Καρκίνος του μαστού: Οι αριθμοί, η ραγδαία αύξηση των περιστατικών και η νέα ανακάλυψη

Οκτώβριος… Μήνας πρόληψης και ενημέρωσης για τον καρκίνο του μαστού. Καθέ χρόνο ο μήνας Οκτώβριος αφιερώνεται σε όλους όσους πλήγηκαν από τον καρκίνο του μαστού και φυσικά ξυπνά σε όλους την υπενθύμιση ότι πρέπει να αυτοεξεταζόμαστε αλλά και να πραγματοποιούμε τουλάχιστον μια φορά τον χρόνο μαστογραφία. Ως επι των πλείστων ο καρκίνος του μαστού άγγιζε τις γυναίκες, όμως τα τελευταία χρόνια επηρεάζει και τους άνδρες.

Ο καρκίνος σε αριθμούς

Περίπου ο ένας στους πέντε άνδρες και γυναίκες παγκοσμίως θα εμφανίσει κάποιον καρκίνο στη διάρκεια της ζωής του, ενώ ένας στους οκτώ άνδρες και η μία στις 11 γυναίκες θα πεθάνουν από αυτόν. Ο καρκίνος παραμένει βασική αιτία θανάτου σε κάθε χώρα του κόσμου, ενώ για πρώτη φορά ο καρκίνος του μαστού είναι πια η συχνότερα διαγνωσμένη μορφή της νόσου. Ωστόσο βλέπουμε και τη ραγδαία αύξηση των περιστατικών τόσο σε άνδρες όσο και σε γυναίκες στη Κύπρο από το 1998 μέχρι και το 2014 στον πιο κάτω πίνακα.

Το 2020 διαγνώστηκαν 19,3 εκατομμύρια νέα περιστατικά καρκίνου διεθνώς και υπήρξαν σχεδόν δέκα εκατομμύρια θάνατοι. Πρώτος σε αριθμό νέων διαγνώσεων πέρυσι ήταν ο καρκίνος του μαστού με περίπου 2,3 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις (ποσοστό 11,7% των συνολικών καρκίνων) και ακολούθησαν ο καρκίνος των πνευμόνων (11,4%), του παχέος εντέρου (10%), του προστάτη (7,3%) και του στομάχου (5,6%).

Ο καρκίνος των πνευμόνων παραμένει σήμερα η η πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο, με περίπου 1,8 εκατομμύρια θύματα πέρυσι ή ποσοστό 18% των συνολικών θανάτων από καρκίνο. Ακολουθούν σε θανάτους ο καρκίνος του εντέρου (9,4%), του ήπατος (8,3%), του στομάχου (7,7%) και του μαστού (6,9%). Περίπου τα δύο τρίτα των θανάτων από καρκίνο των πνευμόνων σχετίζονται με το κάπνισμα, συνεπώς θα μπορούσαν να αποφευχθούν σε μεγάλο βαθμό.

Αύξηση κατά 47% στα νέα περιστατικά μέχρι το 2040

Ερευνητές έχουν επεσήμανε ότι τα περιστατικά καρκίνου του μαστού στις γυναίκες αυξάνονται κυρίως στις χώρες όπου έως τώρα τα ποσοστά της νόσου ήταν σε χαμηλά επίπεδα, εξαιτίας των συνεχών αλλαγών στον τρόπο ζωής και στο περιβάλλον. Αυτό έχει ως συνέπεια την παχυσαρκία, την έλλειψη σωματικής άσκησης, τη μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ, την αναβολή στη γέννηση παιδιού, τον μικρότερο αριθμό γεννήσεων και τον ολοένα σπανιότερο θηλασμό, παράγοντες που λειτουργούν συνδυαστικά, αυξάνοντας τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού.

Η μελέτη προβλέπει ότι 28,4 εκατομμύρια νέα περιστατικά καρκίνου θα διαγνωστούν το 2040, μία αύξηση 47% σε σχέση με το 2020, κάτι που αναμένεται να ασκήσει πίεση στα συστήματα υγείας αρκετών χωρών. Παραμένει άγνωστη η επίπτωση που θα έχει η πανδημία Covid-19 στα περιστατικά και στους θανάτους από καρκίνο, εξαιτίας των ήδη παρατηρούμενων καθυστερήσεων στη διάγνωση και στις αντικαρκινικές θεραπείες, σύμφωνα με τους ερευνητές.

Πρόληψη

Σε επικοινωνία της «Σημερινής Online» με τον Γενικό Χειρουργό, Διδάκτωρ Πανεπιστήμιου Αθηνών και επιστημονικός διευθυντής Κέντρου Μαστού Κύπρου, Δρ. Μιχάλη Θεοφάνους και σε ερώτηση για το ποια είναι η σωστή πρόληψη κατά του καρκίνου του μαστού ανέφερε ότι «ο καρκίνος του μαστού είναι μια θεραπεύσιμη νόσος και είναι κρίμα μια γυναίκα να φτάνει με καθυστερημένη διάγνωση. Είναι γνωστό ότι όσο πιο έγκαιρη είναι η διάγνωση τόσο πιο καλά και τα θεραπευτικά αποτελέσματά και η έγκαιρη διάγνωση πετυχαίνεται με την ενημέρωση του κοινού και με την ευαισθητοποίηση του όπως και την αυτοεξέταση από την ίδια τη γυναίκα σταθερά μια φορά τον μήνα ώστε να συνηθίσει πως είναι ο δικός της μαστός και με τις απεικονιστικές εξετάσεις που είναι η μαστογραφία, η τομοσύνδεση και το υπερηχογράφημα του μαστού, εκεί όπου χρειάζεται μπορεί να γίνει και μαγνητική τομογραφία. Όλα αυτά σίγουρα συνδυάζονται με μια καλή κλινική εξέταση από έναν έμπειρο χειρουργό και ανάλογα με τα ευρήματα που θα υπάρξουν τότε μπορεί να χρειαστεί να γίνει βιοψία με βελόνα για να τροχοδρομηθεί η αντιμετώπιση της κάθε περίπτωσης. Είναι πάρα που σημαντικό η έγκαιρη διάγνωση για τη σωστή και αποτελεσματική θεραπεία αλλά πάνω από όλα να παίρνονται οι σωστές αποφάσεις από τους ειδικούς ιατρούς που συντελούν μια ομάδα.»

Ποια τα συμπτώματα και πότε να ανησυχήσουμε

Σε ερώτηση προς τον Δρ. Μιχάλη Θεοφάνους για το ποια είναι τα πρώιμα συμπτώματα του καρκίνου και πότε θα πρέπει να ανησυχήσουμε ο γιατρός ανέφερε «Αυτό που πρέπει να ψάχνει κάθε γυναίκα και άνδρας για τον μαστό είναι η ανίχνευση τυχόν υπάρχουσας διόγκωσης ή κάποιου αγγείου. Η αυτοεξέταση ξεκινά με την επισκόπηση του μαστού δηλαδή βλέπει μια γυναίκα τον μαστό της οπτικά στον καθρέπτη και μπορεί να δει κάποια παραμόρφωση στον μαστό, μια θηλή να τραβά προς τα μέσα ή να δει μια αλληθώριση της θηλής. Αφού δει λοιπόν οπτικά ότι ο μαστός κατά κάποιο τρόπο χάνει το φυσιολογικό του σχήμα στην επιφάνεια του μετα πρέπει να ψηλαφίσει τον μαστό και στη ψηλάφηση συνήθως αυτό που προσπαθούμε να δούμε είναι κάποιο κουβαράκι το οποίο βέβαια δεν είναι πάντα καρκίνος. Μάλιστα 7/10 είναι κουβαράκια τα οποία είναι καλοήθη αλλά πρέπει να απευθυνθείς όπως και να έχει στον γιατρό.»

Ποιες οι θεραπείες

Όσον αφορά τις θεραπείες για τον καρκίνο του μαστού ο Γενικός Χειρουργός, Διδάκτωρ Πανεπιστήμιου Αθηνών και επιστημονικός διευθυντής Κέντρου Μαστού Κύπρου τόνισε πως οι εποχές που αποφάσιζε ένας γιατρός μόνος του είναι παρελθόν για τα θέματα του καρκίνου. Πλέον υπαρχουν ομάδες που με βάση τις εξετάσεις του ασθενή αποφασίζουν μαζί. Άρα εφόσον διαγνωστεί μια γυναίκα με ένα κουβαράκι ο χειρουργός ο οποίος θα την αναλάβει ή ο ακτινολόγος ο οποίος θα τη δει θα συστήσει βιοψία και θα γίνει με βελόνα. Εφόσον λοιπόν γίνει η βιοψία και διαγνωστεί ότι είναι καρκίνος θα μελετηθεί και η μασχάλη για το ενδεχόμενο να υπαρχουν μεταστάσεις στους αδένες της μασχάλης, άρα αρχίζουμε να σταδιοποιούμε μια γυναίκα. Είναι λοιπόν σε πρώτο στάδιο; Πιο προχωρημένο στάδιο; Ελέγχουμε τους λεμφαδένες και την βιολογική συμπεριφορά του όγκου για να δούμε πόσο επιθετικός είναι καρκίνος ή όχι.» Όλα αυτά τα δεδομένα, για να προχωρήσει μια γυναίκα στην αντιμετώπιση, πρέπει να συζητηθούν σε πολυθεματική ομάδα και από εκεί βγαίνει η απόφαση ότι η γυναίκα για παράδειγμα λόγω του τύπου του όγκου και των λεμφαδένων στη μασχάλη πρέπει να το αντιμετωπίσει πρώτα με χημειοθεραπεία και μετα με χειρουργική επέμβαση, συμπλήρωσε ο γιατρός. «Έχει βέβαια περιπτώσεις που πρέπει πρώτα να γίνει χειρουργική επέμβαση, και η αντιμετώπιση όταν σταδιοποιηθεί μια γυναίκα είναι η χειρουργική και ογκολογική, το τι θα γίνει πρώτα θα εξαρτηθεί από το στάδιο του όγκου.

Ως καταληκτικό σχόλιο ο Γενικό Χειρουργό, Διδάκτωρ Πανεπιστήμιου Αθηνών και επιστημονικός διευθυντής Κέντρου Μαστού Κύπρου, Δρ. Μιχάλης Θεοφάνους ανέφερε ότι « Θέλω να τονίσω ότι η πρόγνωση του καρκίνου του μαστού είναι σημαντικά βελτιωμένη . Ο καρκίνος του μαστού είναι μια ιάσιμη νόσος και η προσπάθεια μας πρέπει να είναι η έγκαιρη διάγνωση και να ευαισθητοποιηθεί ο κόσμος και οι γυναίκες να ψάχνουν τον μαστό τους, να μην φοβούνται να αγγίξουν πάνω, να απευθύνονται σε ειδικούς για να παίρνουν γνώμη και μάλιστα να παίρνουν και 2η γνώμη και ότι κι αν συμβαίνει όταν διαγνωστεί μια γυναίκα πρέπει σίγουρα να γίνει μια σωστή αντιμετώπιση. Το δικό μου μήνυμα είναι ότι ο καρκίνος του μαστού είναι μια νόσος που μπορεί να είναι ιάσιμη και δίνω και το άλλο το μήνυμα ότι δεν αρκεί μόνο να διαγνώσουμε έγκαιρα έναν καρκίνο πρέπει να γίνει και σωστή αντιμετώπιση.»

Νέα ανακάλυψη με 2000 Κύπριες γυναίκες να συμμετέχουν στη μελέτη

Όπως αναφέρει το Ινστιτούτο Νευρολογίας & Γενετικής Κύπρου, μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο διεθνούς κύρους επιστημονικό περιοδικό «The New England Journal of Medicine» εντόπισε εννιά γονίδια που ευθύνονται για αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού. Στη μελέτη συμμετείχαν πάνω από 113,000 γυναίκες από όλο τον κόσμο, ανάμεσα στις οποίες και γύρω στις 2000 Κύπριες γυναίκες, μέσω της μελέτης «ΜΑΣΤΟΣ» του Ινστιτούτου Νευρολογίας & Γενετικής Κύπρου.

Ο καρκίνος του μαστού είναι ο πιο συχνός καρκίνος στις γυναίκες. Ένα ποσοστό της τάξης του 5-10% του συνόλου των καρκίνων του μαστού είναι κληρονομικός. Στο πλαίσιο της διερεύνησης της κληρονομικότητας έχουν αναπτυχθεί πολυγονιδιακά τεστ που ελέγχουν δεκάδες με εκατοντάδες γονίδια για μεταλλάξεις που προδιαθέτουν στον καρκίνο του μαστού. Για πολλά από αυτά τα γονίδια δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που να τα συσχετίζουν με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης της ασθένειας.

Ποια η ιστορία πίσω από τη ροζ κορδέλα

Έχει αφήσει το δικό της σημάδι και έχει γίνει πλέον σήμα κατατεθέν. Χωρίς λόγια, χωρίς πράξεις με ένα βλέμμα μόνο όλοι καταλαβαίνουμε τι έχει να μας πει. Ο βίος χιλιάδων γυναικών πίσω από μια κορδέλα, μια ροζ κορδέλα. Όλοι ξέρουμε τι σημαίνει, λίγοι όμως γνωρίζουν την δική της πραγματική ιστορία.

Κι όμως όλα ξεκίνησαν πολλά χρόνια πριν, από το 1991 όταν πραγματοποιήθηκε ο αγώνας δρόμου Race for the Cure όπου το ίδρυμα Susan G. Komen μοίρασε ροζ κορδέλες σε όλους τους συμμετέχοντες στη Νέα Υόρκη. Ήταν το πρώτο βήμα στη σχέση της ροζ κορδέλας και του καρκίνου του μαστού.

Η ιστορία της κορδέλας όμως δεν τελειώνει εκεί αφού το 1992, η αρχισυντάκτρια του περιοδικού Self, Alexandra Penney, εντυπωσιασμένη από την μανία που είχε δημιουργηθεί με τις κορδέλες, αποφάσισε να συνοδεύσει ένα επετειακό τεύχος με μία ροζ κορδέλα για να δημιουργηθεί ένα κίνημα για την ευαισθητοποίηση γύρω από τον καρκίνο του μαστού. Με αυτή την πρωτοβουλία δημιουργήθηκε η “πρωταγωνίστρια” του καρκίνου του μαστού, η ροζ κορδέλα. Το ίδιο χρονικό διάστημα το περιοδικό ανακάλυψε την 68χρονη Charlotte Haley, εγγονή, αδερφή και μητέρα γυναικών που είχαν παλέψει με τον καρκίνο του μαστού. Η Charlotte τότε έφτιαχνε και μοίραζε τις κορδέλες σε ροδακινί χρώμα.

Όταν το περιοδικό ήρθε σε επικοινωνία με την 68χρονη Charlotte Haley για συνεργασία, η ίδια αρνήθηκε να συνεργαστεί μαζί του, αφού θεώρησε τις δικές του ενέργειες μόνο εμπορικές. Η Alexandra Penney, όμως, ήταν αποφασισμένη να υλοποιήσει την δική της ιδέα και αφού συμβουλεύτηκε τους δικηγόρους του περιοδικού, βρέθηκε η λύση που έγραψε ιστορία. Η κορδέλα είχε γίνει ροζ. Η ροζ κορδέλα που φοράμε με περηφάνια, που στηρίζει, ευαισθητοποιεί και αγωνίζεται για όλες τις γυναίκες στον κόσμο.

Βέβαια η ροζ κορδέλα απέκτησε ακόμη περισσότερη δύναμη όταν η Evelyn Lauder, αντιπρόεδρος της εταιρείας Estee Lauder, η οποία βίωσε τον άθλο του καρκίνου στον μαστό βοήθησε με τον δικό της οικονομικό τρόπο η κορδέλα να γίνει ακόμη πιο γνωστή. Είχε βάλει την ροζ κορδέλα στα καταστήματα καλλυντικών ολόκληρης της Αμερικής και σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα ολόκληρη η χώρα γνώρισε την ροζ κορδέλα.

Κι έτσι λοιπόν φτάσαμε στο σήμερα, 2021, με ένα σύμβολο που όλοι γνωρίζουμε, σεβόμαστε, εκτιμούμε και αγωνιζόμαστε. Δεν είναι απλά μια ροζ κορδέλα, αλλά μια κορδέλα που κουβαλά αμέτρητες πονεμένες ιστορίες γυναικών στον κόσμο αλλά παλεύει με αισιοδοξία και ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο.

Ραντεβού λοιπόν όλοι στις 9 Οκτωβρίου για την καθιερωμένη Πορεία με τις Ροζ φιγούρες στις 17:00 μέσω διαδικτύου και τοποθετούμε όλοι κάτι ροζ έξω από το σπίτι μας!

Ωστόσο το μήνυμα που αφήνουν όλοι οι επιστήμονες, οι ασθενείς και οι σύμβουλοι υγείας είναι να εξεταζόμαστε και να προσέχουμε τον εαυτό μας. Να Συμβουλευόμαστε τους ειδικούς έγκαιρα και να μην προσπερνούμε αυτές τις ασθένειες. Δεν υπάρχει σημασία ποια είναι η ηλικία σου, αν είσαι άνδρας ή γυναίκα, πρέπει και το χρωστάς στον εαυτό σου να αντεξετάζεσαι!