ΓεΣΥ: Οικονομικά βιώσιμο μέχρι το 2030

Σε μια χρονική περίοδο που όλα γύρω αλλάζουν, οι πολίτες έχουν ανάγκη από ένα σταθερό αλλά εξελίξιμο Σύστημα Υγείας. Ο Διευθυντής του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας, κ. Ανδρέας Παπακωνσταντίνου, άνοιξε τα χαρτιά του στη «Σημερινή» και μας μίλησε εφ’ όλης της ύλης. Η παραδοχή για τα αδύναμα σημεία του ΓεΣΥ, που χρήζουν βελτίωσης, γίνεται κίνητρο για τη βελτίωσή τους, όπως μας λέει ο Διευθυντής του Οργανισμού.

Στη συνέντευξη που μας παραχώρησε, ο κ. Παπακωνσταντίνου αναφέρεται στις μεγάλες χρονικές καθυστερήσεις στα ΤΑΕΠ, στη φιλοσοφία πίσω από την παροχή φαρμάκων, στα ποιοτικά κριτήρια για τα νοσηλευτήρια αλλά και στον λόγο που δεν θα δούμε νέες ειδικότητες να εντάσσονται στο ΓεΣΥ.

Πώς προχωρεί το θέμα των ΤΑΕΠ; Έχετε συνάψει κι άλλες συμφωνίες εκτός από τις ήδη υπάρχουσες; Υπάρχει «plan B»;

Το ότι το θέμα των ΤΑΕΠ επανέρχεται συνεχώς στην επικαιρότητα είναι ενδεικτικό ότι υπάρχει πρόβλημα, για το οποίο ο Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας καλείται να βρει λύση.

Το κυριότερο πρόβλημα είναι ο μεγάλος χρόνος αναμονής των ασθενών που επισκέπτονται τα ΤΑΕΠ.

Υπενθυμίζω ότι σήμερα οι εν λόγω υπηρεσίες παρέχονται μόνο από τον ΟΚΥπΥ, δηλαδή τα δημόσια νοσηλευτήρια και το ιδιωτικό νοσηλευτήριο στη Λεμεσό, το «Mediterranean».

Δεν σας το κρύβω ότι είχαμε μεγαλύτερες προσδοκίες από τον ΟΚΥπΥ όσον αφορά τον συγκεκριμένο τομέα. Αναμέναμε να δούμε σημαντικές αλλαγές, οι οποίες θα περιόριζαν με ουσιαστικό τρόπο τον χρόνο αναμονής, λαμβάνοντας υπόψη και το γεγονός ότι με τη λειτουργία του ΓεΣΥ, λόγω της ύπαρξης των προσωπικών ιατρών, ο όγκος εργασίας των ΤΑΕΠ έχει μειωθεί. Δυστυχώς, όμως, αυτό δεν έγινε. Από πλευράς του ο ΟΚΥπΥ αναγνωρίζει ότι υπάρχουν προβλήματα και πολλά περιθώρια βελτίωσης, όμως, όπως μας αναφέρθηκε, η μεγάλη προσπάθεια που έγινε για διαχείριση της πανδημίας δεν επέτρεψε την υλοποίηση των αρχικών σχεδιασμών.

Το βέβαιο όμως είναι, ανεξαρτήτως δικαιολογιών, ότι παραμένει ένα πρόβλημα το οποίο καλούμαστε να διαχειριστούμε το συντομότερο. Στα άμεσα πλάνα μας, δηλαδή εντός του μηνός, αναμένεται να ξεκαθαρίσει η ένταξη ή όχι του ΤΑΕΠ του Απολλώνειου νοσηλευτηρίου. Η τυχόν ένταξή του θα διασφαλίσει ότι, στις δύο μεγάλες επαρχίες, Λευκωσία και Λεμεσό, θα υπάρχει και η επιλογή του ιδιωτικού τομέα, πέραν του ΟΚΥπΥ. Αυτό αναμένουμε να βοηθήσει σημαντικά στην καλύτερη και ταχύτερη εξυπηρέτηση των ασθενών. Επίσης, αυτό θα δημιουργήσει ανταγωνισμό, ο οποίος πιστεύουμε θα λειτουργήσει καταλυτικά, ώστε να επισπευσθούν οι αναβαθμίσεις και από πλευράς του ΟΚΥπΥ.

Δεν θα έλεγα ότι στην προκειμένη περίπτωση υπάρχουν δύο διακριτές εναλλακτικές λύσεις ως Plan A και Plan B. Όμως, είμαστε αποφασισμένοι να λάβουμε τα απαραίτητα μέτρα για ν’ ανατρέψουμε την εικόνα που ισχύει σήμερα στα ΤΑΕΠ, η οποία πλήττει και τη γενικότερη εικόνα του ΓεΣΥ.

Πότε αναμένετε να ενταχθούν νέες υπηρεσίες στο ΓεΣΥ και ποιες θα είναι αυτές;

Δεν προτιθέμεθα να εντάξουμε νέες υπηρεσίες, πέραν της κάλυψης συγκεκριμένου αριθμού επισκέψεων στους ποδολόγους, οι οποίες θα αφορούν διαβητικούς ασθενείς. Το εν λόγω σχέδιο θα ανακοινωθεί σύντομα. Πέραν τούτου, εκκρεμεί η ένταξη των ιδιωτών εργοθεραπευτών και αναμφιβόλως ο συνεχής εμπλουτισμός του καταλόγου φαρμάκων του ΓεΣΥ.

Θέλω να τονίσω ότι το πακέτο υπηρεσιών του ΓεΣΥ καθορίστηκε στον Νόμο και στη βάση αυτού καθορίστηκαν οι εισφορές, ώστε το Σύστημα να είναι βιώσιμο. Αν υπάρχει η απαίτηση από την Πολιτεία να ενταχθούν επιπλέον υπηρεσίες, τότε θα πρέπει να επανεξετασθεί το θέμα των εισφορών.

Περί φαρμάκων ο λόγος: Αναμένετε να έχουμε σοβαρές ελλείψεις σκευασμάτων, όπως έγινε στην Ελλάδα;

O λόγος που η Ελλάδα ταλαιπωρήθηκε από ελλείψεις φαρμάκων είναι οι πολύ χαμηλές τιμές σε συγκεκριμένα προϊόντα, κάτι που αποτέλεσε κίνητρο για παράλληλη εξαγωγή των φαρμάκων αυτών σε άλλες χώρες, στις οποίες οι τιμές είναι υψηλότερες.

Αυτήν τη στιγμή οι ελλείψεις που παρατηρούνται στο ΓεΣΥ είναι σε περιορισμένη έκταση. Δεν υπήρξε έλλειψη, η οποία να προκάλεσε ουσιαστικό πρόβλημα στους ασθενείς. Ακόμη και στις περιπτώσεις που ίσως διαφανεί κάποιο πρόβλημα σε συγκεκριμένο φάρμακο, υπάρχει στενή και συνεχής συνεργασία με τη βιομηχανία, ώστε να καλύπτεται το κενό από άλλα προϊόντα.

Να σημειώσω ότι το ΓεΣΥ εφαρμόζει την πολιτική της παροχής επιλογών στους ασθενείς, δηλαδή δεν ακολουθείται το παλιό μοντέλο του Δημοσίου, όπου μέσω προσφορών επιλεγόταν ένα μόνο φάρμακο για κάθε θεραπεία. Στον κατάλογο του ΓεΣΥ έχουν ενταχθεί όλα σχεδόν τα αδειοδοτημένα φάρμακα. Αυτό σημαίνει ότι η εξάρτηση από ένα και μόνο φάρμακο έχει μειωθεί σημαντικά. Έτσι, ακόμη και όταν προκύπτει έλλειψη ενός φαρμάκου, το πρόβλημα είναι περιορισμένο, αφού υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις.

Τι συζητήθηκε με τους φαρμακοποιούς, βρήκατε κοινό έδαφος;

Όταν εφαρμόστηκε το ΓεΣΥ, οι φαρμακοποιοί ήταν οι πρώτοι που εντάχθηκαν στο Σύστημα. Είναι και θα παραμείνουν στενοί συνεργάτες του ΓεΣΥ, ανεξαρτήτως αν κατά καιρούς παρουσιάζονται είτε διαφωνίες είτε και κάποια προβλήματα. Όντως έχουμε βρει κοινό έδαφος όσον αφορά τον προϋπολογισμό τους για το 2023 και αφήσαμε ανοιχτό το ενδεχόμενο επαναξιολόγησης του ποσού στους επόμενους μήνες.

Αναγνωρίσαμε ότι η εργασία των φαρμακοποιών μας έχει αυξηθεί εντός ΓεΣΥ, κάτι που προκάλεσε μικρή ή μεγάλη αύξηση του λειτουργικού τους κόστους. Από την άλλη, όμως, δεν μπορεί να παραγνωριστεί ότι η αυξημένη επισκεψιμότητα από ασθενείς έδωσε τη δυνατότητα στα φαρμακεία μας να αυξήσουν τις πωλήσεις και σε προϊόντα που παρέχονται εκτός Συστήματος.

Κάτι άλλο που επηρεάζει τα εισοδήματά τους είναι η ύπαρξη υπερπροσφοράς, γεγονός που αναπόφευκτα δημιουργεί ή θα δημιουργήσει προβλήματα βιωσιμότητας σε κάποια από αυτά. Είναι ένα θέμα το οποίο ως Οργανισμός θα πρέπει να ξαναδούμε, στο πλαίσιο βέβαια των σχετικών νομοθεσιών και του κοινοτικού πλαισίου.

Σε αυτό το σημείο να αναφέρω και κάτι πιο γενικό, το οποίο δεν αφορά μόνο τους φαρμακοποιούς μας. Το ταμείο του ΓεΣΥ δεν έχει ανεξάντλητους πόρους, οπόταν όταν διαβουλευόμαστε, γνωρίζουμε εκ των προτέρων τα περιθώριά μας. Δεν μπορούμε να ξεφύγουμε από αυτά και ούτε προτιθέμεθα να αυξήσουμε το προϋπολογισμό μιας κατηγορίας εις βάρος κάποιας άλλης. Θεωρούμε ότι αυτήν τη στιγμή υπάρχει μια αρκετά καλή κατανομή του προϋπολογισμού και ότι οι επιμέρους προϋπολογισμοί της κάθε κατηγορίας παρόχων είναι επαρκείς.

Βέβαια αυτό δεν διασφαλίζει ότι όλοι οι πάροχοι που συμμετέχουν στο ΓεΣΥ είναι κατ’ ανάγκην οικονομικά βιώσιμοι. Οι επιμέρους προϋπολογισμοί κατανέμονται στη βάση της παρεχόμενης εργασίας. Αν ένας πάροχος, για τους όποιους λόγους, δεν επιλέγεται από τους ασθενείς σε σχέση με τους συναδέλφους του, τότε δεν θα λάβει εισόδημα από το ΓεΣΥ και προφανώς θα αντιμετωπίσει οικονομικό πρόβλημα. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι ο προϋπολογισμός της κατηγορίας όπου συμμετέχει ο συγκεκριμένος πάροχος είναι ανεπαρκής.

Ποιες κατηγορίες αφορά η αύξηση των τιμών στα 170 φάρμακα που επιβλήθηκε πρόσφατα; Υπάρχει πλάνο ώστε να μειωθούν οι τιμές σε μεταγενέστερο στάδιο;

Η αναθεώρηση των τιμών των φαρμάκων γίνεται από τις Φαρμακευτικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας ακολουθώντας συγκεκριμένη φόρμουλα. Από τη φετινή πρόσφατη αναθεώρηση προέκυψε αύξηση της συνεισφοράς δύο σε 170 φάρμακα, ενώ σημειώθηκε μείωση σε 105 φάρμακα. Υπενθυμίζω ότι, ανεξαρτήτως των αυξομειώσεων, ο ασθενής έχει πάντοτε τη δυνατότητα να λάβει φάρμακο που περιέχει την ίδια δραστική ουσία, δηλαδή φάρμακο που κάνει την ίδια δουλειά, και να καταβάλει μόνο €1 συμπληρωμή, αποφεύγοντας πλήρως την καταβολή της συνεισφοράς δύο. Είναι κρίμα ως κυπριακή κοινωνία, λόγω έλλειψης σωστής κουλτούρας και σωστής ενημέρωσης, να μη χρησιμοποιούμε τα γενόσημα φάρμακα, επιβαρύνοντας αχρείαστα τον οικογενειακό προϋπολογισμό.

«Δεν έχουμε την ίδια άποψη με τον Ελεγκτή»

Ο Γενικός Ελεγκτής προ μηνών κατηγόρησε τον Οργανισμό για κατάχρηση προνομίων και αδιαφάνεια στις συμβάσεις των νοσηλευτηρίων αλλά και τις τιμές που χρεώνουν. Ποια η δική σας θέση; Επιπλέον ζητά μείωση του προϋπολογισμού του Οργανισμού 20%. Υπάρχουν χρήματα που δεν δικαιολογούνται;

Ο Γενικός Ελεγκτής προέβη σε κάποιες αναφορές μέσω ειδικής έκθεσης που ετοίμασε για το ΓεΣΥ. Δεν έχουμε την ίδια άποψη επί των συγκεκριμένων αναφορών και απαντήσαμε σχετικά στον Γενικό Ελεγκτή. Επίσης επικοινωνήσαμε δημοσίως τις θέσεις μας. Απ’ εκεί και πέρα, το ότι διαφωνήσαμε επί του τελικού συμπεράσματος, δεν σημαίνει ότι αγνοήσαμε την έκθεση στο σύνολό της. Αντιθέτως, λάβαμε μέτρα για θέματα που αναδείχθηκαν. Σκοπός είναι, στον μέγιστο βαθμό να αξιοποιούνται οι εκθέσεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας προς όφελος της καλύτερης λειτουργίας του Συστήματος.

Τα ποιοτικά κριτήρια των νοσηλευτηρίων

Ποια είναι τα ποιοτικά κριτήρια που θα θέσει ο Οργανισμός στο θέμα των νοσηλευτηρίων;

Έχουμε ήδη κοινοποιήσει ένα πλαίσιο προς τα νοσηλευτήριά μας περιγράφοντας τα βασικά ποιοτικά κριτήρια. Σε αυτά περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, ο δείκτης ικανοποίησης των ασθενών, ο οποίος θα αξιολογείται μέσω ειδικών ερωτηματολογίων, οι δυνατότητες των νοσηλευτηρίων σε υποδομές και εξοπλισμό, ο σωστός τρόπος κωδικοποίησης, η εξυπηρέτηση ηλικιωμένων και χρόνιων ασθενών, η διαχείριση παθολογικών περιστατικών, η εξασφάλιση διαπίστευσης, η λειτουργία επιτροπών λοιμώξεων. Σκοπός είναι να ενθαρρύνουμε τα νοσηλευτήριά μας να δώσουν έμφαση στην περαιτέρω αναβάθμιση της ποιότητας των υπηρεσιών.

Έχει ακουστεί αρκετές φορές, τη χρονιά που πέρασε, πως το ΓεΣΥ κινδυνεύει να γίνει πολυασφαλιστικό. Τι απαντάτε και πώς θα το διαφυλάξετε;

Προσωπικά θεωρώ ότι δεν υφίσταται τέτοιο θέμα. Καταλήξαμε, ως πολιτεία, μετά από αρκετές μελέτες και αρκετό προβληματισμό, στην καλύτερη δυνατή λύση όσον αφορά τον σχεδιασμό. Γενικά, αν μελετήσει κανείς τη βιβλιογραφία και μιλήσει με ειδικούς στον τομέα, εύκολα θα αντιληφθεί ότι κάναμε την καλύτερη επιλογή για τα δεδομένα της χώρας μας. Σημειώνω ότι, στον συγκεκριμένο σχεδιασμό, οφείλεται η σχεδόν καθολική συμμετοχή των παρόχων, ο περιορισμός του διοικητικού κόστους, η ύπαρξη ενιαίου ηλεκτρονικού φακέλου, ο καλύτερος συντονισμός στην εφαρμογή πρωτοκόλλων και άλλων εφαρμογών.

Βέβαια αναγνωρίζουμε ότι υπάρχουν προβλήματα στο ΓεΣΥ, όπως για παράδειγμα οι καταχρήσεις ή προβλήματα πρόσβασης σε κάποιες ειδικότητες, όμως αυτά εκτιμώ θα ήταν πολύ μεγαλύτερα στην περίπτωση διαφορετικού σχεδιασμού.

Κατά την άποψή μου, η καλύτερη ασπίδα προστασίας της διατήρησης των βασικών αρχών του Συστήματος σε μακροχρόνια βάση είναι η συνεχής αναβάθμιση του Συστήματος με τρόπο ώστε ν’ ανταποκρίνεται επαρκώς στις υψηλές απαιτήσεις των συμπατριωτών μας.

Πλεόνασμα της τάξης των €17 εκ. για το 2022

Πώς έκλεισε ο απολογισμός του 2022;

Τα επίσημα τελικά οικονομικά αποτελέσματα του ΓεΣΥ για το 2022 θα είναι έτοιμα τον Μάρτιο. Όμως, η πρώτη εκτίμηση είναι πολύ θετική, αφού προκύπτει πλεόνασμα της τάξης των €17 εκ.

Σημειώνω δε ότι τον περασμένο μήνα αναρτήσαμε στην ιστοσελίδα μας την αναλογιστική μελέτη που ετοίμασε ο Διεθνείς Οργανισμός Εργασίας για την οικονομική βιωσιμότητα του ΓεΣΥ για την περίοδο 2021-2030. Το ουσιαστικό συμπέρασμα της μελέτης είναι ότι, στη βάση των προβλέψεων του Υπουργείου Οικονομικών, που αφορούν στο ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας, το ΓεΣΥ παραμένει οικονομικά βιώσιμο για όλη την περίοδο που εξετάσθηκε, χωρίς να χρειάζεται οποιαδήποτε αναθεώρηση των ποσοστών εισφοράς.

Αυτό μάς δίνει μια ιδιαίτερη ικανοποίηση, όμως για να επαληθευτούν οι προβλέψεις, παραμένει η ανάγκη σωστής και αυστηρής διαχείρισης των οικονομικών.

Οι προτεραιότητες του ΟΑΥ για το 2023

Ποιοι είναι οι στόχοι του 2023 για τον Οργανισμό;

Όπως ανέφερα και στην πρώτη σας ερώτηση, κατά το 2023 θέλουμε να έχουμε μια σημαντική βελτίωση στις υπηρεσίες των ΤΑΕΠ. Επίσης, θέλουμε να μειωθεί η περίοδος αναμονής σε κάποιες κατηγορίες ειδικών ιατρών.

Κάτι άλλο, ιδιαίτερα σημαντικό, είναι η εφαρμογή εξατομικευμένων πολιτικών που αφορούν συγκεκριμένες κατηγορίες χρόνιων ασθενών. Στόχος είναι να εντοπίσουμε προβλήματα που αντιμετωπίζουν και να τα επιλύσουμε μέσω εξειδικευμένων πολιτικών.

Επίσης, η συνεχής τεχνολογική αναβάθμιση του συστήματος πληροφορικής, το οποίο αποτελεί το βασικότερο εργαλείο λειτουργίας όλου του Συστήματος, αποτελεί κύρια προτεραιότητα.

Τέλος, η εντατικοποίηση των ελέγχων για περιορισμό αχρείαστων εξετάσεων, καθώς και η οικονομική θωράκιση του Συστήματος, αναντίλεκτα συγκαταλέγονται στις βασικές προτεραιότητες για το 2023.