Ανακατανομή του εθνικού πλούτου
Η οικονομική κατάσταση της κοινωνίας έφτασε σε σημείο αδιεξόδου. Τις τελευταίες δεκαετίες υπήρχε μια τεράστια ανάπτυξη. Το βιοτικό επίπεδο του λαού ανήλθε κατακόρυφα. Η φτώχια του πρώτου μισού του 20ού αιώνα έχει εξαφανιστεί. Οι νεόπλουτοι είναι η κυρίαρχη τάξη.
Η άνοδος του βιοτικού επιπέδου έχει δημιουργήσει νέα έξοδα στα νοικοκυριά, που δεν υπήρχαν στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα. Τότε τα βασικά έξοδα της οικογένειας ήταν η διατροφή, ή ένδυση και μια απλή κατοικία. Τότε δεν υπήρχαν λογαριασμοί ρεύματος, νερού, τηλεφώνου, βενζίνης. Δεν υπήρχαν ταξίδια και διακοπές. Εκδρομές στα μοναστήρια και στα θέρετρα της Κύπρου ήταν πολύ ικανοποιητικές για μια οικογένεια.
Η κατάσταση έγινε τραγική τα τελευταία χρόνια, με την οικονομική ύφεση. Πολλά νοικοκυριά είναι καταχρεωμένα, γιατί έκαμαν δάνειο για να κτίσουν ένα σπίτι σύμφωνα με τα πρότυπα της σημερινής κοινωνίας. Η ανεργία μεγάλωσε το πρόβλημα. Ο κορωνοϊός το επιδείνωσε περισσότερο.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία επέφερε μεγάλες αυξήσεις στην ενέργεια και στα είδη διατροφής. Πολλά νοικοκυριά και οι χαμηλοσυνταξιούχοι δεν μπορούν ν’ αντεπεξέλθουν. Αγωνίζονται για να ζήσουν και πολλοί καταλήγουν στα κοινωνικά παντοπωλεία.
Άλλα νοικοκυριά συνεχίζουν να αυξάνουν τα εισοδήματά τους και τα πλούτη τους. Διαμένουν σε πολυτελείς κατοικίες, έχουν ακριβά αυτοκίνητα, διαθέτουν εξοχικά στη θάλασσα, επισκέπτονται τακτικά ακριβά εστιατόρια, τα οποία ο πολύς κόσμος δεν μπορεί ούτε να πλησιάσει. Τα καθημερινά έξοδα γίνονται δυσβάστακτα. Οι σχολικές ανάγκες, τα φροντιστήρια και οι σπουδές των παιδιών δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν. Οι διαφορές των πτωχών και των πλουσίων κατέστησαν τεράστιες. Ο πλούτος αυξάνεται για τους λίγους και η φτώχια εξουθενώνει τους πολλούς. Τα εισοδήματα έχουν συρρικνωθεί επικίνδυνα. Οι χαμηλές συντάξεις είναι μια πρόκληση της κοινωνία. Ιδιαίτερα όταν συγκρίνονται με τις υψηλές συντάξεις. Αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, ο κίνδυνος κοινωνικής επανάστασης θα είναι πολύ πιθανός.
Υπάρχει επιτακτική ανάγκη ανακατανομής του εθνικού πλούτου. Τα μεγάλα εισοδήματα πρέπει να ελεγχθούν. Και τα εισοδήματα και οι μισθοί πείνας πρέπει να αναθεωρηθούν. Οι διαφορές των κοινωνικών τάξεων, του πλούτου και της φτώχιας πρέπει να μειωθούν.
Φυσικά είναι αδύνατη η σύντομη αύξηση των μισθών του ιδιωτικού τομέα και η μείωση των υπερκερδών. Δεν μπορεί από τη μια μέρα στην άλλη να αυξήσεις τους μισθούς και να μειώσεις τα κέρδη με φορολογία. Και αυτή η αλλαγή δεν μπορεί να γίνει, ούτε στο προβλεπτό μέλλον. Η ανακατανομή όμως του εθνικού πλούτου είναι αδήριτη ανάγκη.
Δεν είμαι οικονομολόγος, ούτε κοινωνικός επιστήμονας, για να προτείνω επιστημονικές λύσεις. Όμως πιστεύω ότι το μεγάλο πρόβλημα μπορεί να αμβλυνθεί με κοινωνικές αλλαγές. Η υγεία είναι το πρώτο κοινωνικό αγαθό. Με το Γε.Σ.Υ. οι μεγάλες μάζες του πληθυσμού έχουν λύσει το οικονομικό πρόβλημα της υγείας. Το ανέλαβε η κοινωνία με το αλληλέγγυο και μονοασφαλιστικό σύστημα υγείας. Με τον ίδιο ή παρόμοιο τρόπο μπορούμε να αντιμετωπίσουμε και άλλα κοινωνικά αγαθά. Μπορούμε να νομοθετήσουμε ένα Γενικό Σχέδιο για την εκπαίδευση, για την κατοικία, για την ανεργία. Γιατί η παιδεία, η κατοικία, η εργασία είναι κοινωνικά αγαθά και δικαιώματα των πολιτών. Όταν οι κοινωνικά ασθενέστερες τάξεις της κοινωνίας λύσουν το πρόβλημα της εκπαίδευσης και των σπουδών των παιδιών, όταν λύσουν το πρόβλημα της κατοικίας και όταν δεν αντιμετωπίζουν την ανεργία ως δαμόκλειο σπάθη, στην ουσία γίνεται ανακατανομή του εθνικού πλούτου. Και φυσικά δεν εννοώ την παροχή επιδομάτων.
Η κοινωνία μπορεί να κάμει βήματα αλληλεγγύης και σε αυτούς τους τομείς, όπως προχώρησε στο αλληλέγγυο σχέδιο υγείας, που έχει κατοχυρωθεί νομοθετικά. Φυσικά βλέπω τις τεράστιες δυσκολίες, αλλά με γοητεύουν οι τεράστιες προοπτικές της κοινωνικής δικαιοσύνης και της αλληλεγγύης.
Η σκέψη μπορεί να προκαλέσει χαμόγελα και επικρίσεις. Ας προβληματίσει όμως όλους το γεγονός ότι η μεγάλη φτώχια και η κοινωνική αδικία δεν μπορεί να συνεχιστεί. Μια κοινωνικά αναταραχή θα είναι ίσως η συνέχεια. Μπορούμε να την αποφύγουμε.
