Η «ρεαλιστική σχολή Κληρίδη» όπως την κατέγραψε το Φόρεϊν Όφις

Στις 11 Μαρτίου 2023, ο συνάδελφος Άριστος Μιχαηλίδης δημοσίευσε στον «Φ» το άρθρο «Η ‘‘Κληριδική Σχολή Σκέψης’’ και η σκέψη των επιγόνων». Πολύ ενδιαφέρον άρθρο, στο οποίο διερωτάται κατά πόσον οι νεότεροι στον Δημοκρατικό Συναγερμό γνωρίζουν τι θα αποδεχόταν ο Γλ. Κληρίδης.

«Αποδέχονται, για παράδειγμα, την εκ περιτροπής προεδρία και την φορτώνουν στη ρεαλιστική σχολή Κληρίδη. Αλλά, είναι γνωστό με ποιον τρόπο παγιδεύτηκε ο Κληρίδης επί τούτου από τον λόρδο Χάνεϊ και τον Άλβαρο Ντε Σότο… Και ότι όταν μίλησε τον Νοέμβριο του 1974 στη γκαλερί ‘‘Αργώ’’ ότι ‘‘η μόνη λύσις που δύναται σήμερον να προκύψει είναι λύσις βασισμένη επί της αρχής του ομοσπόνδου κράτους’’ δεν μπορούσε να ξέρει τις σημερινές συνθήκες, όσο διορατικός και να ήταν».

Σωστά αναλύει το θέμα ο Α. Μιχαηλίδης. Ναι, τον εκμεταλλεύθηκαν Σερ Ντέιβιντ Χάνεϊ και Άλβαρο Ντε Σότο. «Δικαιολογημένα». Και με εξαιρέσεις όμως που πρέπει να λεχθούν. Την εκ περιτροπής αποδέχθηκε από το 1975. Με τη δήλωση στην «Αργώ» γνώριζε πολύ καλά τι θα σήμαινε. Και στη διαδρομή υπήρξε αντιφατικός στον «ρεαλισμό του». Θα περιοριστώ στις αναφορές από τις 19 Ιουλίου 1974.

Ο Γλ. Κληρίδης έκανε το παν για να εξασφαλίσει ενυπόγραφο πρωτόκολλο αποδοχής της διζωνικής από τον Μακάριο ή κάτι κοντά σ’ αυτό σύμφωνα με τις συνεννοήσεις του με τους Βρετανούς

19.7.1974 – Άκρως μυστική και αστραπιαία συνάντηση Βρετανού πρέσβη (στην Ουάσιγκτον) Peter Ramsbotham με Γλ. Κληρίδη, στη Λευκωσία, εξασφαλίζοντας την άποψή του ότι η κατάσταση ήταν απαράδεκτη για τους Τουρκοκύπριους και Τουρκία και για την πλειοψηφία των Ελληνοκυπρίων, χρειαζόντουσαν παραχωρήσεις από αμφότερες Αθήνα και Άγκυρα. Οι Έλληνες έπρεπε να δώσουν κάτι στους Τούρκους, για να γλιτώσουν το πρόσωπο των Τούρκων…

Τα πρακτικά της συνάντησης κρατήθηκαν απόρρητα μέχρι έναν χρόνο μετά τον θάνατό του. Αποδεσμεύθηκαν στις 30.12.2014.

27 Ιουλίου 1974 – Δέχεται τα τετελεσμένα της εισβολής πριν από τη δεύτερη εισβολή: Συμφώνησε με Ρ. Ντενκτάς για ομοσπονδιακή λύση με εδαφικό διαχωρισμό, με δύο πιθανότητες, διχοτόμηση ή ομοσπονδιακή λύση (δήλωση στον Βρετ. ΄Υπ. Αρμοστή στη Λευκωσία).

16 Αυγούστου 1974 – Το Φόρεϊν Όφις αποφάσισε για λύση «γεωγραφικής ομοσπονδίας» και επέλεξε ως «άλογο» τον Γλαύκο Κληρίδη. «Οι ελπίδες για δραστική διευθέτηση του Κυπριακού εξαρτώνται από το να έχουμε τον Κληρίδη παρά τον Μακάριο στο στάδιο ΙΙΙ… Θα συνεχίσουμε να βοηθούμε τον Κληρίδη με το να διώξουμε ανεπιθύμητες ελληνικές επιρροές από την Κύπρο…».

6 Νοεμβρίου 1974 - Ο Ντενκτάς επέμενε σε δημόσια δήλωση για αποδοχή δι-περιφερειακής (διζωνικής) ομοσπονδίας. Ο Κληρίδης ικανοποιεί Βρετανούς και Τούρκους με την ομιλία στην «Αργώ». Ο Βρετ. Υπ. Εξωτερικών Τζέιμς Κάλλαχαν τού εξέφρασε τα συγχαρητήρια και τον θαυμασμό του...

Επειδή έχω την ομιλία, είπε συγκεκριμένα «…Οποιαδήποτε σκέψη για λύση ενιαίου κράτος είναι εκτός πραγματικότητας γιατί δεν συμφωνεί η Τουρκία… και εφόσον το κράτος δεν μπορεί να είναι ένα ενιαίο κράτος, η μόνη λύση που μπορεί σήμερα να αναδυθεί είναι ένα ομόσπονδο κράτος. Μια λύση βασισμένη στη γεωγραφική ομοσπονδία…».

Ο Γλ. Κληρίδης διευθέτησε μέσω Βρετ. Υπ. Αρμοστείας τη μετάβαση στις 17 Νοεμβρίου 1974 στο Λονδίνο των Ε. Παπαϊωάννου και Α. Φάντη (ΑΚΕΛ) για να δουν τον Μακάριο, γιατί… συμφωνούσαν με τις θέσεις του (Κληρίδη). Του παρέδωσαν υπόμνημα του ΑΚΕΛ καλώντας τον να δηλώσει ότι η ε/κ πλευρά δεχόταν συζήτηση γεωγραφικής ομοσπονδίας ως μιας από τις πιθανές λύσεις.

Τον Νοέμβριο 1974 οι μεν Βρετανός Ύπ .Αρμοστής και Αμερικανός Πρέσβης έκαναν το παν να «πουλήσουν» στον Κύπριο ΥΠΕΞ Γιάννη Χριστοφίδη ως ρεαλιστική λύση τη διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία, ο δε Γλ. Κληρίδης είπε στους Βρετανούς ότι αν δεν υπήρχε πρόοδος στην επικείμενη συνάντηση στην Αθήνα με Μακάριο/Καραμανλή θα έβαζε μπροστά για μια πλήρη διζωνική ομοσπονδία.

Ο Κάλλαχαν ζητούσε από τον Μακάριο να νομιμοποιήσει την ντε φάκτο κατάσταση, με ΔΔΟ και πως δεν ήταν ρεαλιστικό να αναμένουν τους Τούρκους να υπαναχωρήσουν από μια διπεριφερειακή ομοσπονδία...

Ο Ντενκτάς επέμενε σε δημόσια δήλωση για αποδοχή δι-περιφερειακής (διζωνικής) ομοσπονδίας. Ο Κληρίδης ικανοποιεί Βρετανούς και Τούρκους με την ομιλία του στην «Αργώ»

Συνάντηση στην Αθήνα 30 Νοεμβρίου – 1 Δεκεμβρίου 1974

Ο Γλ. Κληρίδης έκανε το παν για να εξασφάλιζε ενυπόγραφο πρωτόκολλο αποδοχής της διζωνικής από τον Μακάριο ή κάτι κοντά σ’ αυτό σύμφωνα με τις συνεννοήσεις του με τους Βρετανούς, αλλά ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος δεν έδωσε. Όμως…

Στις 10 Φεβρουαρίου 1975 ο Γλαύκος Κληρίδης έδωσε στον Ντενκτάς δικοινοτικές πολυ-περιφερειακές ομόσπονδες προτάσεις. Έτσι έθαψαν την έντιμη ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ και έκτοτε αγωνίζονται «ρεαλιστικά» όλοι (εξαίρεση ο Σπ. Κυπριανού) να αναγνωρίζουν τα τετελεσμένα δύο τουρκικών εισβολών μέσω της βρετανο-τουρκικής ΔΔΟ…

Στις 13 Φεβρουαρίου 1975 ο Ρ. Ντενκτάς «απάντησε» με την πρόθεσή του να ανακηρύξει μονομερώς το λεγόμενο «τουρκικό ομόσπονδο κράτος της Κύπρου»…

Οι βρετανικές «οδηγίες» στον Κληρίδη για να αγνοήσει την Κυπριακή Κυβέρνηση πριν από την 3η Βιέννη τον Αύγουστο του 1975

«Με ενδιαφέρει πολύ περισσότερο η πιθανότητα να πεισθεί ο Κληρίδης να πάρει το θάρρος με τα δύο του χέρια και να διαπραγματευθεί στη Βιέννη πέραν των οδηγιών που έχει» (εννοείται από την κυπριακή Κυβέρνηση), έγραψε αξιωματούχος του Φόρεϊν Όφις, στις 24 Απριλίου 1975...

17 Ιουνίου 1975 – Ο Βρετανός ΄Υπατος Αρμοστής πίεζε τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο να δεχθούν οι Έλληνες προκαταρτική αποδοχή της ΔΔΟ με μιαν αδύνατη κεντρική κυβέρνηση…

Στην 3η Βιέννη (2 Αυγούστου 1975), η οποία σχετιζόταν με την ανταλλαγή πληθυσμών προς όφελος του Ρ. Ντενκτάς, ο Κληρίδης εισάκουσε στη «ρεαλιστική» γραμμή του Φόρεϊν Όφις και δέχθηκε τη ΔΔΟ με μιαν αδύνατη κεντρική κυβέρνηση. Αλλά φοβούμενος για τη ζωή του ζήτησε προστασία από τους Βρετανούς, οι οποίοι του παραχώρησαν «άσυλο» οικογενειακώς, αλλά δεν το χρειάστηκε…

Ο στενός συνεργάτης του Γλ. Κληρίδη, Λέανδρος Ζαχαριάδης, επιβεβαίωσε στους Βρετανούς ότι ο Κληρίδης όταν τα δέχθηκε δεν είχε εξουσιοδότηση από την κυπριακή κυβέρνηση να πάει τόσο μακριά.

Στις 7 Αυγούστου 1975 ο Κληρίδης είπε στους Βρετανούς ότι στο ΑΚΕΛ συμπεριφέρονται λογικά, είχαν ταχθεί υπέρ της διζωνικής ομοσπονδίας…

2 Φεβρουαρίου 1977 - Συνάντηση Γλ. Κληρίδη με Δρα Ντέιβιντ Όουεν (Βρετ. ΥΠΕΞ) στο Φόρεϊν Όφις. Ο Κληρίδης είπε πως ο Μακάριος δεν δεχόταν την εκ περιτροπής προεδρία, αλλά πρότεινε (ο Κληρίδης) δική του εναλλακτική πρόταση. Αντί Έλληνα προέδρου και Τούρκου αντιπροέδρου να υπάρχει ένας πρόεδρος και ένας πρωθυπουργός…

(Σημ.: Από τα βρετ. έγγραφα και εκείνα του ΟΗΕ, μάθαμε ότι και ο Αρχ. Μακάριος είχε ερήμην του λαού δεχθεί τη ΔΔΟ από το 1975, αλλά δεν το γνωστοποιούσε).

Εις αντίθεσιν με την πιο πάνω «ρεαλιστική πολιτική» του ο Γλ. Κληρίδης υπήρξε και αντιφατικός.

Το 1992 απέρριψε τις βρετανικές «Ιδέες Γκάλι», που ήταν ο προπομπός του «Σχεδίου Ανάν» (προεκλογικό τέχνασμα αλλά σημασία έχει ότι τις απέρριψε), όμως ακολούθως δέχθηκε τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης που προνοούνταν από αυτές, δίχως καμία τροποποίηση!

Στη συνέχεια παρήγγειλε τους ρωσικούς πυραύλους S-300 για αεράμυνα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το 1996, σε ανεπίσημη συνομιλία του με γνωστό δημοσιογράφο, ο Κληρίδης είπε ότι στόχευε να κάμει τον καλύτερο στρατό στο πρότυπο του ισραηλινού. Το 1998, μετά από έντονο διαξιφισμό στην Αθήνα με τον τότε Πρωθυπουργό Κ. Σημίτη, επιμένοντας να πάνε οι πύραυλοι στην Κύπρο και ότι θα έκανε και πόλεμο αν επιχειρούσε επίθεση η Τουρκία, δέχθηκε να πάνε στην Κρήτη! Και αυτά ενόσω διαβεβαίωνε τους Βρετανούς ότι δεν θα έφθαναν στην Κύπρο οι πύραυλοι, όταν οι τελευταίοι από το 1996 πίεζαν για ανατροπή της καθόδου των στην ΚΔ…

«Σχέδιο Ανάν»

Για τον Γλ. Κληρίδη είπε ο Σερ Ντέιβιντ Χάνεϊ τον Οκτώβριο του 2000: «Από τον Σεπτέμβριο ο Κληρίδης ξεκίνησε, αν και καθυστερημένα, να υπερασπίζεται και να προωθεί τη διαπραγματευτική διαδικασία και να πολεμά αρκετά ικανοποιητικά εναντίον των ‘‘απορριπτικών’’ μεταξύ των πολιτικών του αντιπάλων…Το δεύτερο εξάμηνο του 2001… θα είναι η στιγμή να σπρώξουμε για το τελικό αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων. Το να χάσουμε (τον χρόνο) πέραν αυτού θα έχουμε δύο κύριους αρνητικούς περιορισμούς, την ολοκλήρωση των ενταξιακών Κύπρου/ΕΕ και το τέλος της προεδρίας Κληρίδη το 2003».

Αυτή ήταν συνοπτικά η «ρεαλιστική πολιτική» του ιδρυτή του Δημοκρατικού Συναγερμού. Την οποία ακολούθησε και ο Νίκος Αναστασιάδης, αλλά στα τελευταία του προφανώς αποστασιοποιήθηκε και, θα μπορούσε κάποιος να πει ότι, ακολούθησε την πολιτική της Πρόταξης του μ. Σπύρου Κυπριανού…