Αναλύσεις

Η Βουλή άνοιξε το δρόμο για τη μεταρρύθμιση της Δικαιοσύνης

Η Ολομέλεια ενέκρινε την πρόταση για τροποποίηση του Συντάγματος και πλέον τα βλέμματα στρέφονται στην επόμενη συνεδρία στις 14 Ιουλίου όπου θα τεθούν προς ψήφιση ενώπιον του Σώματος τα άλλα δύο νομοσχέδια που εκκρεμούν ώστε να ολοκληρωθεί η μεταρρύθμιση

Πράσινο φως για τροποποίηση του Συντάγματος για τη μεταρρύθμιση της Δικαιοσύνης, άναψε η Ολομέλεια της Βουλής των Αντιπροσώπων.

Ο «Περί της Δέκατης Έβδομης Τροποποίησης του Συντάγματος Νόμος του 2022» , ψηφίστηκε με 51 ψήφους υπέρ και 1 εναντίον από τη Βουλευτή του ΔΗΚΟ Χριστιάνα Ερωτοκρίτου.

Το νομοσχέδιο που εγκρίθηκε τροποποιεί το σύνταγμα ούτως ώστε να καταστεί δυνατή η μεταρρύθμιση και ο εκσυγχρονισμός της δομής και της λειτουργίας των δικαστηρίων με την επαναλειτουργία των δύο ανωτάτων δικαστηρίων όπως προβλέπονται στο Σύνταγμα της Δημοκρατίας, ήτοι του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου και του Ανωτάτου Δικαστηρίου, την απονομή στα δύο αυτά δικαστήρια πρόσθετης δικαιοδοσίας τρίτου βαθμού, καθώς και με την ίδρυση και λειτουργία Εφετείου για την εκδίκαση των εφέσεων.

Η Βουλή ψήφισε επίσης ομόφωνα τοπολογία του Βουλευτή  Πανίκου Λεωνίδου  εκ μέρους της κοινοβουλευτικής ομάδας Δημοκρατικού Κόμματος, του Βουλευτή Κωστή Ευσταθίου εκ μέρους του Κινήματος Σοσιαλδημοκρατών ΕΔΕΚ, του Βουλευτή Νίκου Τορναρίτη εκ μέρους της κοινοβουλευτικής ομάδας Δημοκρατικού Συναγερμού και του Βουλευτή  Άριστου Δαμιανού εκ μέρους  της κοινοβουλευτικής ομάδας ΑΚΕΛ-Αριστερά-Νέες Δυνάμεις. Με την προτεινόμενη τροπολογία εισάγεται συνταγματικά η δυνατότητα της άσκησης ελέγχου ουσίας από διοικητικό δικαστήριο επί πάσης προσφυγής ασκουμένης δυνάμει του Άρθρου 146 του Συντάγματος, ο οποίος ήδη ασκείται για φορολογικά ζητήματα και ζητήματα διεθνούς προστασίας κατά το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ψηφίστηκε επίσης ομόφωνα τροπολογία του Βουλευτή  Άριστου Δαμιανού με σκοπό της διατήρηση της αποκλειστικής δικαιοδοσίας του Ανωτάτου Δικαστηρίου να εκδίδει εντάλματα της φύσεως του habeas corpus, mandamus, prohibition, quo warranto και certiorari.

Ο νόμος αποτελεί μέρος ευρύτερων νομοθετικών ρυθμίσεων με τις οποίες επιδιώκεται η δικαστική μεταρρύθμιση, μαζί με δύο άλλα νομοσχέδια, που τιτλοφορούνται «Ο περί Απονομής της Δικαιοσύνης (Ποικίλαι Διατάξεις) (Τροποποιητικός) Νόμος του 2019» και «Ο περί Δικαστηρίων (Τροποποιητικός) Νόμος του 2019».

Σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση που συνοδεύει τη δέσμη των τριών μεταρρυθμιστικών νομοσχεδίων, αυτά ετοιμάστηκαν κατόπιν αξιολόγησης των προβλημάτων που αντιμετωπίζει το σύστημα απονομής της δικαιοσύνης και βασίστηκαν τόσο στην έκθεση του Ανωτάτου Δικαστηρίου του 2016 για τις λειτουργικές ανάγκες των δικαστηρίων όσο και στην έκθεση των Ιρλανδών εμπειρογνωμόνων του 2018 αναφορικά με τη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος.

Σκοπός του πρώτου νομοσχεδίου είναι η τροποποίηση του περί Απονομής της Δικαιοσύνης (Ποικίλαι Διατάξεις) Νόμου και του δεύτερου νομοσχεδίου η τροποποίηση του περί Δικαστηρίων Νόμου, ενώ αμφότερα αποσκοπούν στη μεταρρύθμιση και τον εκσυγχρονισμό των δομών και της λειτουργίας των δικαστηρίων με την επαναλειτουργία των δύο δικαστηρίων που προβλέπονται στο Σύνταγμα, του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου και του Ανωτάτου Δικαστηρίου, την απονομή στα δύο αυτά δικαστήρια πρόσθετης δικαιοδοσίας τρίτου βαθμού, καθώς και την ίδρυση και λειτουργία Εφετείου με δευτεροβάθμια δικαιοδοσία για την εκδίκαση των εφέσεων. Όσον αφορά το τρίτο νομοσχέδιο που τέθηκε σήμερα ενώπιον της Ολομέλειας αφορά την τροποποίηση του Συντάγματος, ώστε να καταστεί δυνατή η μεταρρύθμιση και ο εκσυγχρονισμός των δομών και της λειτουργίας των δικαστηρίων.

Τα άλλα δύο νομοσχέδια αναμένεται ότι θα τεθούν προς ψήφιση ενώπιον της Ολομέλειας την ερχόμενη Πέμπτη, 14 Ιουλίου, δηλαδή κατά την τελευταία συνεδρία του Σώματος πριν τις θερινές διακοπές.

Ικανοποιημένος ο Πρόεδρος

Ικανοποίηση εξέφρασε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, για την ψήφιση του νομοσχεδίου, που επιτρέπει την μεταρρύθμιση της Δικαιοσύνης. Σε ανάρτησή του, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο Νίκος Αναστασιάδης σημείωσε πως η ψήφιση από τη Βουλή του νομοσχεδίου που τροποποιεί το Σύνταγμα συνιστά μια ιστορική εξέλιξη.

«Ευχαριστώ όσους συνέβαλαν. Τους Υπουργούς που επεξεργάστηκαν και κατέθεσαν το νομοσχέδιο. Τον Πρόεδρο και Μέλη της Επιτροπής Νομικών που συνέβαλαν ουσιαστικά στην τελική του μορφή».

Ο Πρόεδρος σημείωσε πως αναδιαμορφώνεται η ανώτατη βαθμίδα του δικαστικού μας συστήματος, αφού για πρώτη φορά δημιουργείται τριτοβάθμια δικαιοδοσία. «Ανοίγει ο δρόμος για την ψήφιση των νομοσχεδίων, που δημιουργούν το νέο Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο, το νέο Ανώτατο Δικαστήριο και το Εφετείο», κατέληξε.

Γραπτή Δήλωση της Υπουργού Διακαιοσύνης

Η Υπουργός Δικαιοσύνης Στέφη Δράκου σε γραπτή δήλωσή της χαιρέτησε την απόφαση της Βουλής αναφέροντας τα εξής:

«Σήμερα είναι μια μεγάλη μέρα για τη Δημοκρατία και τους πολίτες. Η Βουλή στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων. Άνοιξε το δρόμο στη μεταρρύθμιση της δικαιοσύνης. Στέλνοντας σε χιλιάδες συνανθρώπους μας το μήνυμα ότι αφουγκράζεται τις αγωνίες τους, δίνοντας λύσεις στα προβλήματά τους.

Ευχαριστώ τις πολιτικές δυνάμεις που έθεσαν το καλό του πολίτη πάνω από κάθε σκοπιμότητα. Ευχαριστώ τα μέλη της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Νομικών που όλοι μαζί μέσα σε κλίμα συναινετικής προσέγγισης, πνεύμα καλής θέλησης συνέβαλαν ουσιαστικά στη διαμόρφωση και βελτίωση των νομοσχεδίων. Ιδιαίτερα όμως ένα μεγάλο ευχαριστώ στον Πρόεδρο της Επιτροπής Νομικών τον κύριο Νίκο Τορναρίτη του οποίου ο ρόλος όχι μόνο ήταν καταλυτικός αλλά και αποφασιστικός για να οδηγηθούν τα νομοσχέδια ενώπιον της ολομέλειας της Βουλής. Ευχαριστώ τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο που δεν άφησε επιμέρους διαφωνίες του να αποτελέσουν τροχοπέδη, και με σθένος όχι μόνο υποστήριξε αλλά συνέβαλε στη διαμόρφωση των νομοσχεδίων. Ευχαριστίες οφείλονται στο Ανώτατο Δικαστήριο, στον ΓΕ που διετέλεσε και Υπουργός Δικαιοσύνης και επίσης στους προκατόχους μου κ. Ιωνά Νικολάου και κα Έμιλυ Γιολίτη.

Προσδοκούμε την επόμενη Πέμπτη να ολοκληρωθεί αυτή η οφειλόμενη επανάσταση στη δικαιοσύνη. Για να ξεκινήσει μια νέα περίοδος για το κράτος δικαίου της Κύπρου. Και το επίτευγμα ανήκει σε όλους. Τέλος σας διαβεβαιώνω ότι ο εκσυγχρονισμός δεν σταματά την άλλη Πέμπτη, αλλά θα είναι συνεχής, προσωπικά παραμένοντας κοντά στους θεσμούς και τις πολιτικές δυνάμεις με τους οποίους ήδη βρίσκομαι σε επαφή, για τα επόμενα εκσυγχρονιστικά βήματα που ακολουθούν».

Γενικός Εισαγγελέας: Ιστορική η σημερινή ημέρα

Με τη σειρά του ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας κ. Γιώργου Σαββίδη σε γραπτή του δήλωση για την ψήφιση, από την Ολομέλεια Βουλής, της συνταγματικής τροποποίησης που επιτρέπει τη μεταρρύθμιση και τον εκσυγχρονισμό της δομής και της λειτουργίας των δικαστηρίων αναφέρει τα ακόλουθα:

«Είναι πολύ σημαντική η σημερινή μέρα, θα έλεγα ότι είναι ιστορική, αφού με την προ ολίγου ψήφιση σε νόμο του Κράτους, από την Ολομέλεια της Βουλής, του νομοσχεδίου που αφορά στην τροποποίηση του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας, καθίσταται δυνατή η υλοποίηση της μεταρρύθμισης και ο εκσυγχρονισμός της δομής και της λειτουργίας των κυπριακών δικαστηρίων.

Χαιρετίζω λοιπόν με πολύ μεγάλη ικανοποίηση την ψήφιση από τη Βουλή της συνταγματικής αυτής τροποποίησης, της οποίας οι νομοθετικές αλλαγές διαλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος της μεταρρύθμισης της Δικαιοσύνης. Ταυτοχρόνως, με την ίδια ικανοποίηση είναι που θέλω να συγχαρώ και να ευχαριστήσω όλους τους πολλούς που συνέδραμαν ώστε η σημερινή ψήφιση να καταστεί εφικτή, με ιδιαίτερη εκτίμηση προς τα κοινοβουλευτικά κόμματα, τα οποία, καθ’ όλη τη διάρκεια της μακράς συζήτησης των νομοσχεδίων αυτών στη Βουλή, επέδειξαν υπεύθυνη και εποικοδομητική στάση, μακριά από κομματικές ή πολιτικές σκοπιμότητες. Η δε καθολική ανταπόκριση που επεδείχθη σήμερα από όλα τα κοινοβουλευτικά κόμματα υπέρ της μεγαλύτερης, κατά την κρίση μου, μεταρρύθμισης που έγινε από εγκαθιδρύσεως της Δημοκρατίας στον τομέα της Δικαιοσύνης και στο σύστημα απονομής της, μου επιτρέπει, υπό την ιδιότητα του Γενικού Εισαγγελέα ως ο μεγαλύτερος θεσμικός διάδικος στα δικαστήρια, να είμαι αισιόδοξος ότι κατά τον ίδιο τρόπο η Ολομέλεια της Βουλής θα προχωρήσει την ερχόμενη Πέμπτη ψηφίζοντας και τα άλλα δύο κύρια μεταρρυθμιστικά νομοσχέδια που κατατέθηκαν από το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως -και που συζητήθηκαν εκτενώς στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Νομικών- ώστε να γίνει ολοκληρωμένα η μεταρρύθμιση του συστήματος απονομής της δικαιοσύνης. Μιας μεταρρύθμισης, η οποία σκοπεί να αντιστρέψει την άτακτη τροχιά κατάρρευσης του κυπριακού δικαστηριακού συστήματος, να αντιμετωπίσει τις καθυστερήσεις στην απονομή της δικαιοσύνης και να δομήσει ένα νέο, ταχύ και αποτελεσματικό σύστημα απονομής της για τους πολίτες και τη χώρα.

Την ίδια στιγμή, βεβαίως, δεν μπορώ παρά να συμμεριστώ τη θέση που κοινοβουλευτικά κόμματα εξέφρασαν υπέρ της προώθησης αλλαγών και στην πρωτοβάθμια δικαιοδοσία των δικαστηρίων. Συμφωνώ ότι αλλαγές πρέπει να γίνουν και στις κατώτερες βαθμίδες της Δικαιοσύνης, είναι δουλειά που αναντίλεκτα χρειάζεται να γίνει. Ήδη η Νομική Υπηρεσία, για συγκεκριμένα θέματα που την επηρεάζουν άμεσα, συνεργάζεται με το Ανώτατο Δικαστήριο ώστε να γίνουν κάποιες αλλαγές που θα οδηγήσουν στην επίσπευση πρωτόδικων διαδικασιών».