Η πενταμερής της διχοτόμησης

Διαφαίνεται πλέον σαφώς διεξαγωγή πενταμερούς (άτυπης έστω) εντός Φεβρουαρίου. Η πραγματοποίησή της δεν φαίνεται να πτοείται από την κορυφούμενη απαίτηση της τουρκικής πλευράς για συζήτηση λύσης διχοτόμησης. Πώς γίνεται αυτό; Ήδη ο ΓΓ, ο οποίος έχει τον έλεγχο της διαδικασίας, φαίνεται να άνοιξε παράθυρο παρείσφρησης της τουρκικής θέσης. Λέγεται ότι αναζητεί μια ευέλικτη διατύπωση, που να χωρά και αυτήν τη διχοτόμηση. Αυτή η άσκηση δεν είναι πρωτόφαντη στο Κυπριακό. Είναι πολλές φορές που επιστρατεύθηκαν ακροβατικά λεκτικά σχήματα για να συγκαλύψουν επί της ουσίας παραστρατήματα. Το φαινόμενο χαρακτηρίστηκε και εποικοδομητική ασάφεια. Ένα απλό παράδειγμα, η αποδοχή από πλευράς μας της διζωνικής. Στα πρώτα της βήματα στο επίσημο πολιτικό στερέωμα συνοδευόταν από την ουρά “ως προς την εδαφική πτυχή”. Έτσι για να μας ενισχύεται η ψευδαίσθηση ότι η διζωνική έχει μόνον εδαφικό σκέλος. Σιγά σιγά η “διζωνική” μεγάλωσε, ανδρώθηκε, χειραφετήθηκε και κανείς πλέον δεν χρησιμοποιεί το προσχηματικό “ως προς την εδαφική πτυχή”. Οι Έλληνες το έχουν χωνέψει. Σαν τέτοια, πολλά παραδείγματα.

Και σε επίπεδο ουσίας όμως η εμφάνιση της διχοτόμησης δεν είναι δύσκολη. Ήδη στο πλαίσιο της χρονολογούμενης συζήτησης του Κυπριακού και του μακρού καταλόγου των ελληνικών υποχωρήσεων, έχουν συμφωνηθεί πολλά, τα οποία ενισχύουν τα διχοτομικά στοιχεία της διαμορφούμενης λύσης. Μερικά παραδείγματα: Η συμφωνηθείσα δυνατότητα των κυβερνήσεων των περιφερειών να συνομολογούν διεθνείς συμφωνίες. Η δέσμευση ότι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση δεν θα επιβάλλεται επί των κυβερνήσεων των περιφερειών. Η αναφορά στην αποδοχή προηγουμένων πράξεων, τόσο του ψευδοκράτους όσο και της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η πρόβλεψη για οιονεί υπηκοότητα των περιφερειών. Και άλλα πολλά. Άρα το φάσμα της διχοτόμησης περιφέρεται χρόνια τώρα πάνω από τη διαπραγμάτευση. Και ας το ξορκίζουν σε επίπεδο εντυπώσεων αριθμός πολιτικών δυνάμεων.

Πώς αντιδρά σε αυτήν την προοπτική ο πρόεδρός μας και ηγέτης της ελληνικής κοινότητας; Ενθάρρυνε τον ΓΓ να καταθέσει τις δικές του ιδέες στη διαδικασία. Θα μπορούσε τέτοια ενθάρρυνση να θεωρηθεί παράξενη ή άστοχη. Εξάλλου, αυτός είναι ο ΓΓ, ο οποίος πρότεινε μεταξύ των 6 σημείων του εισηγήσεις οι οποίες όχι μόνο καμία δεν σχέση έχουν με το διεθνές δίκαιο, αλλά φθάνουν μέχρι του σημείου επικύρωσης της εθνοκάθαρσης. Συνεπώς δεν είναι αφέλεια που οδήγησε στην ενθάρρυνση προς τον ΓΓ. Είναι πονηρή πρόθεση. Αυτά που δεν επιθυμεί να τα πει ο ίδιος ο πρόεδρος, ας τα πει ο ΓΓ. Και ποια είναι αυτά; Είναι τοις πάσι γνωστόν ότι ο πρόεδρος δεν έχει καμία προσωπική αλλεργία στη διχοτόμηση. Έχοντας θητεύσει στη σχολή του κυνικού ενδοτισμού, έχει αναπροσανατολίσει την υποχωρητικότητά του. Ο λόγος απλός. Έχει καταλάβει και ο ίδιος ότι λύσεις τύπου Ανάν, τις οποίες και ο ίδιος στήριξε με θέρμη μέσα από τα χρόνια, δεν έχουν στον ήλιο μοίρα. Θα καταρρεύσουν την επομένη και το χάος που θα προκύψει θα είναι ανεξέλεγκτο. Μπροστά σε αυτήν τη ρεαλιστική διαπίστωση θεώρησε ότι έπρεπε να μετακινηθεί προς ασφαλέστερο ενδοτικό λιμάνι. Και τι πιο πρόσφορο από μια λύση διχοτόμησης;

Ένα μικρό πρόβλημα υπάρχει μόνο. Τόσα χρόνια τόσον ο ίδιος, όσο και άλλες πολιτικές δυνάμεις αναθεμάτιζαν τη διχοτόμηση για να καταφέρουν να καταστήσουν ελκυστική και αποδεχτή τη ΔΔΟ του Ανάν. Τώρα που γίνεται στροφή προς τη διχοτόμηση, πώς θα δικαιολογηθεί; Χρειάζεται επιστράτευση όλης της συμμαχίας των προθύμων. Και ο ΓΓ είναι σημαντικός συντελεστής για να αποδεχθεί την υστάτη ο κυπριακός λαός αυτήν τη διολίσθηση: «Ξέρετε, το προτείνει ο διεθνής οργανισμός και πρέπει να το δεχθούμε». Με αυτήν την επωδό πάμπολλα δεχθήκαμε στο παρελθόν.

Οι λοιπές πολιτικές δυνάμεις τι κάνουν; Το ΑΚΕΛ, που προέβαλε, υποτίθεται, τις γνωστές επιφυλάξεις του για την προβαλλόμενη λύση διχοτόμησης, είναι συγκρατημένο. Μα όταν στήνεται σκηνικό όπου στους Τούρκους επιτρέπεται η επίσημη κατάθεση διχοτομικής πρότασης∙ όταν ο πρόεδρος της Δημοκρατίας από το ίδιο το ΑΚΕΛ κατηγορείται για διχοτομικές αποκλίσεις∙ όταν ο ΓΓ του ΟΗΕ δεν φαίνεται να κομπάζει μπροστά στην προοπτική τέτοιας λύσης, τότε γιατί το ΑΚΕΛ ενθαρρύνει τον Πρόεδρο να πάει σε πενταμερή; Δεν είναι αναμενόμενη η διολίσθηση προς τη διχοτόμηση; Διάφορες εξηγήσεις δόθηκαν: Να πάει για να προβάλει τις θέσεις μας. Δεν μπορούμε να αρνηθούμε όταν μας καλεί ο ΓΓ κ.λπ. Η ουσία είναι όμως ότι το ΑΚΕΛ ενθαρρύνει σε διαπραγμάτευση έναν Πρόεδρο, τον οποίο ταυτόχρονα κατηγορεί ως προαγωγό της διχοτόμησης. Μήπως το ΑΚΕΛ διαπράττει πολιτική αυτοχειρία; Όχι. Προφανώς και το ΑΚΕΛ έχει πάρει τη μεγάλη απόφαση να καταπιεί τη διχοτόμηση, θύμα των δικών του εμμονών. «Με δεδομένο ότι η λύση θα είναι μια παραλλαγή της διχοτόμησης, ας λερώσει τα χέρια του ο Αναστασιάδης παρά εμείς».

Οι λοιπές κομματικές δυνάμεις; Αυτές μάλλον είναι απασχολημένες με τα δικά τους ζητήματα – εντός και εκτός προϋπολογισμού.

Η πορεία προς την πενταμερή και τη διχοτόμηση μοιάζει ανεπίστρεπτη. Ένας παράγων στέκεται στον δρόμο της διαφαινόμενης καταστροφικής εξέλιξης: ο θεωρούμενος κυρίαρχος λαός. Τον οποίο όμως μέσα από τα χρόνια οι κομματικές δυνάμεις εναγωνίως επιχείρησαν να παροπλίσουν. Για μιαν ακόμη φορά, ας μη θεωρείται δεδομένος. Το δικό του μέλλον διακυβεύεται. Στο χέρι του είναι να αποτρέψει τα χείριστα.

* Δικηγόρος, πολιτικός αναλυτής