Η καρδιά και ο ρόλος των αιμοφόρων αγγείων

Στο χθεσινό επεισόδιο της εκπομπής «Υγιαίνετε» ασχοληθήκαμε με τις καρδιαγγειακές παθήσεις. Μάθαμε πώς χτυπάει η καρδιά, συνειδητοποιήσαμε γιατί μερικές φορές ξεχνάει μερικούς χτύπους και τι ακριβώς παθαίνει, όταν τα αιμοφόρα αγγεία παρουσιάσουν πρόβλημα.

Οι καρδιαγγειακές παθήσεις ή καρδιαγγειακά νοσήματα είναι μια κατηγορία ασθενειών, η οποία αφορά την καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία. Εκτιμάται ότι έως και το 90% των καρδιαγγειακών νοσημάτων μπορούν να προληφθούν. Στο στούντιο καλωσορίσαμε τον καρδιολόγο Κωνσταντίνο Εργατούδη, ο οποίος μας έλυσε κάθε μας απορία.

Περίπου 7 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλον τον κόσμο πεθαίνουν κάθε χρόνο από καρδιακή προσβολή.

Πώς προκαλείται όμως η καρδιακή προσβολή; Όπως όλοι οι μύες, η καρδιά χρειάζεται οξυγόνο και κατά τη διάρκεια μίας καρδιακής προσβολής, δεν λαμβάνει αρκετό οξυγόνο. Λιπώδεις εναποθέσεις ή πλάκες, δημιουργούνται στα τοιχώματα των στεφανιαίων αρτηριών μας. Οι αρτηρίες αυτές είναι τα αγγεία που παρέχουν το οξυγονωμένο αίμα στην καρδιά. Αυτές οι πλάκες μεγαλώνουν με τα χρόνια, και κάποιες φορές γίνονται παχιές, σκληρές και φλεγμονώδεις. Τελικά, οι πλάκες μπορεί να μετατραπούν σε αποφράξεις.

Εάν μία από τις πλάκες υποστεί ρήξη ή σπάσιμο, δημιουργείται ένας θρόμβος αίματος γύρω της, μέσα σε λίγα λεπτά και μία μερικώς κλειστή αρτηρία μπορεί να υποστεί ολική απόφραξη. Η κυκλοφορία του αίματος προς τον καρδιακό μυ διακόπτεται και τα κύτταρα, στερημένα από οξυγόνο, ξεκινούν να πεθαίνουν εντός ολίγων λεπτών.

Αυτό λέγεται έμφραγμα του μυοκαρδίου ή καρδιακή προσβολή. Η κατάσταση μπορεί να επιδεινωθεί πολύ γρήγορα εάν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα. Ο τραυματισμένος μυς μπορεί να μην είναι σε θέση να διοχετεύει το αίμα και ο ρυθμός του, ίσως, να αποσυντονιστεί. Στη χειρότερη περίπτωση, η καρδιακή προσβολή μπορεί να προκαλέσει ξαφνικό θάνατο.

Ο Δρ Εργατούδης μάς εξήγησε πώς μπορούμε να καταλάβουμε ότι κάποιος παθαίνει καρδιακή προσβολή. Το συχνότερο σύμπτωμα είναι ο πόνος στο στήθος, ο οποίος προκαλείται από την έλλειψη οξυγόνου στον καρδιακό μυ.

Οι ασθενείς περιγράφουν αυτόν τον πόνο σαν έντονο πλάκωμα ή σφίξιμο. Ο πόνος αυτός μπορεί να εξαπλωθεί στο αριστερό χέρι, στο σαγόνι, στην πλάτη ή στην κοιλιά. Αλλά δεν είναι πάντα τόσο ξαφνικός και έντονος. Κάποιοι άνθρωποι παρουσιάζουν ναυτία ή λαχάνιασμα.

Τα συμπτώματα μπορεί να είναι λιγότερο εμφανή στις γυναίκες και στους ηλικιωμένους. Σε αυτούς, η αδυναμία και η κόπωση μπορεί να είναι τα κύρια προειδοποιητικά σημάδια. Και, όλως παραδόξως, σε πολλούς ανθρώπους, ειδικά σε αυτούς με διαβήτη, ο οποίος επηρεάζει τα νεύρα που δίνουν το αίσθημα του πόνου, η καρδιακή προσβολή μπορεί να είναι «σιωπηλή».

Εάν υποψιαστείτε πως κάποιος παθαίνει καρδιακή προσβολή, το πιο σημαντικό πράγμα που πρέπει να κάνετε είναι να αντιδράσετε γρήγορα. Εάν έχετε πρόσβαση σε τμήμα Πρώτων Βοηθειών, τηλεφωνήστε τους. Αυτός είναι ο γρηγορότερος τρόπος για να μεταφερθεί ο ασθενής στο νοσοκομείο.

Η λήψη ασπιρίνης, η οποία αραιώνει το αίμα, και νιτρογλυκερίνης, η οποία ανοίγει την αρτηρία, μπορεί να βοηθήσουν για να μην επιδεινωθούν τα συμπτώματα της καρδιακής προσβολής.

Ο Δρ Εργατούδης μάς ανέφερε πώς επιδρούν διάφοροι παράγοντες, όπως οι κληρονομικοί, όμως ένα πολύ σημαντικό κομμάτι για την εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων οφείλεται σε κάποιες βλαβερές συνήθειες. Το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ και η παχυσαρκία αυξάνουν κατακόρυφα τον κίνδυνο για να νοσήσει κάποιος από το συγκεκριμένο νόσημα. Δυστυχώς, όπως ανέφερε, η εμπειρία του τού έχει δείξει ότι τις περισσότερες φορές η διακοπή των προαναφερόμενων συνηθειών γίνεται μετά από ένα επεισόδιο.

Ο γιατρός τόνισε στη συνέχεια τη μεγάλη σημασία της άσκησης. Είναι απαραίτητο για έναν άνθρωπο που έχει περάσει ένα καρδιακό επεισόδιο, να βάλει την άσκηση στη ζωή του και μάλιστα σχεδόν σε καθημερινή βάση. Όσο για τη διατροφή, η μεσογειακή διατροφή είναι η καλύτερη επιλογή.

Στην ερώτηση αν η εμμηνόπαυση αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης τέτοιων παθήσεων, ο γιατρός απάντησε θετικά, όμως πρέπει να υπάρχουν και άλλοι παράγοντες για να συμβεί αυτό.

Ιδιαίτερη αναφορά έγινε και στο θέμα που το τελευταίο διάστημα έχει απασχολήσει την κοινή γνώμη: η εμφάνιση της θρόμβωσης, μίας νόσου του καρδιαγγειακού, μετά τη χορήγηση εμβολίου για τον κορωνοϊό. Ο γιατρός μάς εξήγησε ότι η θρόμβωση μπορεί να υπάρχει και χωρίς το εμβόλιο, γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό να μην αμελούμε κάποια συμπτώματα και να μη βγάζουμε μόνοι μας διάγνωση. Ένας πόνος στο πόδι, λίγο πρήξιμο είναι σημάδια τα οποία πρέπει να αναφέρουμε αμέσως στον προσωπικό μας γιατρό.

Στο τέλος ο γιατρός μάς ανέφερε πως τα καρδιαγγειακά νοσήματα αποτελούν την πρώτη αιτία θανάτου στον δυτικό κόσμο. Ποιος είναι ο ρόλος της προληπτικής ιατρικής στη διαχείριση των καρδιαγγειακών παθήσεων; Πολύ μεγάλος. Δεν αμελούμε ποτέ τις εξετάσεις ρουτίνας.

Σε όλα μάς απάντησε ο γιατρός. Το μόνο που δεν μας είπε είναι αν ο έρωτας έχει τη δύναμη να σκιρτήσει μια καρδιά, αλλά δεν ήταν της παρούσης. Στο συγκεκριμένο επεισόδιο μάθαμε καλύτερα ποιες είναι οι καρδιαγγειακές παθήσεις, πώς να τις αντιμετωπίσουμε και, το πιο βασικό, πώς να τις προλαμβάνουμε.

*Αναδημοσίευση από το ένθετο «Υγεία» (25 Ιουλίου 2021).