Ελπίδα για τους νεφροπαθείς η πρώτη χιαστί μεταμόσχευση στην Κύπρο

Ως θετικό βήμα για την αύξηση του αριθμού μεταμοσχεύσεων Κυπρίων ασθενών χαρακτηρίζεται η πρώτη χιαστί μεταμόσχευση που πραγματοποιήθηκε στη νεοσύστατη Μεταμοσχευτική Κλινική του Νοσοκομείου Λευκωσίας μετά από συνεργασία της Κύπρου με το Ισραήλ. 

Με ιδιωτική πτήση από το Ισραήλ έφτασε το πρωί της Τετάρτης στο αεροδρόμιο Λάρνακας το μόσχευμα από το Ισραήλ για την πρώτη χιαστί μεταμόσχευση. Το Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ Λευκωσίας και Τελ Αβίβ υπογράφτηκε το 2017, με την πρώτη χιαστί μεταμόσχευση σε Κύπρο και Ισραήλ να πραγματοποιείται την 1η Μαρτίου του 2023. 

Παρών στην άφιξη του μοσχεύματος ήταν ο Γενικός Χειρουργός στη Μεταμοσχευτική Κλινική του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας, Νίκος Μιχαήλ ,ο οποίος εξέφρασε τη χαρά του γιατί μετά από πολλές προσπάθειες γίνεται η πρώτη χιαστί μεταμόσχευση με νοσοκομείο του Ισραήλ. 

«Αυτός ήταν ένας στόχος της Μεταμοσχευτικής Κλινικής, διότι με την προσπάθεια αυτή θα βοηθηθούν άτομα τα οποία έχουν δότη, αλλά δεν υπάρχει συμβατός δότης στη χώρα μας και ευελπιστούμε με αυτό να γίνει μια μεγάλη πλατφόρμα όσον αφορά δότες νεφρικού μοσχεύματος και έτσι θα μπορούν να βοηθούνται συνάνθρωποί μας που πάσχουν από νεφρική ανεπάρκεια τόσο στη χώρα μας όσο και με τις άλλες χώρες με τις οποίες συνεργαζόμαστε», δήλωσε. 

Ο κ. Μιχαήλ ευχαρίστησε τον ΟΚΥπΥ «για την άψογη οργάνωση όλου αυτού του γεγονότος, το Υπουργείο Υγείας για τη συνεισφορά του σε όλο αυτό», όπως, επίσης, και το Ισραήλ και συγκεκριμένα τα δυο νοσοκομεία, Ντελασιομέρ και Μπέλισον, «για την άψογη συνεργασία και για την εμπιστοσύνη που έχουν επιδείξει στη Μεταμοσχευτική Κλινική του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας για την ανταλλαγή των οργάνων και για τη συνεργασία που έχει ήδη ξεκινήσει». 

Οι συμμετέχοντες στο πρόγραμμα «Χιαστί Μεταμοσχεύσεις» είναι άτομα τα οποία χρήζουν μεταμόσχευσης και πιθανοί ζώντες δότες τους που επιθυμούν να δωρίσουν τον ένα τους νεφρό, στον οικείο τους, αλλά δεν μπορούν να το πράξουν γιατί δεν είναι συμβατοί δότες

Η Dr Tamar Ashkenazi εκ μέρους του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων του Ισραήλ δήλωσε από πλευράς της πως είναι η πρώτη ανταλλαγή με την Κύπρο. «Είμαι χαρούμενη και ενθουσιασμένη που ξεκίνησε αυτή η συνεργασία. Εύχομαι να συνεχίσουμε με περισσότερες ανταλλαγές στο μέλλον, όπως γίνεται ήδη με Αυστρία, Τσεχία και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, όπου έχουμε και αρκετή εμπειρία. Ευχόμαστε να έχουμε στενές σχέσεις με την Κύπρο και να πετύχουμε τους στόχους που έχουμε θέσει», είπε. 

Ο Γενικός Χειρουργός της Μεταμοσχευτικής Κλινικής, Μιχαήλ Παπούλας, ο οποίος ήταν παρών στην παραλαβή των μοσχευμάτων, δήλωσε ότι «η 1η Μαρτίου είναι μια μεγάλη μέρα, μια μέρα ορόσημο για τη Μεταμοσχευτική Κλινική και είμαστε ιδιαίτερα χαρούμενοι, διότι είναι η μέρα που πραγματοποιείται η 1η χιαστί μεταμόσχευση διακρατικά μεταξύ της Κύπρου και του Ισραήλ». 

Πρόσθεσε ότι «το 1ο κομμάτι που είναι η δωρεά νεφρού και από τα τρία ζευγάρια, τα δύο στο Ισραήλ και το ένα στην Κύπρο, έχει ολοκληρωθεί και όλα έχουν πάει καλά».

Είπε ότι η χιαστί αυτή μεταμόσχευση ανοίγει νέους δρόμους για όλους τους ασθενείς, οι οποίοι είναι στη λίστα αναμονής ή έχουν ζώντα δότη με τον οποίο δεν είναι συμβατοί, διότι ακόμη και ζευγάρια ασύμβατα μεταξύ τους θα μπορούν, μπαίνοντας σε μία μεγάλη δεξαμενή με άλλα ασύμβατα ζευγάρια, να βρουν ένα κατάλληλο άλλο ζευγάρι δοτών, με το οποίο θα είναι συμβατοί. 

Ο κ. Παπούλας σημείωσε ότι είναι μια μεγάλη στιγμή, επισημαίνοντας ότι θα μπορούσε να επαναληφθεί σύντομα με άλλα ζευγάρια, Κύπριους και Ισραηλινούς. 

Ο ιατρός της Μεταμοσχευτικής Κλινικής στο ΓΝΛ, Ανδρέας Σολουκίδης, δήλωσε ότι «η σημερινή μέρα είναι ιστορική και από το 2017 που υπογράφηκε το Μνημόνιο Συνεργασίας με το Ισραήλ περιμέναμε τη μέρα εκείνη που θα μπορούσαμε να δώσουμε ελπίδα σε ασθενείς που περιμένουν στη λίστα αναμονής». 

Πρόσθεσε ότι οι συγκεκριμένοι ασθενείς έχουν μεν τους δότες τους, χωρίς, όμως, να μπορούν να λάβουν μόσχευμα από αυτούς, κάτι το οποίο μπορεί να πραγματοποιηθεί με τη διαδικασία της χιαστί μεταμόσχευσης που εφαρμόζεται με επιτυχία στην Ευρώπη και παγκοσμίως εδώ και δέκα χρόνια. 

Όπως είπε ο κ. Σολουκίδης, η Κύπρος μπαίνει στον χάρτη των χωρών που μπορούν να υλοποιήσουν αυτήν τη διαδικασία δίνοντας ελπίδα σε αυτά τα ζευγάρια, τα οποία υπό άλλες συνθήκες δεν θα μπορούσαν με μεταμοσχευτούν. «Ευελπιστούμε ότι, εκτός από τα τρία ζευγάρια Κυπρίων, που είναι στη λίστα ανταλλαγής με το Ισραήλ, θα μπορούμε ως Μεταμοσχευτική Κλινική το επόμενο διάστημα να εντάξουμε και άλλα ζευγάρια στη διαδικασία αυτή, επεκτείνοντας τη συνεργασία μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ», σημείωσε ο ιατρός. 

Εκ μέρους της Παγκύπριας Οργάνωσης Νεφροπαθών, η Έμιλη Πετρίδου χαιρέτισε τη συμφωνία μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ, η οποία δίνει ελπίδες στους ασθενείς μας, οι οποίοι είτε έχουν δότη αλλά δεν είναι συμβατοί είτε ψάχνουν δότη για να έχουν μια καλύτερη ποιότητα ζωής. «Ας ελπίσουμε ότι στο μέλλον θα δούμε και άλλα ζευγάρια να μεταμοσχεύονται με αυτόν τον τρόπο», είπε.

Διασταυρούμενη μεταμόσχευση 

Γνωστά είναι τα πλεονεκτήματα επιβίωσης που προσφέρει η μεταμόσχευση νεφρού συγκριτικά με την υποκατάσταση της νεφρικής λειτουργίας είτε με αιμοκάθαρση ή με περιτοναϊκή κάθαρση.

Στη διασταυρούμενη μεταμόσχευση γίνεται «ανταλλαγή» οργάνων μεταξύ δύο ή περισσότερων ζευγαριών δότη-λήπτη, στα οποία ο λήπτης δεν μπορεί να μεταμοσχευθεί απευθείας από τον δότη του λόγω ανοσολογικών φραγμών. Στα προγράμματα της διασταυρούμενης μεταμόσχευσης υπάρχει μία «δεξαμενή» καταγεγραμμένων, ασύμβατων μεταξύ τους ζευγαριών δότη-λήπτη. Με κατάλληλους μαθηματικούς αλγόριθμους γίνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα έλεγχος συμβατότητας ανάμεσα στα υπάρχοντα στη δεξαμενή ζευγάρια με αποτέλεσμα την επιτυχή μεταμόσχευση των συμβατών ληπτών από πρακτικά «ξένους, μη συνδεόμενους συναισθηματικά με το συγκεκριμένο λήπτη» δότες. 

Στις χώρες στις οποίες λειτουργούν προγράμματα διασταυρούμενων μεταμοσχεύσεων υπάρχει καθορισμένο νομικό πλαίσιο, που επιτρέπει τη μεταμόσχευση οργάνων από ζώντα, μη συγγενή, αλλά συναισθηματικά συνδεόμενο με το λήπτη δότη.

Πώς λειτουργεί το πρόγραμμα 

Οι συμμετέχοντες στο πρόγραμμα «Χιαστί Μεταμοσχεύσεις» είναι άτομα τα οποία χρήζουν μεταμόσχευσης (πιθανοί λήπτες) και πιθανοί ζώντες δότες τους που επιθυμούν να δωρίσουν τον ένα τους νεφρό, στον οικείο τους (τον συγκεκριμένο λήπτη), αλλά δεν μπορούν να το πράξουν είτε λόγω ασύμβατης ομάδας αίματος (ABO Incompatibility) ή ασύμβατων ιστοσυμβατοτήτων (HLA Incompatibility).

Οι δύο αυτές κατηγορίες ασυμβατότητας προς μεταμόσχευση οφείλονται σε αντισώματα του λήπτη εναντίον των πιθανών δοτών του, που κάνουν αδύνατη τη μεταμόσχευση νεφρού.