«Η ουσία του Κυπριακού είχε ελάχιστη σχέση -αν υποτεθεί πως είχε σχέση καθόλου- με τη συμβίωση των δύο κοινοτήτων. Το Κυπριακό ήταν έμμεσα συνδεδεμένο με τη στρατηγική θέση της Κύπρου στην Αν. Μεσόγειο» Παραθέτω κατωτέρω γραπτές μαρτυρίες δύο κορυφαίων πολιτικών της Ελλάδας, του Ανδρέα Παπανδρέου και του Αναστάσιου Πεπονή, που αφορούν το Κυπριακό και βεβαίως δεν θα περιλαμβάνονται στον πολυδιαφημισθέντα «Φάκελο της Κύπρου», που καταγγέλλουν νοοτροπίες, οι οποίες, τελικά, μας οδήγησαν στην καταστροφή.
Μελλοντικά, ελπίζω να αναφερθώ και στις μαρτυρίες του Πέτρου Γαρουφαλιά, τότε Υπουργού Εθνικής Άμυνας της Ελλάδας, τον οποίον έστειλε το 1964 ο Γεώργιος Παπανδρέου, για να μεταφέρει το Σχέδιο Μονομερούς ΕΝΩΣΗΣ όταν αυτή ήταν τετελεσμένο γεγονός, λόγω της παρουσίας της Ελληνικής Μεραρχίας και πώς αυτό τορπιλίστηκε - όπως αναφέρεται στο βιβλίο του «ΕΛΛΑΣ-ΚΥΠΡΟΣ» (Τραγικά σφάλματα, ευκαιρίες που χάθηκαν).
Ο Ανδρέας Παπανδρέου στο βιβλίο του «Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΣΤΟ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ» καταγράφει, μεταξύ άλλων, και τα εξής:
«Η ουσία του Κυπριακού είχε ελάχιστη σχέση -αν υποτεθεί πως είχε σχέση καθόλου- με τη συμβίωση των δύο κοινοτήτων. Το Κυπριακό ήταν έμμεσα συνδεδεμένο με τη στρατηγική θέση της Κύπρου στην Αν. Μεσόγειο. Η Μ. Βρετανία, εγκαταλείποντας τις αποικίες της τη μία μετά την άλλη, με το ξέσπασμα μιας σειράς εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων μετά το τέλος του Β ́
Παγκοσμίου Πολέμου, γνώριζε πως αργά ή γρήγορα θα αναγκαζόταν να αποχωρήσει και από την Κύπρο. Και, όταν ήρθε η ώρα, προσπάθησε να διατηρήσει στρατιωτικές Βάσεις στη Νήσο, στην οποία απέδιδε εξαιρετικά μεγάλη σημασία εν όψει της ρευστής κατάστασης στη Μέση Ανατολή και της πολιτικής, αν όχι της στρατιωτικής, παρουσίας της Ε.Σ.Δ.Δ. στην περιοχή. Αλλά, πέρα από αυτό, η Βρετανία ήθελε να εμποδίσει με κάθε θυσία την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, γιατί η Ένωση θα μετέβαλλε σημαντικά την ισορροπία δυνάμεων στην Ανατολική Μεσογειακή Λεκάνη» (σελ.172).
«Πάντα ομιλούσε για Ένωση, αλλά πάντα οι ενέργειές του απέβλεπαν σε ανεξαρτησία» (Εννοούσε τον Μακάριο - σελ. 192).
«Μια και ο τουρκικός στρατός πάτησε το πόδι του στην Κύπρο μετά τις συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου, το εθνικό γόητρο της Τουρκίας ήταν απόλυτα συσχετισμένο με την οποιαδήποτε έκβαση του Κυπριακού».
Ο Αναστάσιος Πεπονής, κορυφαίο στέλεχος της Ένωσης Κέντρου και του ΠΑΣΟΚ, που διετέλεσε βουλευτής και Υπουργός, επισκέφθηκε την Κύπρο για να συντονίσει τη συνεργασία ΡΙΚ-ΕΙΡ (σημερινή ΕΡΤ) και είχε συνάντηση με τον Μακάριο 29 ή 30/10/1964, στο βιβλίο του «Τα γεγονότα και τα πρόσωπα (1961-1982)», αναφέρει μεταξύ άλλων και τα εξής:
«Ο Μακάριος μού είπε απερίφραστα ότι δεχόταν την Ένωση, υπό την προϋπόθεση ότι η Κύπρος δεν θα εντασσόταν στο ΝΑΤΟ. Ξαφνιάστηκα. Δεν ήξερα, αν αυτήν τη θέση του την είχε ήδη γνωστοποιήσει στην άλλην ή στην ελληνική κυβέρνηση, δεν ήμουν προετοιμασμένος για το θέμα, πολύ περισσότερο να ακούσω από τον Μακάριο μια τοποθέτηση, με την οποία ουσιαστικά απέκλειε την ΕΝΩΣΗ. Παρατήρησα ότι η ένταξη ήταν δεδομένη από το 1952. Για Ένωση με την Ελλάδα είχε πρωτοστατήσει ο ίδιος και, πάντως, με αυτό το δεδομένο έγινε ο πρώτος απελευθερωτικός αγώνας της ΕΟΚΑ. Θυμάμαι, περίπου, τα λόγια του. Η Ελλάδα είναι μέλος του ΝΑΤΟ, η Κύπρος να μην υπάγεται. Επάγωνα, το ύφος μου και η προσεκτική διατύπωση επιβεβαίωναν τον σεβασμό και την αναγνώριση, όμως, του έγινα δυσάρεστος. Του θύμισα τις βρετανικές Βάσεις στο κυπριακό έδαφος και τη συμμετοχή της Μ. Βρετανίας στο ΝΑΤΟ. Τον ρώτησα, αν πίστευε πως σε περίπτωση σύγκρουσης των δύο συνασπισμών η Μεγάλη Βρετανία θα εξαιρούσε αυτές τις Βάσεις από την υπαγωγή στο ΝΑΤΟ. Δεν απάντησε» (σελ. 88).
«Ο Μακάριος είχε αργότερα δηλώσει ότι, χάρη στην αντίδρασή του, ‘ο εκ του Σχεδίου Άτσεσον μέγας εθνικός κίνδυνος απεσοβήθη’». Εάν ο εθνικός κίνδυνος «απεσοβήθη», το έχει αντιληφθεί ο Ελληνισμός το 1974» (σελ 85).
«Ο Γ. Παπανδρέου τόνισε ότι δεν αντιλαμβανόταν μια ΕΝΩΣΗ που θα έθετε τους Κυπρίους υπό τη γραφειοκρατία του ελληνικού Δημοσίου, ότι απέβλεπε σε μια ΕΝΩΣΗ που θα καθιστούσε την Κύπρο τμήμα της Ελλάδος ως προς τη διεθνή υπόσταση και ως προς την άμυνά της, αυτό την ενδιέφερε. "Δεν θα στείλω από εδώ υπαλλήλους για να τους διοικούν!", τόνισε ο Γ. Παπανδρέου» (σελ. 84).
Εν κατακλείδι, επαναλαμβάνω εκείνα που τόνισα πλειστάκις, ότι, με την απόρριψη του Σχεδίου Μονομερούς ΕΝΩΣΗΣ που τορπίλισε η κυπριακή ηγεσία και, στη συνέχεια, με την απόσυρση της Ελληνικής Μεραρχίας, είμαστε πλέον στο έλεος της Τουρκίας και τα περί «απελευθέρωσης» και «επανένωσης» είναι «έπεα πτερόεντα», λόγια, δηλαδή, του αέρα. ΑΝΔΡΕΑΣ Μ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ Πρώην συνδικαλιστής
