Ο Covid αυξάνει τον κίνδυνο νευρολογικών διαταραχών

Οι επιπτώσεις της πανδημίας στην ψυχολογία μας έκαναν την εμφάνισή τους από την είδηση των πρώτων θανάτων εξαιτίας της ασθένειας και από τα πρώτα lockdown. Οι ειδικοί εδώ και δύο χρόνια λένε πως οι συνέπειες της κατάστασης που βιώνει ο πλανήτης τα τελευταία τρία περίπου χρόνια θα μας συντροφεύουν για καιρό και θα αγγίξουν τις επόμενες γενιές. Ωστόσο, για όσους νόσησαν φαίνεται ότι τα πράγματα δυσκολεύουν ακόμη περισσότερο, αφού μια νέα μελέτη από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης καταδεικνύει ότι «επικίνδυνες» νευρολογικές - ψυχικές διαταραχές, όπως είναι η άνοια και η ψύχωση, μπορούν να υφίστανται ακόμη και δύο χρόνια μετά τη λοίμωξη.

Μακροχρόνιες διαταραχές

Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, με επικεφαλής τον καθηγητή Πολ Χάρισον, προχώρησαν στη δημοσίευση της έρευνάς τους στο ψυχιατρικό περιοδικό «The Lancet Psychiatry». Μια έρευνα, η οποία διαπιστώνει ότι ο κίνδυνος για διαταραχές όπως η «εγκεφαλική ομίχλη», η άνοια και η ψύχωση μπορούν να υφίστανται ακόμη και μετά από δύο χρόνια από την αρχική νόσηση του ατόμου με κορωνοϊό.

Οι επιστήμονες ανέλυσαν στοιχεία σχεδόν 1,5 εκατομμυρίου ατόμων που νόσησαν με Covid-19 από την περίοδο Ιανουαρίου 2020 μέχρι Απρίλιο 2022, με μέση ηλικία τα 42 έτη, καθώς επίσης και ανάλογο αριθμό ατόμων με άλλη αναπνευστική λοίμωξη, ώστε να προχωρήσουν σε συγκριτικά αποτελέσματα. Αντίθετα με τις διαταραχές διάθεσης και τις αγχώδεις διαταραχές που συνήθως περνούν μετά από δύο έως τρεις μήνες από την αρχική λοίμωξη, ο κίνδυνος για άλλες διαταραχές, όπως είναι η λεγόμενη «ομίχλη» του εγκεφάλου (γνωστικό έλλειμμα), η άνοια και η ψύχωση μπορούν να υφίστανται ακόμη και μετά από δύο χρόνια.

Ανησυχία προκαλούν τα ευρήματα

Είναι γεγονός ότι πρόκειται για τη μεγαλύτερη μελέτη στο είδος της και γι’ αυτό ακριβώς τα ευρήματα προκαλούν ιδιαίτερο ενδιαφέρον αλλά και ανησυχία, αν αναλογιστεί κανείς ότι σχεδόν 600 εκατομμύρια άνθρωποι απ’ όλον τον κόσμο έχουν διαγνωστεί με Covid-19 και από αυτούς υπολογίζεται ότι 100 εκατομμύρια βιώνουν το λεγόμενο long Covid.

Οι προηγούμενες μελέτες πιστοποιούσαν τον αυξημένο κίνδυνο νευρολογικών και ψυχικών διαταραχών έως έξι μήνες μετά την αρχική λοίμωξη, ωστόσο η νέα αυτή μελέτη δείχνει ότι ο κίνδυνος αυτός επεκτείνεται σε πολύ μεγαλύτερο βάθος χρόνου και επηρεάζει περισσότερο τα άτομα άνω των 60.

Οι μεγαλύτεροι αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο

Τα αποτελέσματα της μελέτης αυτής φανερώνουν πως όσο μεγαλύτερη είναι η ηλικία του ασθενούς με κορωνοϊό, τόσο μεγαλύτερες είναι και οι πιθανότητες για ψυχικές διαταραχές. Η πιθανότητα εμφάνισης «εγκεφαλικής ομίχλης» μετά από δύο χρόνια στα άτομα άνω των 65 ετών είναι 1.540 περιστατικά ανά 10.000 ανθρώπους. Η πιθανότητα εμφάνισης άνοιας είναι 450 περιστατικά ανά 10.000 ανθρώπους και ψύχωσης 85 ανά 10.000 ανθρώπους. Συγκριτικά, οι αντίστοιχες μικρότερες συχνότητες στους ανθρώπους με άλλη αναπνευστική λοίμωξη πλην Covid-19 είναι 1.230 ανά 10.000, 330 ανά 10.000 (3,3%) και 60 ανά 10.000 (0,6%).

Από την άλλη, τα παιδιά που νόσησαν με Covid-19 φαίνεται να έχουν διπλάσια πιθανότητα για επιληψία (2,6% έναντι 1,3% στις αναπνευστικές λοιμώξεις μη Covid) και τριπλάσια πιθανότητα για ψυχωτικές διαταραχές, αν και το φαινόμενο είναι σπάνιο (μόνο 18 περιστατικά ανά 10.000 παιδιά μετά από δύο χρόνια από την αρχική λοίμωξη).

Περισσότερες διαταραχές κατά το κύμα της Δέλτα

Οι περισσότερες νευρολογικές και ψυχικές διαταραχές υπήρξαν κατά το κύμα της Δέλτα σε σχέση με το προηγούμενο της παραλλαγής Άλφα, σύμφωνα πάντα με τη σχετική έρευνα. Η Όμικρον, από την άλλη, εμφανίζει παρόμοιους νευρολογικούς και ψυχιατρικούς κινδύνους με τη Δέλτα, αλλά με πολύ ηπιότερα συμπτώματα, καθώς και μικρότερο κίνδυνο θανάτου.

Τα ευρήματα αυτά, σύμφωνα με τον επικεφαλής της έρευνας, Δρα Χάρισον, είναι εξαιρετικά σημαντικά για τους ίδιους τους ασθενείς αλλά και τις υπηρεσίες υγείας. «Από τα πρώτα στάδια της πανδημίας, είναι γνωστό ότι ο Covid-19 σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο πολλών νευρολογικών και ψυχιατρικών συνεπειών. Συνοπτικά, τα αποτελέσματα ακολουθούν διαφορετικό ρίσκο κινδύνου. Αυτό που προκύπτει είναι ότι ο κίνδυνος για το γνωστικό έλλειμμα, για την άνοια, για ψυχωτική διαταραχή και επιληψία παρέμεινε υψηλός για δύο χρόνια μετά την διάγνωση με Covid-19. Ενώ οι κίνδυνοι άλλων διαγνώσεων όπως διαταραχές διάθεσης ή άγχους, φαίνεται να υποχωρούν νωρίς και δεν παρουσιάζουν συνολική υπέρβαση κατά τη διάρκεια της διετούς παρακολούθησης».

Τι είναι η «ομίχλη» εγκεφάλου που παρατηρείται μετά τον Covid-19

Έχουν να λένε για σύγχυση, αδυναμία συγκέντρωσης, αφηρημάδα, έλλειψη διαύγειας, αίσθημα ψυχικής κόπωσης και αργής αντιληπτικής αντίδρασης. Αυτά συνιστούν την «εγκεφαλική ομίχλη», που σαν όρος χρησιμοποιείται ακριβώς για να περιγράψει συμπτώματα διαταραχής της σκέψης και της νοητικής λειτουργίας.

Ακόμα και ήπιες αρχικές εκδηλώσεις, όπως είναι η υποσμία, μπορεί να συνδέονται με μακροχρόνιες διαταραχές της λειτουργίας του νευρικού συστήματος. Σε παλαιότερη μελέτη τρίμηνης παρακολούθησης ασθενών στη φάση αποκατάστασης μετά από λοίμωξη με Covid-19, διαπιστώθηκαν μικροδομικές μεταβολές στον ενδορρινικό φλοιό, που σχετίζονταν άμεσα με την υποσμία. Παράλληλα, καταγράφηκαν διαταραχές μνήμης που συσχετίστηκαν με στοιχεία αναδιαμόρφωσης του φλοιού του ιππόκαμπου, μέρους του εγκεφάλου που σχετίζεται με τη μνήμη.

Τα συνηθέστερα συμπτώματα της «εγκεφαλικής ομίχλης» που δεν πρέπει να υποτιμήσετε είναι η κεφαλαλγία, διαταραχή συγκέντρωσης και προσοχής, διαταραχή μνήμης, διαταραχή προσανατολισμού, δυσκολία στον ύπνο, αδυναμία, προβλήματα κινητικότητας, μούδιασμα, μυρμήγκιασμα, απώλεια όσφρησης ή γεύσης, δύσπνοια, αίσθημα παλμών, μη φυσιολογική ούρηση ή αφόδευση.