Η επιτυχημένη ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων με τις εταιρείες που επιλέγηκαν κατά τη διάρκεια της διαδικασίας του Γ’ Γύρου Αδειοδότησης για οικόπεδα εντός της Κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, αποτελούν την πιο πρόσφατη εξέλιξη στα ενεργειακά δρώμενα που αφορούν την Κυπριακή Δημοκρατία. Το γεγονός, παράλληλα, ότι ανάμεσα στις επιλεγείσες εταιρείες βρίσκονται εταιρείες κολοσσοί και παγκόσμιου βεληνεκούς, καταδεικνύει τη σημασία που αποδίδουν οι εταιρείες αυτές στο ενεργειακό δυναμικό της περιοχής. Μέχρι σήμερα, στους τρεις γύρους αδειοδοτήσεων για εξερεύνηση υδρογονανθράκων εντός της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας, έχουν διανεμηθεί προς εξερεύνηση τα 8 από 13 συνολικά οικόπεδα της οριοθετημένης ΑΟΖ. Πιο συγκεκριμένα, τον Αύγουστο του 2007 ολοκληρώθηκε ο Α’ Γύρος Αδειοδότησης, με την αμερικανική εταιρεία Noble Energy να λαμβάνει τη μοναδική άδεια που διατέθηκε (έκτοτε μαζί με τη Noble και στη βάση εκχώρησης μεριδίων στο οικόπεδο 12 η κοινοπραξία περιλαμβάνει τις Shell, Avner και Delek).
Τον Σεπτέμβριο του 2011, η εταιρεία Noble προχώρησε στην πρώτη διερευνητική γεώτρηση στο Οικόπεδο 12 που της δόθηκε, ανακαλύπτοντας το κοίτασμα Αφροδίτη, όπου, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις της εταιρείας, ανευρέθη φυσικό αέριο της τάξης των 3.6Tcf - 6 Tcf, με μέσο όρο το 5Tcf. Ο Β’ γύρος αδειοδότησης ξεκίνησε στις 11 Φεβρουαρίου 2012, με ιδιαίτερα αυξημένο ενδιαφέρον από 15 εταιρείες και κοινοπραξίες που αποτελούνταν από 29 εταιρείες και διεθνείς κοινοπραξίες και προέρχονταν από 15 διαφορετικές χώρες.
Αν και η διαδικασία διαπραγμάτευσης αρχικά αφορούσε τη γαλλορωσική κοινοπραξία Total-Novatek και Gazprombank σε σχέση με το οικόπεδο 9, τελικά η διαπραγμάτευση τερματίστηκε λόγω έλλειψης προόδου στις διαπραγματεύσεις. Τελικά, η διαδικασία του Β’ Γύρου Αδειοδότησης ολοκληρώθηκε με την αδειοδότηση της κοινοπραξίας ΕΝΙ - Kogas για τα οικόπεδα 2, 3 και 9 και της εταιρείας Total για τo οικόπεδοo 11. Ο Γ’ Γύρος Αδειοδότησης αφορούσε στα οικόπεδα 6, 8 και 10 και στη βάση απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου, ημερομηνίας 21 Δεκεμβρίου 2016, επιλέχθηκαν για διαπραγματεύσεις οι εταιρείες / κοινοπραξίες ENI / Total για το οικόπεδο 6, ΕΝΙ για το οικόπεδο 8 και ExxonMobil / Qatar Petroleum, με τις οποίες αναμένεται να υπογράφουν τα σχετικά συμβόλαια στα μέσα Μαρτίου 2017.
Παράλληλα, το Υπουργικό Συμβούλιο με απόφασή του ημερομηνίας 7 Μαρτίου 2017 ενέκρινε την εκχώρηση του 50% των δικαιωμάτων της Total στην ΕΝΙ για το οικόπεδο 11, γεγονός που θεωρείται ιδιαίτερα σημαντικό λαμβάνοντας υπόψη τη γειτνίαση του οικόπεδου 11 με το υπερ-κοίτασμα Ζορ στην Αιγυπτιακή ΑΟΖ που ανακαλύφθηκε από την ΕΝΙ τον Δεκέμβριο του 2015. Αυτό σημαίνει ότι η ΕΝΙ, η οποία γνωρίζει τα γεωλογικά, γεωφυσικά και γεωμορφολογικά δεδομένα της περιοχής, συμπράττει πλέον με την TOTAL για το συγκεκριμένο οικόπεδο. Ως εκ των πιο πάνω, οι προοπτικές για το ενεργειακό μέλλον της Κυπριακής Δημοκρατίας αναδεικνύονται ως ιδιαίτερα θετικές και ελπιδοφόρες, ενώ αναμένονται γεωτρήσεις εντός του 2017. Οι ενεργειακοί σχεδιασμοί όχι μόνο δεν σταμάτησαν αλλά συνεχίζονται και εντείνονται, παρά τις τουρκικές προκλήσεις και αμφισβητήσεις της Κυπριακής ΑΟΖ. ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ Λέκτορας Νομικής στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, LL.B Law (Bristol), Ph.D in Law - International Law and Human Rights (Kent), Διευθυντής Μονάδας Νομικής Κλινικής Πανεπιστημίου Λευκωσίας
