Νέα μέθοδος θεραπείας νευροψυχιατρικών διαταραχών

Εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο παλεύουν με νευροψυχιατρικές διαταραχές. Ένα μεγάλο ποσοστό ασθενών, μάλιστα, δεν θεραπεύονται σε απόλυτο βαθμό και αρκετοί άλλοι αρνούνται να λάβουν φαρμακευτική αγωγή για ποικίλους λόγους. Με γνώμονα τούτα, η επιστήμη αναγκάστηκε να προχωρήσει ένα βήμα παρακάτω, προσφέροντας μια καινοτόμο επιλογή θεραπείας, μέσω της Διακρανιακής Μαγνητικής Θεραπείας, με το όνομα «repetitive Transcranial Magnetic Stimulation» («rTMS»).

Πρόκειται για μια μέθοδο θεραπείας διαταραχών ή βελτίωσης συμπτωμάτων, όπως: κατάθλιψη, σχιζοφρένεια, διπολική διαταραχή, αγχώδεις διαταραχές, ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, εξαρτήσεις και άλλες ασθένειες. Αξίζει να σημειωθεί πως τo «rTMS» είναι μια μη επεμβατική ιατρική θεραπεία, η οποία χρησιμοποιεί την επαναλαμβανόμενη διακρανιακή μαγνητική διέγερση για τη θεραπεία της κατάθλιψης (έγκριση FDA Αμερικής από το 2008, το υπεύθυνο σώμα για την προστασία και την προώθηση της δημόσιας υγείας μέσω του ελέγχου και της εποπτείας) και άλλων νευροψυχιατρικών διαταραχών.

Η νέα μέθοδος αποτελεί μια εξαιρετικά προχωρημένη θεραπεία χωρίς σημαντικές παρενέργειες και ειδικά εάν συγκριθεί με τη φαρμακευτική αγωγή, εφόσον δεν προκαλεί καταστολή, θολή όραση, σεξουαλικές διαταραχές, γαστρεντερικές διαταραχές ή ακόμα και αύξηση βάρους, παρενέργειες που είναι συχνές με την αντικαταθλιπτική αγωγή.
Πού συστήνεται

Μιλώντας στη «Σημερινή» της Κυριακής ο ψυχίατρος Γεώργιος Μικελλίδης, με εκπαίδευση στο Λονδίνο στη Γενική και Διασυνδετική Ψυχιατρική, ανέφερε ότι η Διακρανιακή Μαγνητική Θεραπεία, γνωστή ως «rTMS», είναι μια επιλογή θεραπείας σε περιπτώσεις όπου η φαρμακευτική αγωγή δεν έχει βοηθήσει επαρκώς τον ασθενή. Όπως εξήγησε, πρόκειται επίσης για μια επιλογή θεραπείας στις περιπτώσεις που το άτομο δεν επιθυμεί για διάφορους λόγους να λάβει φαρμακευτική αγωγή.

Κληθείς να εξηγήσει τι είναι αυτή η μέθοδος, είπε πως η επαναλαμβανόμενη διακρανιακή μαγνητική διέγερση είναι μια μη επεμβατική ιατρική θεραπεία, η οποία αφορά μια τεχνική εγκεφαλική διέγερση με την παραγωγή βραχέων μαγνητικών πεδίων χρησιμοποιώντας ένα πηνίο που τοποθετείται πάνω από το τριχωτό της κεφαλής.

«Αυτά τα μαγνητικά πεδία είναι του ιδίου τύπου αυτών που χρησιμοποιούνται σε απεικόνιση μαγνητικού συντονισμού (MRI). Οι μαγνητικοί παλμοί παράγουν ένα αδύναμο ηλεκτρικό ρεύμα στον εγκέφαλο, που ενεργοποιεί τα κυκλώματα νευρώνων τα οποία πιθανόν να είναι αδρανή ή υπερδραστήρια σε διάφορες περιοχές του εγκεφάλου», πρόσθεσε. Ερωτηθείς πόσον καιρό εφαρμόζει την πρωτοποριακή μέθοδο θεραπείας στη χώρα μας, αφού μέχρι πρόσφατα δεν υπήρχε αυτή η επιλογή, απάντησε πως η λειτουργία του Ιατρικού Κέντρου «Cyprus rTMS» και κατ’ επέκτασιν η εφαρμογή της σχετικής θεραπείας άρχισε τον Μάρτιο του 2017.

«Η χρήση της επαναλαμβανόμενης διακρανιακής μαγνητικής διέγερσης ("rTMS") παγκοσμίως αυξήθηκε την τελευταία δεκαετία μετά τη λήψη επίσημης έγκρισης από το "FDA" της Αμερικής το 2008, για τη μείζονα καταθλιπτική διαταραχή. Επίσης, από το 2015 περιλαμβάνεται στις κατευθυντήριες γραμμές του Εθνικού Ινστιτούτου Κλινικής Αριστείας του Ηνωμένου Βασιλείου», εξήγησε. Όσον αφορά τα προτερήματα της «rTMS» σε σχέση με φαρμακευτική αγωγή, είπε:

Αποτελεί μια επιλογή θεραπείας χωρίς σημαντικές παρενέργειες και είναι καλά ανεκτή, ειδικά εάν συγκριθεί με τη φαρμακευτική αγωγή, εφόσον δεν προκαλεί καταστολή, θολή όραση, σεξουαλικές διαταραχές, γαστρεντερικές διαταραχές ή αύξηση βάρους, παρενέργειες που είναι συχνές με την αντικαταθλιπτική αγωγή.

Είναι μια εναλλακτική θεραπεία για τις περιπτώσεις που τα φάρμακα δεν έχουν δώσει οριστική λύση, ενώ είναι η καλύτερη και μοναδική επιλογή θεραπείας στις περιπτώσεις που το άτομο δεν θέλει να λάβει φαρμακευτική αγωγή, όπως σε περιστατικά κύησης ή άλλα.

«Η χρήση του σε χώρες του εξωτερικού είναι απόλυτα διαδεδομένη, έχει καταγράψει σε μεγάλο βαθμό θετικά αποτελέσματα σε μια ποικιλία από νευροψυχιατρικές διαταραχές όπως το άγχος, η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, οι ακουστικές ψευδαισθήσεις, διαταραχή μετατραυματικού στρες, οι εμβοές, οι ημικρανίες, η διακοπή καπνίσματος, ακόμα και η αποκατάσταση μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο, κ.λπ», συνέχισε. Σύμφωνα με τον Δρα Γιώργο Μικελλίδη, η εν λόγω θεραπεία παρέχει επίσης έναν νευροπροστατευτικό μηχανισμό που μπορεί να βελτιώσει τη γνωστική λειτουργία, ακόμα και τις δυσκολίες μνήμης που παρατηρούνται για παράδειγμα στην ασθένεια του Αλτσχάιμερ (Alzheimer).
Στατιστικά στοιχεία θεραπείας

Όσον αφορά τα στατιστικά στοιχεία των ασθενών που θεραπεύονται πλήρως, οι αριθμοί στέλνουν ενθαρρυντικά μηνύματα. Ειδικότερα:

Στην κατάθλιψη, η αποτελεσματικότητα όσων λαμβάνουν «rTMS» μπορεί να φτάσει μέχρι και το 70%. Όπως αναφέρει το «Κέντρο Ψυχιατρικής του Λονδίνου», μετά από μελέτη - καταγραφή και ανάλυση στοιχείων σε 170 «ανθεκτικούς» στην κατάθλιψη ασθενείς, οι οποίοι δεν μπόρεσαν να επιτύχουν ικανοποιητικά αποτελέσματα με αντικαταθλιπτικά φάρμακα και έλαβαν «rTMS», τα αποτελέσματά ήταν εκπληκτικά. Το 63% αυτών των ασθενών πέτυχαν ύφεση εντός έξι εβδομάδων. Η πλειοψηφία αυτών των ασθενών ήταν καλά για διάστημα μέχρι ενός έτους και στο διάστημα αυτό λάμβαναν θεραπεία συντήρησης με «rTMS». Ένα ποσοστό 31% δεν ανταποκρίθηκαν στη θεραπεία, το 4% παρουσίασαν βελτίωση κατά 50% στα συμπτώματα και το 2% παρουσίασαν βελτίωση κατά 75%. Δεν είχαν παρατηρηθεί παρενέργειες.

Στις ημικρανίες ο βαθμός θεραπείας είναι ακόμα μεγαλύτερος, αφού μπορεί να φθάσει μέχρι και στο 80%. Σε έρευνα που διενεργήθηκε το 2012 και δημοσιεύτηκε στο «Neurol Res» σε πενήντα άντρες ηλικίας 16-61 ετών και 45 γυναίκες που υποβλήθηκαν σε θεραπεία «rTMS», για τις ημικρανίες διεφάνη πως το 98% των ασθενών είχαν περισσότερο από 50% μείωση της συχνότητας κεφαλαλγίας.

Ενώ μια εβδομάδα μετά τη χρήση «rTMS» η βελτίωση των ασθενών παρέμεινε μέχρι την τέταρτη εβδομάδα στο 80,4%. Η συχνότητα κεφαλαλγίας, η σοβαρότητα, η λειτουργική αναπηρία, ο δείκτης ημικρανίας και τα φάρμακα μειώθηκαν σημαντικά σε όλα τα χρονικά σημεία, αλλά το μέγιστο όφελος παρατηρήθηκε τις πρώτες 2 εβδομάδες. Σύμφωνα με τον γιατρό, δεν υπήρξαν καθόλου σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες.

Στην ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή σε μετα-ανάλυση που δημοσιεύτηκε το 2013 (Psychiatr Res) τα στοιχεία έδειξαν ότι η χρήση «rTMS» φαίνεται να είναι αποτελεσματική για τη θεραπεία της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής.

Στη μετατραυματική διαταραχή οι Rosenberg μελέτησαν την αποτελεσματικότητα του «rTMS» χαμηλής συχνότητας του αριστερού μετωπιαίου φλοιού σε 12 ασθενείς με μετατραυματική διαταραχή και μείζονα κατάθλιψη. Το 75% των ασθενών παρουσίασαν κλινικά σημαντική ανταπόκριση μετά από «rTMS» και το 50% έδειξαν παρατεταμένη ανταπόκριση μετά από δύο μήνες. Βελτιώσεις παρατηρήθηκαν επίσης στο άγχος, την εχθρότητα και την αϋπνία.

Ο Hajak σε μια παράλληλα ελεγχόμενη μελέτη, όπου έλαβαν μέρος 20 ασθενείς με σχιζοφρένεια και έκαναν θεραπεία «rTMS» των μετωπιαίων περιοχών με υψηλή συχνότητα «rTMS», οδήγησε σε σημαντική μείωση των αρνητικών συμπτωμάτων.
Η καινούργια μορφή του «rTMS»

Αξίζει να αναφερθούμε και στην καινούργια μορφή του «rTMS», που ονομάζεται «theta burst». Σύμφωνα με πρόσφατη καναδική έρευνα, η θεραπεία τριών λεπτών που περιλαμβάνει τη μαγνητική διέγερση του εγκεφάλου με theta burst λειτουργεί εξίσου καλά όπως και κλασική μορφή του «rTMS» σε άτομα με κατάθλιψη. Μια μελέτη που συνυπογράφει ο Δρ Blumberger και δημοσιεύτηκε στο «The Lancet», διαπίστωσε ότι η διέγερση της «theta burst» μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα της σοβαρής κατάθλιψης, όπως και η κλασική θεραπεία με «rTMS».

«Ένας σημαντικός αριθμός ανθρώπων μπορούν να επωφεληθούν από αυτήν τη θεραπεία που αποτελεί εναλλακτική λύση για τα φάρμακα και όταν τα φάρμακα δεν έχουν δουλέψει», δήλωσε στο CTV News ο Δρ Blumberger, συν-διευθυντής του Temerty Center for Therapeutic Intervention Brain.
Πού προσφέρεται

Η σχετική θεραπεία, βασισμένη σε τεκμηριωμένη ιατρική, αποτελεί την τελευταία μέθοδο ιατρικής και τεχνολογίας και προσφέρεται στο «Cyprus rTMS» στη Λάρνακα (www.cyprusrtms.com). H Διακρανιακή Μαγνητική Θεραπεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε νευροψυχιατρικές διαταραχές όπως: Κατάθλιψη, Σχιζοφρένεια, Διπολική Διαταραχή, Aγχώδεις Διαταραχές, Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή, Eξαρτήσεις, Διατροφικές Διαταραχές, Αυτισμός, ΔΕΠΥ, Διαταραχή μετατραυματικού στρες, Άνοια/Νόσος Αλτσχάιμερ, Χρόνιος Πόνος, Ινομυαλγία, Νόσος του Πάρκινσον, Ημικρανίες, Εμβοές, Αποκατάσταση μετά από εγκεφαλικό, Eπιληψία.