Ζέτα Αιμιλιανίδου: Από την κατεχόμενη Λευκωσία στο τιμόνι του Υπουργείου Εργασίας

Η ανακοίνωση για τον θάνατο της Υπουργού Εργασίας Ζέτας Αιμιλιανίδου βύθισε την Κύπρο σε κατάσταση πένθους. Σύσσωμος ο πολιτικός κόσμος, κοινωνικοί και οικονομικοί φορείς, συνεργάτες, γνωστοί και φίλοι αλλά και χιλιάδες απλών πολιτών εκφράζουν τη θλίψη τους και συλλυπούνται τους οικείους της Ζέτας Αιμιλιανίδου. Μιας Γυναίκας που κράτησε το τιμόνι του Υπουργείου Εργασίας κοντά μια δεκαετία και έχει καταγράψει με μεγάλη επιτυχία ένα τεράστιο έργο με νομοσχέδια, ρυθμίσεις και διαχείριση έκτακτων καταστάσεων.

Παιδικά χρόνια…

Η Ζέτα Αιμιλιανίδου γεννήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου του 1954 στην κατεχόμενη σήμερα Νεάπολη της Λευκωσίας. «Η εισβολή του 1974 προσφυγοποίησε, μαζί με χιλιάδες συμπολίτες μας, και τη δική μας οικογένεια», ανέφερε σε συνέντευξή της στη «Σημερινή» το 2016. Είχε άλλα τρία αδέρφια: Τον Ουράνιο Ιωαννίδη, ο οποίος διετέλεσε Υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού, τον Δώρο Ιωαννίδη, που διετέλεσε Πρόεδρος του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου και τη Μαίρη Ιωαννίδου Κουτσελίνη, Καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. «Σίγουρα τα παιδικά χρόνια ήταν γεμάτα ευχάριστες εμπειρίες και μοιράζονταν μεταξύ σχολικής ζωής και ενασχόλησης με τα ενδιαφέροντά μας κατά τις απογευματινές ώρες», θα αναφέρει.

Σύζυγος και μητέρα

Σύζυγος της Ζέτας Αιμιλιανίδου ήταν ο γνωστός Δικηγόρος, Κωνσταντίνος Αιμιλιανίδης, ο οποίος απεβίωσε στα 70 του χρόνια, τον Νοέμβρη του 2017. Μαζί, το 1978 απέκτησαν έναν γιο, τον επίσης διακεκριμένο Δικηγόρο, Καθηγητή Νομικής και Κοσμήτορα της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, Αχιλλέα Αιμιλιανίδη. «Είμαι περήφανη για τον γιο μου», ανέφερε στη συνέντευξή της στη «Σημερινή» σε μιαν από τις σπάνιες αναφορές της για την προσωπική της ζωή.

Σπουδές και επαγγελματικά βήματα μέχρι το Υπουργείο Εργασίας…

Σπούδασε Νομική στο Αριστοτέλειο Παν. Θεσσαλονίκης. Μια επιλογή για την οποία δήλωνε πως «ποτέ δεν έχω μετανιώσει». Έλαβε επιπλέον δίπλωμα ‘’Marketing Management” του Cyprus Institute of Marketing, ενώ μετά την επιτυχία της στις εξετάσεις του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου εγγράφηκε στον ΠΔΣ από το 1978. «Πήγα με σκοπό να γίνω δικηγόρος, πήρα και την άδεια εξασκήσεως επαγγέλματος, άσκησα δικηγορία επί ένα χρόνο και στη συνέχεια ανέλαβα καθήκοντα στο Τμήμα Τελωνείων», ανέφερε η ίδια. Από το 2001, σε σχετικά μικρή ηλικία, ανέλαβε χρέη Διευθύντριας Τελωνείου και Εφόρου ΦΠΑ. Θέση την οποία κατείχε μέχρι το 2010. Υπήρξε μέλος του ΔΣ της Αρχής Λιμένων, ενώ από το 2010 μέχρι το 2013 διετέλεσε Διευθύντρια του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας. Ήταν επίσης Πρόεδρος του Ιδρύματος Ενέργειας Κύπρου και του Ειδικού Ταμείου για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και Εξοικονόμησης Ενέργειας.

Στο τιμόνι του Υπουργείου Εργασίας κοντά μια δεκαετία…

Αμέσως μετά τον «σεισμό» του κουρέματος τον Μάρτιο του 2013, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης προχώρησε σε ανασχηματισμό της νεοσυσταθείσας κυβέρνησής του. Στις 4 Απριλίου η Ζέτα Αιμιλιανίδου ανέλαβε τη θέση της Υπουργού Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων αντικαθιστώντας τον Χάρη Γεωργιάδη.

Στη διάρκεια τη πολυετούς θητείας της στο πηδάλιο του Υπουργείου Εργασίας, η Ζέτα Αιμιλιανίδου πέτυχε μια σειρά από ιστορικής σημασίας μεταρρυθμίσεις και πολιτικές.

Ενδεικτικά, μερικές από τις μεταρρυθμίσεις και τις πολιτικές που εφαρμόστηκαν επί της υπουργίας της είναι:

- Η περί Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος και Γενικότερα περί Κοινωνικών Παροχών Νομοθεσία και η δημιουργία της Υπηρεσίας Διαχείρισης Επιδομάτων Πρόνοιας και του Μητρώου Κοινωνικών Παροχών για τον ορθό έλεγχο και εφαρμογή των κριτηρίων επιλεξιμότητας για όλες τις κοινωνικές παροχές.

- Καταρτισμός και εφαρμογή των Ειδικών Σχεδίων Στήριξης των Εργαζομένων για την αντιμετώπιση της Πανδημίας.

- Παροχή σύνταξης χηρείας σε άντρες με τους ίδιους όρους όπως και για τις γυναίκες για πρώτη φορά καθώς και θεσμοθέτηση της άδειας πατρότητας μετ’ απολαβών.

- Αύξηση της άδειας μητρότητας για δεύτερο και τρίτο ή και κάθε επόμενο παιδί κατά τέσσερεις και οκτώ βδομάδες αντίστοιχα, ως επίσης και αύξηση κατά επιπρόσθετες τέσσερεις και έξι βδομάδες σε περίπτωση διδύμων ή τριδύμων αντίστοιχα.

- Επαναφορά του Επιδόματος Πολύτεκνης Μάνας και η τροποποίηση στην περί Παροχής Επιδόματος Τέκνου Νομοθεσία για διεύρυνση των κριτηρίων για τις πολύτεκνες οικογένειες.

- Σχέδιο Αναδιάρθρωσης και Εκσυγχρονισμού των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας και η ίδρυση του Υφυπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας.

- Τροποποίηση της περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων Νομοθεσίας για παροχή ειδικής σύνταξης σε πρόσωπα με θαλασσαιμία από την ηλικία των 50 ετών.

- Δημιουργία των Σπιτιών στην Κοινότητα στα οποία διαβιούν άτομα με σοβαρές αναπηρίες με την αναγκαία υποστήριξη ώστε να μην ιδρυματοποιούνται.

- Δημιουργία του Σπιτιού του Παιδιού και του Σπιτιού της Γυναίκας για παροχή της αναγκαίας πολυθεματικής στήριξης και αντιμετώπιση κάθε μορφής βίας.

- Ενίσχυση του βιοτικού επιπέδου των χαμηλοσυνταξιούχων μέσω της αύξησης των εισοδημάτων τους πάνω από το όριο της φτώχιας, επιδότησης για παροχή φροντίδας, η δωρεάν διακίνηση με μέσα μαζικής μεταφοράς, πλήρως επιχορηγημένες 4ήμερες διακοπές και σειρά άλλων μέτρων προς όφελος της τρίτης ηλικίας.

- Καταρτισμός και εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγική Προστασίας των Παιδιών από τη Σεξουαλική Εκμετάλλευση, τη Σεξουαλική Κακοποίηση και την Παιδική Πορνογραφία.

- Καταρτισμός της πρώτης Εθνικής Στρατηγικής για την Αναπηρία 2018-2028 και υλοποίησή της με βάση συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα.

- Αναγνώριση της μητρότητας μέσω παρένθετης μητέρας και παροχή του επιδόματος μητρότητας τόσο στην παρένθετη όσο και στη βιολογική μητέρα.

- Θεσμοθέτηση της Τιμητικής Αύξησης της Σύνταξης σε Πολεμιστές, Αναπήρους και Αιχμαλώτους του Πολέμου 1974.

- Σύσταση της Ενιαίας Υπηρεσίας Επιθεωρήσεων και εισαγωγή αποτρεπτικών διοικητικών προστίμων τόσο για την αδήλωτη εργασία όσο και για παραβιάσεις της εργατικής νομοθεσίας αναφορικά με τα δικαιώματα των εργαζομένων.

Οι ιστορικές μεταρρυθμίσεις που φέρουν την σφραγίδα της, αλλά δεν πρόλαβε να εφαρμόσει

Εντός των ημερών που διανύουμε, αναμενόταν η εξαγγελία μεταρρυθμίσεων που φέρουν την σφραγίδα της Ζέτας Αιμιλιανίδου, για εργασιακά ζητήματα «πρώτης γραμμής». Με μεθοδικότητα στο πλαίσιο του διαλόγου με τους κοινωνικούς εταίρους, η Ζέτα Αιμιλιανίδου καθόρισε τις εξελίξεις σχετικά με τη θέσπιση του Εθνικού Κατώτατου Μισθού, τη Νομοθετική Ρύθμιση της Τηλεργασίας, την Αναδιαμόρφωση του πλαισίου απασχόλησης εργατών από τρίτες χώρες. Μεταρρυθμίσεις βαρυσήμαντες, που πιστώνονται στην εκλιπούσα Υπουργό.

• Κατώτατος Μισθός

Τη θέσπιση του Εθνικού Κατώτατου Μισθού την «ανέλαβε προσωπικά η ίδια», όπως μας ανέφεραν επανειλημμένα και κατά τη διάρκεια της κάλυψης του σχετικού ρεπορτάζ, οι συνεργάτες της στο Υπουργείο.

«Η εφαρμογή του Εθνικού Κατώτατου Μισθού, ένα έργο στο οποίο έχει αφήσει το στίγμα της η αγαπημένη μας Ζέτα και ευελπιστούμε να ολοκληρωθεί τις αμέσως επόμενες εβδομάδες», ανέφερε εξάλλου ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, Μάριος Πελεκάνος.

Οι διαδικασίες για τη θέσπιση του ΕΚΜ, που ξεκίνησαν πριν από την πανδημία, «πάγωσαν» για δύο περίπου χρόνια. Μόλις το ποσοστό ανεργίας προσέγγισε το 5%, το καλοκαίρι του 2021 η Ζέτα Αιμιλιανίδου συγκάλεσε τους κοινωνικούς εταίρους στο πλαίσιο του Εργατικού Συμβουλευτικού Σώματος και μετά από σειρά συναντήσεων, σε διάστημα περίπου ενός έτους, το πλαίσιο του ΕΚΜ ολοκληρώθηκε. Τα δεδομένα που βγήκαν «ανεπίσημα» από το ρεπορτάζ θέλουν ο ΕΚΜ να είναι ένας και ενιαίος για όλα τα επαγγέλματα (πλην ελαχίστων εξαιρέσεων), και το ύψος του θα είναι περίπου στα 900 με 950 ευρώ.

Ειδικά για τον ΕΚΜ, δεν θα ήταν υπερβολή να λεχθεί πως η Ζέτα Αιμιλιανίδου κατάφερε να φέρει εις πέρας ένα ακόμη δύσκολο έργο, αλλά το μόνο που δεν πρόλαβε ήταν να το ανακοινώσει και να το δει να εφαρμόζεται.

• Η Νομοθετική Ρύθμιση της Τηλεργασίας

Προς οριστική ρύθμιση οδηγήθηκε και το θέμα της Νομοθετικής Ρύθμισης της Τηλεργασίας. Ζήτημα που οι συνθήκες της πανδημίας κατέστησαν σημαντικό, αφού ένα πολύ μεγάλο μέρος του εργατικού δυναμικού της χώρας -όπως εξάλλου συμβαίνει και σε ευρύτερο επίπεδο- πλέον εργάζεται από το σπίτι μέσω διαδικτύου.

Στις 19 Απριλίου η Υπουργός Εργασίας συζήτησε με τους κοινωνικούς εταίρους για το θέμα της τηλεργασίας στο πλαίσιο του Εργατικού Συμβουλευτικού Σώματος. Παρά τις μερικές αποστάσεις που καταγράφηκαν μεταξύ συνδικαλιστικών και εργοδοτικών οργανώσεων, δεν απέκλεισε την ανακοίνωση της οριστικής μορφής της ρύθμισης μαζί με τον Κατώτατο Μισθό, δηλαδή εντός των ημερών που διανύουμε.

Ωστόσο, το θλιβερό γεγονός του θανάτου της δεν επέτρεψε στην εκλιπούσα Υπουργό να προβεί στις ανακοινώσεις των μεταρρυθμίσεων αυτών, για τις οποίες κατά γενικήν ομολογίαν επέδειξε υπερβολικό ζήλο.

Στα σημαντικά έργα της που δεν τέθηκαν ακόμη σε εφαρμογή, μπορεί να προσμετρηθούν και η έναρξη του διαλόγου για τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος αλλά και η αναδιαμόρφωση του πλαισίου απασχόλησης εργατών από τρίτες χώρες.

Γενικώς, στη Ζέτα Αιμιλιανίδου πιστώνεται και η διατήρηση της εργασιακής ειρήνης σε μια περίοδο αυξημένων δυσκολιών για την οικονομία και τα εργασιακά, άλλοτε λόγω της κρίσης του 2013 και άλλοτε λόγω των επιπτώσεων της πανδημίας.