Κυπριακό αμυντικό δόγμα

Πολλές φορές λέγεται, και όχι χωρίς ευλογοφανή βασιμότητα, ότι οι αποφάσεις μας περί το Κυπριακό πρέπει να έχουν κατά νουν ότι οι Τούρκοι μπορούν ανά πάσα στιγμή να μας συντρίψουν στρατιωτικά. Αυτό ξεκινά από τη στάθμιση κάποιων αδυσώπητων αριθμών. Οι Τούρκοι είναι 80 εκατομμύρια και εμείς εδώ 800 χιλιάδες. Έχουν ένα στρατό περίπου 600 χιλιάδων, ενώ εμείς ανά πάσα στιγμή και χωρίς την εφεδρεία περίπου 10 χιλιάδες (χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη την ευρεία φυγοστρατία). Όλα αυτά δεν υπόκεινται σε αμφισβήτηση. Όπως, όμως, είπε ένας γεωστρατηγιστής, ποτέ στο πεδίο δεν αναμετρώνται όλο το αμυντικό ενεργητικό μιας χώρας με όλο το αμυντικό ενεργητικό μιας άλλης. Διότι, οι συγκυρίες ή οι αποφάσεις παγίως άλλα βουλεύονται. Μπορεί λ.χ. να εκδηλωθεί αναπάντεχο προληπτικό κτύπημα ή μια χώρα να είναι απασχολημένη ή να φοβάται πολυμέτωπο αγώνα και να έχει κατακερματίσει γεωγραφικά τις δυνάμεις της. Ή, πάλι, οι τακτικές αποφάσεις που λαμβάνονται να ανατρέπουν ή και να ενισχύουν το στρατιωτικό ανισοζύγιο.

Από την άλλην, η κυπριακή επικράτεια δεν προσφέρει τέτοιο γεωγραφικό βάθος που να επιτρέπει πολυτέλεια απώλειας πρόσθετου εδάφους. Αν γίνει ολοκληρωτικός πόλεμος και χωρίς την εμπλοκή τρίτων, η σύντονη κινητοποίηση των τουρκικών δυνάμεων δεν θα οδηγήσει απλώς σε περαιτέρω εδαφικές απώλειες, αλλά σε πλήρη κατάληψη. Εκτός, αν η Τουρκία, για πολιτικούς λόγους, αποφασίσει να σταματήσει σε κάποιο αυθαίρετο σημείο.

Ο Παναγιώτης Κονδύλης, σχολιάζοντας την κυπριακή κατάσταση κατά την τουρκική εισβολή, είχε πει ότι δεν υπάρχει τίποτα άλλο από πόλεμο μέχρις εσχάτων. Και, πράγματι, αν μας επιβληθεί πόλεμος, τότε δεν θα έχουμε άλλη επιλογή από πόλεμο μέχρις εσχάτων.

Αναγκαία η αξιοποίηση

των στρατιωτικών δυνατοτήτων

Επειδή ακριβώς τα πράγματα είναι τόσο άνισα, πολλοί καταλήγουν στην απόφαση ότι θα πρέπει να δεχθούμε όσα επαχθή ζητούν διαπραγματευτικά οι Τούρκοι. Διότι, εναλλακτική στρατιωτική λύση δεν υπάρχει. Η Τουρκία, όμως, δεν απειλεί στρατιωτικά για να παραδώσει διά της διαπραγμάτευσης όσα διεκδικεί. Ευλόγως και αυτοκρατορικώς απαιτεί διαπραγματευτικά όσα ακριβώς απειλεί να πάρει ενόπλως. Συνεπώς, αν αυτά δεν μπορούμε να τα δώσουμε, διότι συνιστούν υπαγωγή μας στην τουρκική κηδεμονία, είμαστε υποχρεωμένοι να σκεφτούμε πώς θα χειριστούμε τις λιγοστές στρατιωτικές μας δυνατότητες.

Υπάρχουν βέβαια και αυτοί που λεν το εξής: Αφού η Τουρκία ανά πάσα στιγμή μπορεί να καταλάβει την Κύπρο, αφού η ανάπτυξη στρατιωτικής δυνατότητας μόνο να ερεθίσει μπορεί, τότε ας καταργήσουμε εντελώς τον στρατό, για να μην προκαλούμε. Ελπίζοντες ότι οι Τούρκοι δεν θα ασχοληθούν μαζί μας ή θα μας λυπηθούν. Αυτή η προσέγγιση φαίνεται να αγνοεί κάποια δεδομένα: Κατά πρώτον, αγνοεί τον ασυγκράτητο επεκτατισμό της Τουρκίας, ο οποίος μπορεί να οδηγήσει σε αυτόνομη απόφαση επέκτασης. Ιδίως, αν το δέλεαρ είναι εύκολο και ελκυστικό! Κατά δεύτερον, μία ευρύτερη σύρραξη στην περιοχή, ιδίως μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας, μπορεί να υπερχειλίσει στην Κύπρο. Ιδίως, αν η Τουρκία συναντήσει αντίσταση αλλού ή χρειάζεται να προβάλει στο εσωτερικό της κάποια επιτυχία. Κατά τρίτον, αυτή η προσέγγιση αγνοεί τη δυνατότητα αντίστασης εν συνδυασμώ με αριθμό άλλων παραγόντων, όπως είναι οι συμμαχίες, μια αδυναμία της Τουρκίας ή απασχόλησή της σε άλλο μέτωπο. Κατά τέταρτον, μια δική μας γελοιωδώς χαμηλή αμυντική δυνατότητα μπορεί να μην οδηγήσει σε ολοκληρωτική σύγκρουση, αλλά σε μικρές ανέξοδες στρατιωτικές προωθήσεις εκ μέρους των Τούρκων, που να σαλαμοποιήσουν εντελώς τον χώρο και να τον καταστήσουν αβίωτο.

Αν, λοιπόν, κάποιος απορρίψει την απλουστευτική σύγκριση στρατιωτικών δυνάμεων, την παραπλανητική ελκυστικότητα του μονομερούς αφοπλισμού, αλλά και την αποδοχή των διαπραγματευτικών λύσεων που είναι έτοιμη να προσφέρει η Τουρκία, τότε θα πρέπει να αποφασίσει τη στρατηγική στόχευση των κυπριακών αμυντικών πόρων.

Αποθάρρυνση τουρκικής προώθησης

Στόχος του αμυντικού κυπριακού δόγματος πρέπει να είναι: να αποθαρρύνει την εύκολη και ανέξοδη μικρής κλίμακας τουρκική προώθηση και επίσης πρέπει να στοχεύει μέγιστη χρονική αντοχή σε περίπτωση σύγκρουσης μεγάλης κλίμακας. Πρέπει, επίσης, να εδραιωθεί και ως αντίληψη στην Τουρκία ότι, για να προωθηθεί στον κυπριακό χώρο, θα χρειαστεί χρόνο, αλλά και μεταφορά στρατιωτικών πόρων προς το κυπριακό πεδίο. Θα πρέπει να γνωρίζει ότι οι υπάρχουσες 30-40 χιλιάδες στρατού δεν μπορούν να κάνουν τη δουλειά από μόνες τους και ότι θα χρειαστεί να φέρει πρόσθετες χερσαίες δυνάμεις, αλλά και να δεσμεύσει πρόσθετες αεροπορικές και ναυτικές δυνατότητες. Θα πρέπει, επίσης, να γνωρίζει ότι θα χύσει πολύ αίμα για να πετύχει τον σκοπό της.

Η Κύπρος στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στην εφεδρεία. Για να πετύχει επιμήκυνση της αντοχής της, θα πρέπει να διασφαλίσει την αντοχή του μετώπου μέχρι την ενεργοποίηση της εφεδρείας. Και αν πετύχει την εκδίπλωση της εφεδρείας, τότε απ’ εκεί και πέρα θα πρέπει να πετύχει μέγιστη χρονική αντοχή των στρατιωτικών της δυνάμεων. Μέχρι να επέμβουν τρίτοι.

Το θέμα της εμπλοκής τρίτων στην άμυνα της Κύπρου, είτε της Ελλάδος στο πλαίσιο μιας κοινής αμυντικής προσπάθειας είτε άλλων συμμάχων είτε απλώς τρίτων που επιθυμούν σε κάποιο όψιμο στάδιο παύση εχθροπραξιών, είναι ξεχωριστό κεφάλαιο, το οποίο χρήζει ξεχωριστής εξέτασης.

Σημαντικό κεφάλαιο είναι, επίσης, ο βαρύνων παράγοντας των τεχνικών δυνατοτήτων και του εξοπλισμού, που πρέπει να αναπτυχθεί ανασταλτικά στο υπάρχον τουρκικό υλικό.

Εν πάση περιπτώσει, τα πιο πάνω δεν προκαλούν ευφορία ψυχής. Είναι, όμως, απαραίτητες ψυχρές σταθμίσεις που χρειάζονται να γίνουν. Όχι για να ενθαρρύνουν λεονταρισμούς. Απλώς, για να μεγιστοποιήσουν πιθανότητες επιβίωσης σ’ έναν, ούτως ή άλλως, επισφαλή χώρο.