολα νοουμένου ότι υπάρχει η θέληση απ’ όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές. «Αυτό που έχει σημασία είναι αφενός η πολιτική βούληση για θέσπιση του ΕΚΜ -που βλέπουμε να είναι δεδομένη- και αφετέρου η κατ’ αρχήν συμφωνία σε σημαντικές πτυχές». Για παράδειγμα, σύμφωνα με τον κ. Μάτσα, από την στιγμή που συμφωνήθηκε ότι θα υπάρχει ένας μηχανισμός αναπροσαρμογής, τα τεχνικά επιμέρους ζητήματα του μηχανισμού αυτού με καλή διάθεση και στοχοπροσήλωση μπορούν να συμφωνηθούν σύντομα και εύκολα.

Τα μέχρι στιγμής δεδομένα

Αναφορικά με όσα είδαν το φως της δημοσιότητας το προηγούμενο διάστημα για το ύψος του ΕΚΜ αλλά και τον τρόπο υπολογισμού του, «είναι μόνο σχέδια επί χάρτου», αναφέρουν χαρακτηριστικά από το Υπουργείο Εργασίας.

«Τίποτα δεν ισχύει αν πρώτα δεν συζητηθεί και συμφωνηθεί με όλους τους κοινωνικούς εταίρους, με τους οποίους είμαστε σε ανοιχτό διάλογο», ανέφερε η Υπουργός Εργασίας.

Ως εκ τούτου το μόνο δεδομένο (;) που υπάρχει μέχρι αυτήν τη στιγμή είναι ότι ο Κατώτατος Μισθός θα είναι ένας και οριζόντιος για όλα τα επαγγέλματα, όπως εξάλλου προκρίνει και η μελέτη του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας (ILO) για τον ΕΚΜ στην Κύπρο. Μελέτη, η οποία αποτελεί μαζί με σχετική Οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οδηγό στην προσπάθεια της Κυβέρνησης για θέσπιση ΕΚΜ.

Επιπλέον, το ύψος του Κατώτατου Μισθού δεν μπορεί να αποκλίνει πολύ από το 55% με 60% του διάμεσου μισθού βάσει της υπό αναφορά Ευρωπαϊκής Οδηγίας.

Ενδεικτικά στην Κύπρο, σύμφωνα με στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας, ο διάμεσος μισθός το 2020 ήταν €1.573, το 2019 €1.556 και το 2018 €1.519.