Διασφαλίσαμε €4 δις για υλοποίηση της Επενδυτικής Στρατηγικής Ανάπτυξης

Οφέλη που αγγίζουν όλες τις πτυχές ανάπτυξης της σημερινής κοινωνίας έρχονται να αποδώσουν οι ενέργειες και δράσεις σε έργα, επιχειρήσεις και άτομα, που προσφέρει μέσω ευρωπαϊκών κονδυλίων η Γενική Διεύθυνση Ανάπτυξης (τέως Γενική Διεύθυνση Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων, Συντονισμού και Ανάπτυξης). Τους τελευταίους μήνες διασφαλίσαμε 3 δις ευρώ, για υλοποίηση της Επενδυτικής Στρατηγικής Ανάπτυξης μέχρι το 2027. Πέραν των τριών δισεκατομμυρίων ευρώ από ευρωπαϊκούς και εθνικούς πόρους που αναφέραμε, αναμένεται επιπλέον και η προσέλκυση πέραν του ενός δισεκατομμυρίου ευρώ από ιδιωτικούς πόρους.

Η Γενική Διεύθυνση Ανάπτυξης (ΓΔΑ) δημιουργήθηκε το 1961, ως ανεξάρτητη υπηρεσία με την ονομασία Γραφείο Προγραμματισμού και ήταν επιφορτισμένη με την αναπτυξιακή πολιτική του κράτους, η οποία υλοποιείτο με την ετοιμασία και υλοποίηση των Σχεδίων Ανάπτυξης. Ως επιτελική υπηρεσία του κράτους είχε πάντα μια γενική εποπτεία ως προς την οικονομική πολιτική, έχοντας παράλληλα και τη δυνατότητα ανάληψης ευθυνών, που, αν και δεν ήταν αμιγώς οικονομικής φύσης, είχαν πάντα αναπτυξιακό πρόσημο. Επιγραμματικά αναφέρεται ο συντονισμός τεχνοκρατικών διαβουλεύσεων για ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ο συντονισμός εργασιών της Γραμματείας της Κυπριακής Προεδρίας το δεύτερο εξάμηνο του 2012.

Με την εκλογή της παρούσας Κυβέρνησης πάρθηκε η απόφαση όπως ενισχυθεί η σχέση με το Υπουργείο Οικονομικών και υπό αυτό το πρίσμα μετατράπηκε από ανεξάρτητη υπηρεσία, σε μιαν από τις δύο Γενικές Διευθύνσεις του Υπουργείου Οικονομικών.

Μιλώντας στη «Σημερινή» της Κυριακής ο Γενικός Διευθυντής της ΓΔΑ, Θεοδόσης Τσιόλας, ανέφερε πως με βάση την απόφαση του Υπουργικού συμβουλίου, η ΓΔΑ αποτελεί τον κύριο κρατικό φορέα υπεύθυνο για τη σφαιρική προσέγγιση των αναπτυξιακών θεμάτων της Κυβέρνησης και τη χάραξη και προώθηση ενιαίας στρατηγικής βιώσιμης ανάπτυξης.

Κύριε Τσιόλα, πριν προχωρήσουμε στους τρόπους χρηματοδότησης της αναπτυξιακής πολιτικής με έργα, θα μπορούσατε να μας περιγράψετε τη μέθοδο που ακολουθείται προς τον σκοπό αυτό;

Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι η χρηματοδότηση και υλοποίηση έργων, δεν είναι απόφαση που λαμβάνεται μεμονωμένα. Είναι το αποτέλεσμα μακράς και πολυδιάστατης εργασίας, από ομάδες λειτουργών και υπηρεσιών, όπως αναφέρθηκαν και πιο πάνω. Τα τελευταία χρόνια η εκπόνηση και ο σχεδιασμός της αναπτυξιακής πολιτικής του κράτους τέθηκε σε ένα πιο σύγχρονο πλαίσιο, μετά και από σχετική σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αρχικά αποφασίστηκε η ετοιμασία μιας αναπτυξιακής Στρατηγικής, στην οποία να τίθεται η κατεύθυνση μέχρι το 2035 και εμπεριέχει πέραν των 200 πρακτικών εισηγήσεων, οι οποίες θα σηματοδοτήσουν την επίτευξη των στόχων και επιδιώξεων του «Οράματος 2035», όπως ονομάστηκε. Κριτικής σημασίας ρόλο διαδραματίζει σε αυτό, το Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας και Ανάπτυξης, στο οποίο συμμετέχουν πρόσωπα από τον δημόσιο, ιδιωτικό και τραπεζικό τομέα, αλλά και μέλη της επιχειρηματικής κοινότητας.

Παράλληλα, μέρος των αρμοδιοτήτων μας είναι ο εθνικός συντονισμός και η εκπροσώπηση της Κύπρου στις αρμόδιες επιτροπές του Συμβουλίου της Ε. Ένωσης, σε σχέση με την κατανομή αναπτυξιακών κονδυλίων στα κράτη μέλη, την κατανομή τους σε διάφορους τομείς της οικονομίας αλλά και τους κανόνες υλοποίησης έργων. Τα πιο πάνω αποτελούν τα απαραίτητα βήματα, πριν από το καθοριστικό βήμα, που είναι η επιλογή έργων - δράσεων, στη βάση των κατευθύνσεων, εθνικής στρατηγικής, και των κανόνων υλοποίησης. Για τον σκοπό αυτό, πραγματοποιούνται διαβουλεύσεις με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, ώστε να ετοιμαστούν τα προγραμματικά έγγραφα, τα οποία περιγράφουν τις δράσεις εκείνες που αναμένεται να συνεισφέρουν στην υλοποίηση της στρατηγικής που αναφέρθηκε πιο πάνω. Στη συνέχεια, σε συνεργασία με τα αρμόδια υπουργεία και υπηρεσίες, υλοποιούμε και παρακολουθούμε την υλοποίηση έργων, τα οποία, μετά από πρόταση, εγκρίνονται από το Υπουργικό Συμβούλιο.

Αυτή είναι η διαδικασία που ακολουθήθηκε για την ετοιμασία των δύο δημόσιων Επενδυτικών Προγραμμάτων.

Ποια είναι τα Επενδυτικά Προγράμματα

- Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, «Κύπρος: Το αύριο», πρόκειται για επενδυτικό πρόγραμμα ύψους 1,2 δις, το οποίο εγκρίθηκε και υλοποιείται από το καλοκαίρι του 2021.

- Πρόγραμμα «ΘΑλΕΙΑ» (Θεμέλια Αλλαγής Ευημερίας Ισότητας και Ανάπτυξης), με συνολικές επενδύσεις ύψους 1,8 δις, το οποίο αναμένεται να εγκριθεί επίσημα από τις υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το καλοκαίρι, για το οποίο είμαι αισιόδοξος ότι θα προβούμε σύντομα σε ανακοινώσεις.

Πέραν των τριών δισεκατομμυρίων ευρώ από ευρωπαϊκούς και εθνικούς πόρους που αναφέραμε, αναμένεται επιπλέον και η προσέλκυση πέραν του ενός δισεκατομμυρίου ευρώ από ιδιωτικούς πόρους.

Στήριξη επιχειρήσεων

Μέσω της συγχρηματοδότησης των Ευρωπαϊκών Ταμείων υλοποιούνται έργα σε διάφορους τομείς. Δώστε μας κάποια παραδείγματα…

Υλοποιούνται έργα που αποσκοπούν στην ενίσχυση της επιχειρηματικότητας ιδιαίτερα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, όπως για παράδειγμα Σχέδια Χορηγιών για νεανική και γυναικεία επιχειρηματικότητα, καθώς και Σχέδια για εκσυγχρονισμό και τεχνολογική αναβάθμιση των επιχειρήσεων του μεταποιητικού τομέα. Παράλληλα στηρίζονται οι επιχειρήσεις για βελτίωση της εξωστρέφειας. Ειδικά στον τομέα του Τουρισμού προωθήθηκαν και υλοποιούνται σχέδια χορηγιών για αναβάθμιση καταλυμάτων στην ύπαιθρο και στα ορεινά, αλλά και για ένταξη στο σύμφωνο «Taste of Cyprus». Παράλληλα, ανοικτό για αιτήσεις είναι και το Σχέδιο για στήριξη ξενοδοχειακών μονάδων για διευκόλυνση της μετάβασης των κυπριακών ξενοδοχειακών επιχειρήσεων σε μια πράσινη και κυκλική οικονομία.

Σημαντική, κατά την άποψή μου, είναι και η εμπλοκή των τραπεζικών ιδρυμάτων στην προσπάθεια αυτή. Με ευρωπαϊκούς πόρους και σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, έχουμε προχωρήσει στη σύσταση 2 χρηματοδοτικών εργαλείων για στήριξη επιχειρήσεων μέσω δανεισμού. Το πρώτο στοχεύει στην ανάπτυξη επιχειρήσεων στον τομέα της πράσινης ενέργειας και το δεύτερο στη στήριξη νεοφυών επιχειρήσεων και καινοτόμων μικρομεσαίων επιχειρήσεων.

Ο τομέας της έρευνας καθώς και αυτός της ψηφιακής οικονομίας θεωρούνται νευραλγικοί για την ανάπτυξη της οικονομίας. Πώς τους στηρίζει το κράτος;

Με τη συγχρηματοδότηση των Ταμείων της Πολιτικής Συνοχής και του Μηχανισμού Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας προωθούνται έργα τόσο στους τομείς της εφαρμοσμένης και θεωρητικής έρευνας, αλλά και σε σχέση με την ψηφιοποίηση της οικονομίας, π.χ. προωθείται η δημιουργία ερευνητικών υποδομών και επιχορηγούνται ερευνητικά προγράμματα, όπως επίσης και οι συνέργειες μεταξύ πανεπιστημίων και επιχειρήσεων για ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών.

Όσον αφορά την ψηφιακή οικονομία, προωθούνται δράσεις που αγγίζουν όλους τους τομείς της οικονομίας. Από την ηλεκτρονική διακυβέρνηση στον δημόσιο τομέα με τη συγχρηματοδότηση σημαντικών έργων όπως η ανάπτυξη του πληροφοριακού συστήματος για τη λειτουργία του ΓεΣΥ, τη διαδικτυακή πλατφόρμα του Τμήματος Κτηματολογίου, μέχρι τη στήριξη επιχειρήσεων για ψηφιοποίηση των διαδικασιών και εργαλείων τους.

Ενέργεια και Περιβάλλον

Στους τομείς της Ενέργειας και του Περιβάλλοντος τι είδους έργα υλοποιούνται με τη στήριξη των ευρωπαϊκών κονδυλίων;

Υλοποιούνται έργα για την εξοικονόμηση ενέργειας, όπως είναι τα Σχέδια Χορηγιών για ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών και επιχειρήσεων. Προωθούνται επίσης αρκετά έργα για την προστασία του Περιβάλλοντος, όπως:

– Η κατασκευή Αποχετευτικών Συστημάτων στο Σύμπλεγμα Κοκκινοχωρίων, στη Δυτική Λεμεσό, στο Σύμπλεγμα Σολέας και στην περιοχή Πύργου-Παρεκκλησιάς.

– Η Δημιουργία Μονάδας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων στο Πεντάκωμο

– Η Δημιουργία Δικτύου Πράσινων Σημείων και η εφαρμογή συστημάτων «πληρώνω όσο πετώ» παγκυπρίως.

– Η Κατασκευή κυματοθραυστών για την προστασία των ακτών από τη διάβρωση του παραλιακού μετώπου.

– Δράσεις προστασίας και διατήρησης των περιοχών NATURA 2000.

Παράλληλα, σημαντικά βήματα λαμβάνονται στη μείωση εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, στο πλαίσιο αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. Ολοκληρώθηκε η πρώτη πρόσκληση σχεδίου χορηγιών για αγορά ηλεκτρικού αυτοκινήτου και ξεκίνησε η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων σε πλειάδα δημοσίων κτηρίων, συμπεριλαμβανομένων στρατοπέδων και σχολείων.

Τα σημαντικότερα έργα Τοπικής Αυτοδιοίκησης

Σημαντικούς φορείς της οικονομικής ανάπτυξης αποτελούν και οι Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης…

Οι Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης αποτελούν δικαιούχους των προγραμμάτων που υλοποιούνται από την Κυβέρνηση με εθνικούς ή ευρωπαϊκούς πόρους, στη βάση πάντα της στρατηγικής τους. Υπό αυτό το πρίσμα, προωθήθηκαν αρκετά έργα. Επιγραμματικά θα αναφέρω τα πιο σημαντικά:

– Λευκωσία: Ανάπλαση της Πλατείας Ελευθερίας, της Λεωφόρου Ομήρου και του εμπορικού τριγώνου των οδών Μακαρίου-Στασικράτους-Ευαγόρου.

– Λεμεσός: Ανάπλαση των Πλατειών Συντάγματος, Αναγέννησης, Φιλελλήνων, Νίκου Ρούσσου, καθώς και Επέκταση του Γραμμικού Πάρκου Γαρύλλη.

– Λάρνακα: Ανέγερση της Νέας Δημοτικής Αγοράς και Ανάπλαση του Δημοτικού Κήπου.

– Πάφος: Αναβάθμιση του Εμπορικού Παραδοσιακού Κέντρου και Αποκατάσταση του Χανιού του Ιμπραήμ.

– Αμμόχωστος: Αναβάθμιση του Μοναστηριού της Αγίας Νάπας και κατασκευή πολυώροφου χώρου στάθμευσης στο Παραλίμνι, και υπό εξέλιξη αναβάθμιση του οδικού δικτύου με την εισαγωγή ποδηλατοδρόμων.

Παράλληλα, χρηματοδοτήθηκε η ανάπτυξη και λειτουργία 7 Πολυδύναμων Κέντρων στις πόλεις, για παροχή ποιοτικών υπηρεσιών φροντίδας σε παιδιά, εφήβους και ηλικιωμένους. Όπως ανέφερα και πιο πάνω, ο ρόλος της ΓΔ Ανάπτυξης είναι να «παντρεύει» τις ανάγκες, κάνοντας και μιαν απαραίτητη προτεραιοποίηση, με τις δυνατότητες χρηματοδότησης, στη βάση και των πολιτικών προτεραιοτήτων της εκάστοτε κυβέρνησης.

Έργα και στήριξη για τον άνθρωπο…

Ανάπτυξη όμως χωρίς κοινωνική συνοχή, δεν υπάρχει. Συμφωνείτε;

Σαφέστατα. Όσον αφορά την Πολιτική Συνοχής, και τα ταμεία που απορρέουν από αυτήν, η κοινωνική συνοχή αποτελεί έναν από τους δύο πυλώνες. Οι μεταρρυθμίσεις δε που απορρέουν από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας είναι σε μεγάλο βαθμό προσανατολισμένες στην ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής, ως απαραίτητο στοιχείο της ενίσχυσης της ανθεκτικότητας μιας οικονομίας. Σε σχέση με αυτόν τον τομέα, προωθούνται έργα που να ενισχύουν το κοινωνικό κράτος, όπως:

– Ενίσχυση και αναβάθμιση των υποδομών και υπηρεσιών υγείας.

– Σχέδια εργοδότησης ευάλωτων ατόμων.

– Έργα για την Ενσωμάτωση Ατόμων με Αναπηρίες.

– Πολυδύναμα Κέντρα Παροχής Κοινωνικών Υπηρεσιών.

– Λειτουργία Κατοικιών Υποστηριζόμενης Διαβίωσης.

– Σχολικές Δράσεις Κοινωνικής Ένταξης.

Πολύ ενδιαφέροντα τα όσα μας είπατε, οπότε θα θέλαμε να μας ενημερώσετε και για τον τρόπο με τον οποίο απλοί πολίτες μπορούν να επωφεληθούν από τα Σχέδια και έργα που αναφερθήκατε.

Όσο αφορά τον προγραμματισμό και την υλοποίηση έργων, επί της ουσίας οι πολίτες μπορούν άμεσα να επωφεληθούν από τα σχέδια χορηγιών, στους τομείς που αναφέρθηκαν. Αυτά εκπονούνται από κοινού μεταξύ της ΓΔ Ανάπτυξης, και των αρμόδιων υπουργείων/υπηρεσιών για υλοποίηση της αντίστοιχης πολιτικής. Για παράδειγμα, σχέδια χορηγιών για τις επιχειρήσεις σε συνεργασία με το Υπουργείο Εμπορίου, για τη στήριξη της απασχόλησης με το Υπουργείο Εργασίας κ.ο.κ.

Αυτά τα σχέδια χορηγιών δημοσιεύονται επίσημα λίγο πριν από την έναρξη υποβολής αιτήσεων με όλες τις σχετικές πληροφορίες. Προτρέπω τυχόν ενδιαφερόμενους όπως επισκεφτούν την ιστοσελίδα www.fundingprogrammesportal.gov.cy, όπου αναφέρονται όλες οι λεπτομέρειες υποβολής, όπως οι ημερομηνίες υποβολής αιτήσεων, τα απαραίτητα πιστοποιητικά και τα στοιχεία επικοινωνίας για περαιτέρω πληροφορίες.

Ανάπτυξη οικονομίας - Ουκρανικό

Ποια η άποψή σας για τις συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία, ειδικά σε σχέση με την ανάπτυξη της οικονομίας;

Είναι νομίζω σαφές, ότι το οικονομικό περιβάλλον είναι εξαιρετικά αβέβαιο και ρευστό και οι οικονομικές συνέπειες είναι άμεσα συνδεδεμένες με τη χρονική διάρκεια του πολέμου. Οι αφίξεις από τη Ρωσία και την Ουκρανία αντιπροσώπευαν το 2019 σχεδόν το 25% των συνολικών αφίξεων, τα δημητριακά αποτελούν το 34% των εισαγωγών από την Ουκρανία, ενώ δεν μπορούμε ακόμα να είμαστε αισιόδοξοι για μείωση στις τιμές της ενέργειας. Τα πιο πάνω δημιουργούν σημαντικές πληθωριστικές πιέσεις, τη στιγμή που τα δημόσια οικονομικά θα συνεχίσουν να δέχονται σημαντικές πιέσεις. Εντούτοις, η Κύπρος ακολουθεί τον δρόμο της ανάπτυξης, ο οποίος περιλαμβάνεται στη νέα Μακροπρόθεσμη Στρατηγική για τη Βιώσιμη ανάπτυξη για την Κυπριακή Οικονομία και το νέο αναπτυξιακό μας μοντέλο. Η νέα μας Στρατηγική, με τίτλο «Όραμα 2035», εμπεριέχει πέραν των 200 πρακτικών εισηγήσεων για διαμόρφωση όλων των τομέων της οικονομίας και με στόχο τη μετατροπή της Κύπρου σε περιφερειακό επιχειρηματικό κέντρο, ιδιαίτερα για τη βιομηχανία υψηλής τεχνολογίας. Βασικός στόχος της νέας Στρατηγικής είναι η ενίσχυση της ανθεκτικότητας της Κύπρου, μέσω της διαφοροποίησης της οικονομικής δραστηριότητας. Με την εφαρμογή της Στρατηγικής, μεγάλο μερίδιο της μελλοντικής ανάπτυξης της Κύπρου αναμένεται να προέλθει από τομείς όπως οι επαγγελματικές υπηρεσίες, υπηρεσίες Πληροφορικής και Τεχνολογίας, η τριτοβάθμια εκπαίδευση, η ελαφριά μεταποίηση, με έμφαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ενώ στοχεύουμε και στην προώθηση της ανάπτυξης στον τομέα της γεωργίας. Ο τουρισμός θα συνεχίσει φυσικά να αποτελεί μοχλό ανάπτυξης.

Θεωρώ σημαντικό να τονίσω το γεγονός ότι, με τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις που προωθούνται και τις νέες μεθόδους που υιοθετήθηκαν πρόσφατα, εισερχόμαστε σε μια νέα εποχή, στον αναπτυξιακό σχεδιασμό μας. Το γεγονός ότι η υιοθέτηση της Στρατηγικής Ανάπτυξης για την επόμενη 15ετία συνέπεσε με την αρχή της Προγραμματικής Περιόδου για τα Ευρωπαϊκά Ταμεία, μας έδωσε τη δυνατότητα να προγραμματίσουμε ποιοτικές επενδύσεις δισεκατομμυρίων, που θα αλλάξουν προς το καλύτερο το μοντέλο της κυπριακής Οικονομίας.