Τα πορίσματα της Ερευνητικής Επιτροπής για τη ΣΚΤ

Δυστυχώς, ενώ διορίστηκε Ερευνητική Επιτροπή για να διερευνήσει τους λόγους κατάρρευσης της ΣΚΤ, τελικά τα κόμματα βρήκαν την ευκαιρία να πλήξουν την Κυβέρνηση, όταν τα προβλήματα του Συνεργατισμού δεν είναι πρόσφατα. Με την Έκθεση αυτή δίδεται μια μοναδική ευκαιρία να παταχθεί η αντικοινωνική συμπεριφορά, η ιδιοτέλεια, το ρουσφέτι, η εκμετάλλευση των διαπροσωπικών σχέσεων

Δεν θα ασχοληθώ σήμερα με τα πορίσματα της Έκθεσης της Ερευνητικής Επιτροπής για τη ΣΚΤ. Η μελέτη της Έκθεσης από τους ανακριτές, που θα διορίσει ο Γενικός Εισαγγελέας, αναμένω να βοηθήσει να ξεκαθαρίσει διαχρονικά το μέγεθος της ευθύνης της κάθε πλευράς και του κάθε εμπλεκόμενου ατόμου.

Από τη μέχρι τώρα συζήτηση που προκάλεσε, διαφαίνεται ότι η Έκθεση βιάστηκε να αποδώσει μεγάλη πολιτική ευθύνη μόνο στον νυν Υπουργό Οικονομικών, ενώ αναμένει να επισημανθεί το μέγεθος και το είδος της ευθύνης των αξιωματούχων που επισήμανε.

Όμως, η Έκθεση επισημαίνει, έστω και γενικόλογα, τη διαχρονική ευθύνη όλων των κομμάτων στην κατάρρευση του Συνεργατισμού, αναφέροντας ότι η ανεξαρτησία και αυτονομία των ΣΠΙ δημιουργούσε ευνοϊκό πεδίο για πολιτικές και κομματικές επιρροές στην επιλογή των μελών της επιτροπείας και του διευθυντικού προσωπικού από πρόσωπα που δεν είχαν τα κατάλληλα προσόντα, με αποτέλεσμα όχι μόνο την άσκηση κακών τραπεζικών πρακτικών, αλλά και τη διάπραξη ατασθαλιών και καταχρήσεων και τη συγκάλυψή τους. Όλα εξελίσσονταν σε έναν κλειστό κομματικό κύκλο, σύμφωνα με την Επιτροπή.

Δυστυχώς, ο Τόπος μας κατατρύχεται από προβλήματα, λόγω του μικρού του μεγέθους. Οι μικρές παραγωγικές μας μονάδες δεν είναι ανταγωνιστικές κι ούτε μπορούν εύκολα να αναβαθμιστούν τεχνολογικά. Ακόμη και οι Δήμοι μας δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα, λόγω μεγέθους. Αφήνω που η συγγένεια, η φιλία, η γνωριμία λειτουργούν ανασχετικά σε κάθε αντικειμενική απόφασή μας, όπου και να είμαστε. Όπως τόνισα κι άλλοτε, το «Μικρό δεν είναι πάντοτε κι Ωραίο» στην κοινωνία και την οικονομία! Το πρόβλημα μεγάλωσε μετά την εισβολή, όταν η Κύπρος έγινε ακόμη πιο μικρή κι επισωρεύτηκαν κι άλλα προβλήματα. Θα ανέμενε κανένας τα Κόμματα να πρωτοστατήσουν στην έξοδο από αυτήν την παγίδα.

Το βασικό αυτό πρόβλημα το διαπιστώσαμε από νωρίς στα Σχέδια Ανάπτυξης, που περιέλαβαν επίσης μέτρα και ενέργειες για αντιμετώπισή του. Υπενθυμίζω τις αδυναμίες στην παραγωγική δομή, ιδιαίτερα στη βιομηχανία (πολλές μικρές μονάδες με πλημμελή οργάνωση, χαμηλή τεχνολογία και προστιθέμενη αξία, υψηλή εξάρτηση από εισαγόμενες πρώτες ύλες και σχετικά χαμηλό επίπεδο παραγωγικότητας/ανταγωνιστικότητας).

Προσπαθήσαμε να τις αντιμετωπίσουμε με προώθηση συνεργασιών σε όλα τα στάδια (βιομηχανικές περιοχές, τεχνολογικά πάρκα, κοινή προμήθεια πρώτων υλών, κοινή προσπάθεια εξαγωγών). Για να αντιμετωπισθούν οι εγγενείς αδυναμίες της κυπριακής γεωργίας υιοθετήθηκαν πολλά σχέδια, που απέβλεπαν στη δημιουργία βιώσιμων γεωργικών μονάδων (αναδασμός αγροτικών κλήρων, παραγωγή φρούτων/λαχανικών/ανθέων σε θερμοκήπια, ενίσχυση αγροτικής οικιακής οικονομίας, ασφάλιση γεωργικών προϊόντων {ΟΓΑ}, μεικτή γεωργία-κτηνοτροφία, περιφερειακή ανάπτυξη πολλών περιοχών, εξαγωγές γεωργικών προϊόντων μέσω του Κυπριακού Οργανισμού Προώθησης Εξαγωγών).

Ευελπιστούσαμε ότι με τη δημιουργία του ΚΟΠΕ το έργο της εξαγωγικής προσπάθειας θα ετίθετο πάνω σε οργανωμένη βάση. Για την ανεπιτυχή αυτή προσπάθεια αιτία υπήρξε η διαπλοκή ιδιωτικών συμφερόντων. Σε αντίθεση με τη θετική πλευρά της ιδιωτικής πρωτοβουλίας στην ανάπτυξη, οι ενέργειες των ιδιωτών επιχειρηματιών θα πρέπει συνεχώς να παρακολουθούνται, ώστε να εξυπηρετείται ανελλιπώς το δημόσιο συμφέρον.

Τέλος, η επιδιωχθείσα επέκταση των οικονομικών συνόρων της Κύπρου με την ΤΕ και την ένταξη στην ΕΕ, τη σύναψη Συμφωνιών Τεχνικής και Οικονομικής Συνεργασίας με πλείστες Χώρες, την προώθηση της Κύπρου ως Κέντρου της ευρύτερης Μ. Ανατολής κι όχι μόνον είχε ως σκοπό την υπερπήδηση του προβλήματος του μικρού μεγέθους.

Τα άτομα, για να μπορέσουν να αντισταθούν στα διλήμματα που θέτει το μικρό μέγεθος, χρειάζονται σφυρηλάτηση χαρακτήρων από το σπίτι και κυρίως από το σχολείο. Δυστυχώς, η παιδεία μας, με όλα τα προβλήματά της, δεν μπόρεσε ν' αντεπεξέλθει, παρά τις διαχρονικές προσπάθειες που έγιναν (υποχρεωτική και δωρεάν παιδεία, παροχή διευκολύνσεων για πανεπιστημιακές σπουδές, προσπάθειες εισαγωγής ολοήμερου σχολείου κι αναβάθμισης των συντελεστών του συστήματος).

Έτσι, τελικά, αναμένεται από τα κόμματα να λειτουργήσουν με τέτοιο τρόπο, ώστε τα πράγματα να εξελίσσονται σωστά. Δυστυχώς, ενώ διορίστηκε Ερευνητική Επιτροπή για να διερευνήσει τους λόγους κατάρρευσης της ΣΚΤ, τελικά τα κόμματα βρήκαν την ευκαιρία να πλήξουν την Κυβέρνηση, όταν τα προβλήματα του Συνεργατισμού δεν είναι πρόσφατα. Με την Έκθεση αυτή δίδεται μια μοναδική ευκαιρία να παταχθεί η αντικοινωνική συμπεριφορά, η ιδιοτέλεια, το ρουσφέτι, η εκμετάλλευση των διαπροσωπικών σχέσεων.

Παράλληλα, θα πρέπει να ξαναδούμε τη σημασία του Συνεργατισμού σε μια μικρή χώρα, όπως η Κύπρος. Το Τμήμα Συνεργατικής Ανάπτυξης του Υπουργείου Εμπορίου έθεσε το θέμα του Συνεργατισμού, έστω και καθυστερημένα, σε ειδική ομάδα εμπειρογνωμόνων από την Ιταλία, η οποία στην Έκθεσή της κατέληξε σε διάφορα συμπεράσματα. Δυστυχώς, η όλη προσπάθεια δεν είχε συνέχεια.

Το ΤΣΑ θα πρέπει να ενθαρρυνθεί κι ενισχυθεί για να ολοκληρώσει τις μελέτες του, για τον καλύτερο τρόπο λειτουργίας των διαφόρων τύπων συνεργατικών (παραγωγών, καταναλωτών κ.λπ.) και της χρηματοδότησής τους, ιδιαίτερα μετά τη «διάλυση» της ΣΚΤ. Η ενσωμάτωση των ΣΠΙ μαζί με την ΣΚΤ στην Ελληνική Τράπεζα, που φαίνεται ήταν μια κάποια λύση, αφήνει πολλά κενά στον Συνεργατικό θεσμό.

Είτε η Ελληνική Τράπεζα θα πρέπει να ενθαρρυνθεί να διαδραματίσει, κατά κάποιον τρόπο, τον ρόλο της ΣΚΤ, είτε να ζητηθεί κι από τις άλλες εμπορικές τράπεζες να προσαρμόσουν τις εργασίες τους στις ανάγκες βιώσιμων κι αναγκαίων συνεργατικών ιδρυμάτων ανά την Κύπρο.
ΔΡ ΙΑΚΩΒΟΣ ΑΡΙΣΤΕΙΔΟΥ
Πρώην Υπουργός,
πρώην Γενικός Διευθυντής Γραφείου Προγραμματισμού
www.iacovosaristidou.com