Το Λονδίνο κρατά το αντικλείδι της λύσης – αλλά δεν το χρησιμοποιεί

Καθιερώθηκε –σχεδόν ως δόγμα– η άποψη ότι το κλειδί για τη λύση του Κυπριακού βρίσκεται στην Άγκυρα. Σίγουρα, η Τουρκία αποτελεί τον κύριο παράγοντα που κρατά το νησί διχοτομημένο με την παρουσία κατοχικών στρατευμάτων και τις πολιτικές της επιβολής. Όμως, αυτή είναι μόνο η μισή αλήθεια.

Ο πρώην Πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, είχε εκφράσει την ίδια άποψη. Ωστόσο, είναι αφελές να πιστεύουμε πως αγνοούσε το γιατί η Άγκυρα λειτουργεί ατιμώρητα. Η Τουρκία, για πέντε δεκαετίες, δεν πιέστηκε, δεν τιμωρήθηκε, δεν υποχρεώθηκε σε υποχωρήσεις από τη διεθνή κοινότητα – και ειδικά από τις μεγάλες δυνάμεις που μπορούν, αν θέλουν, να ασκήσουν επιρροή.

Και η Μεγάλη Βρετανία είναι μια από αυτές.

Η Βρετανία: Η «ουδέτερη» δύναμη που υπονομεύει τη λύση

Οι συγκυρίες αλλάζουν, δημιουργούνται νέες ισορροπίες στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Κυπριακή Δημοκρατία έχει σήμερα τη δυνατότητα να χτίσει στρατηγικές συνεργασίες με Ισραήλ, Αίγυπτο και άλλες περιφερειακές δυνάμεις. Οι ΗΠΑ ενθαρρύνουν αυτή την κατεύθυνση ως μέρος ενός πλαισίου σταθερότητας και ενεργειακής ασφάλειας στην περιοχή.

Αυτό που υπονομεύει ανοιχτά αυτή τη στρατηγική είναι η διαχρονική αντικυπριακή στάση του Ηνωμένου Βασιλείου. Το Λονδίνο, όχι μόνο δεν στηρίζει την ενίσχυση της κρατικής υπόστασης της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά την υποσκάπτει έμπρακτα. Δεν θέλει μια ισχυρή και σταθερή Κύπρο. Δεν την εξυπηρετεί.

Η διατήρηση της Κυπριακής Δημοκρατίας ως «εξαρτώμενης» και η διαιώνιση του στάτους κβο διατηρούν για τη Βρετανία έναν αποικιοκρατικού τύπου ρόλο στην περιοχή. Έναν ρόλο που, σε κάθε άλλη περίπτωση, θα είχε εκλείψει.

Οι βάσεις και το παρελθόν της αυτοκρατορίας

Το καθεστώς των Βρετανικών Βάσεων είναι το θεμέλιο της στρατηγικής παρουσίας του Ηνωμένου Βασιλείου στην Κύπρο και την ευρύτερη Ανατολική Μεσόγειο. Η παρουσία τους εξασφαλίζει επιχειρησιακή ευχέρεια για επιχειρήσεις στη Μέση Ανατολή, τη Βόρεια Αφρική και την Ευρώπη.

Μια καθαρή, δίκαιη και σταθερή λύση του Κυπριακού, με πλήρη αποκατάσταση της κυριαρχίας της Κυπριακής Δημοκρατίας, απειλεί αυτό το καθεστώς. Θα άνοιγε –και ορθά– ζήτημα για την κυριαρχία και λειτουργία των βάσεων.

Το Λονδίνο δεν θέλει να δει την Κυπριακή Δημοκρατία να αναδεικνύεται ως περιφερειακή δύναμη σταθερότητας, γιατί αυτό θα ακύρωνε τον δικό του ρόλο και «κύρος» στην περιοχή. Θυμίζει εποχές θαλασσοκρατορίας, όταν η Βρετανία διαφέντευε τα περάσματα και τις αποικίες.

Το «αντικλείδι» του Λονδίνου – και η απόφασή του να μην το χρησιμοποιεί

Ναι, η Τουρκία κρατά το «κεντρικό κλειδί» της λύσης. Όμως το Λονδίνο κρατά ένα κρίσιμο «αντικλείδι», που εάν ήθελε, θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει πιέζοντας την Άγκυρα, στηρίζοντας πραγματικά την Κυπριακή Δημοκρατία, αποκαθιστώντας την αξιοπιστία της διεθνούς διπλωματίας.

Αλλά δεν το κάνει. Δεν το έκανε ποτέ.

Προτιμά να διατηρεί τον έλεγχο μέσω της διχοτομικής στασιμότητας. Το σημερινό στάτους κβο είναι εξαιρετικά βολικό για τους Βρετανούς:

• Δεν ενοχλεί τις βάσεις τους.
• Τους κρατά στο «τραπέζι» ως ρυθμιστές.
• Τους επιτρέπει να ασκούν επιρροή σε γεωστρατηγικά παίγνια, χωρίς θεσμικό ή νομικό εμπόδιο.

Και φυσικά, δεν χρειάζεται να λογοδοτούν για την αποικιοκρατική παρακαταθήκη που άφησαν στην Κύπρο.

Ο Πρόεδρος και ο «εποικοδομητικός ρόλος» της Βρετανίας

Σε δεξίωση που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα για τα γενέθλια του Βασιλιά του Ηνωμένου Βασιλείου, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας προέβη σε δήλωση που προκάλεσε τουλάχιστον προβληματισμό: «Η Βρετανία διαδραματίζει εποικοδομητικό ρόλο στο Συμβούλιο Ασφαλείας όσον αφορά το Κυπριακό».

Αλήθεια; Ποιον εποικοδομητικό ρόλο, Πρόεδρε;

Το Ηνωμένο Βασίλειο, ως μονίμως παρών θεατής της αδικίας, έχει ουσιαστικά επιτρέψει τη διαιώνιση της κατοχής. Επέλεξε να μείνει σιωπηλό μπροστά στις τουρκικές προκλήσεις, επέλεξε να «ισορροπεί» αντί να αποδίδει δίκαιο, επέλεξε να εξυπηρετεί την παρουσία του στο νησί εις βάρος των δίκαιων προσδοκιών του κυπριακού λαού.

Οι δηλώσεις αυτές, όσο κι αν υπαγορεύονται από τις διπλωματικές νόρμες, αποπροσανατολίζουν και θολώνουν την κρίση του πολίτη, δίνοντας εύσημα σε μια δύναμη που ιστορικά όχι μόνο δεν βοήθησε, αλλά επιδείνωσε το Κυπριακό.

Η ανάγκη για πολιτικό ρεαλισμό και εθνική αξιοπρέπεια

Η Κυπριακή Δημοκρατία οφείλει να πάψει να χαϊδεύει τον ρόλο του Λονδίνου, προσδίδοντάς του «εποικοδομητική συνεισφορά». Οι μάσκες πρέπει να πέσουν. Ο λαός πρέπει να γνωρίζει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο δεν είναι σύμμαχος λύσης – είναι συντηρητής του αδιεξόδου.

Το να στηρίζουμε μια πολυδιάστατη στρατηγική συνεργασίας με κράτη της περιοχής είναι αναγκαίο. Αλλά πρέπει παράλληλα να διαχειριστούμε με πολιτικό ρεαλισμό τους ψευδο-εταίρους που εδώ και δεκαετίες σαμποτάρουν κάθε προσπάθεια επίλυσης.

Όταν το Λονδίνο δεν θέλει λύση

Αν επιθυμούμε λύση στο Κυπριακό, οφείλουμε να κοιτάξουμε και προς Λονδίνο, όχι μόνο προς Άγκυρα. Γιατί χωρίς πίεση στην Τουρκία, χωρίς αποκάλυψη των ρόλων και χωρίς τερματισμό της στρατηγικής υπονόμευσης, δεν πρόκειται να αλλάξει τίποτα.

Το Λονδίνο έχει αντικλείδι. Απλώς, αρνείται να το χρησιμοποιήσει.