Εθνικές προκλήσεις της Ελλάδας την επομένη της κάλπης

Την επομένη των σημερινών εκλογών η Αθήνα θα κληθεί να διαχειριστεί μια σειρά από σημαντικές εθνικές προκλήσεις στο πλαίσιο κυρίως των Ελληνοτουρκικών. Αιγαίο, μεταναστευτικό, Θράκη, σχέσεις με ΗΠΑ-Ρωσία, ενέργεια και στο βάθος το Κυπριακό. Αν και τα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής δεν υπήρξαν στον πυρήνα της προεκλογικής ατζέντας, ωστόσο η διαχείριση και η στάση της επόμενης Κυβέρνησης θα επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό τον ευρύτερο γεωπολιτικό σχεδιασμό, που βρίσκεται υπό διαμόρφωση στην Ανατολική Μεσόγειο.

Στα αζήτητα το Κυπριακό

Ελάχιστα έχουν ειπωθεί καθ’ όλη τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου στην Ελλάδα για το Κυπριακό. Η εικόνα που σχηματίζεται εδώ και αρκετό καιρό είναι πως το Κυπριακό αποτελεί «βαρίδι» για την Αθήνα στην επιδίωξή της να υπάρξει μια συνεννόηση με την Τουρκία προκειμένου να επιλυθούν τα ζητήματα (οι αξιώσεις ουσιαστικά της Άγκυρας) στο Αιγαίο.

Αν και επίσημα οι αρχηγοί των μεγάλων πολιτικών κομμάτων δεν τοποθετήθηκαν για το Κυπριακό, οι θέσεις τους αποτυπώθηκαν σε σχετική ερώτηση που υπέβαλε το Euronews σε εκπροσώπους του.

Συγκεκριμένα, για την προσπάθεια της Λευκωσίας για επανέναρξη των συνομιλιών και την αδιάλλακτη στάση της Τουρκίας, ο Τάσος Χατζηβασιλείου της Νέας Δημοκρατίας (που προφανώς θα είναι κυβέρνηση) επανέλαβε τη στήριξη της Αθήνας στη λύση ΔΔΟ, στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών με στήριξη της Ε.Ε. «Η Λευκωσία έχει την ελευθερία να εμπλέξει την ΕΕ όλο και περισσότερο, όπως επιθυμεί, και εμείς πάντοτε εδώ να συμπαριστάμεθα στις αποφάσεις της, όμως λέμε ξεκάθαρα ότι η μόνη συζήτηση για το Κυπριακό σήμερα είναι η συζήτηση γύρω από μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία με μία διεθνή προσωπικότητα», είπε. Παρά όμως τα αδιέξοδα στο Κυπριακό και την εμμονή της Άγκυρας για δύο κράτη, η επόμενη Κυβέρνηση των Αθηνών δείχνει πρόθυμη να προχωρήσει στην επίλυση άλλων ζητημάτων με την Άγκυρα, αγνοώντας τους κινδύνους για λύση πακέτο που ενδεχομένως να επιβληθεί από τρίτους και θα είναι εις βάρος του κυπριακού Ελληνισμού

Αιγαίο - αποστρατιωτικοποίηση - συνεκμετάλλευση

Ο Πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, Κυριάκος Μητσοτάκης, και κατά πάσα πιθανότητα επόμενος Πρωθυπουργός, εμφανίστηκε πριν από μέρες κατηγορηματικός στο ενδεχόμενο συνεκμετάλλευσης ενεργειακών πόρων στο Αιγαίο.

Σε συνέντευξη που παραχώρησε στον ΑΝΤ1, τόνισε πως «δεν είμαστε καταδικασμένοι να ζούμε με την Τουρκία σε καθεστώς μόνιμης κλιμάκωσης και στα όρια ενός θερμού επεισοδίου, όπως έγινε το 2020».

«Εάν η Τουρκία θέλει να έλθει πιο κοντά στην Ευρώπη και να κάνει άνοιγμα προς τη Δύση, αυτό το άνοιγμα περνά μέσα από την επαναφορά του ελληνοτουρκικού διαλόγου στη μία και μόνη διαφορά, ήτοι την οριοθέτηση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο», πρόσθεσε. Στο πλαίσιο αυτό, ενόψει πιθανής συνάντησής του με τον Τούρκο Πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στο περιθώριο της Συνόδου ηγετών των κρατών μελών του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους της Λιθουανίας, στα μέσα Ιουλίου, επανέλαβε πως η μία και μόνη διαφορά μας με την Τουρκία μπορεί να επιλυθεί βάσει του Διεθνούς Δικαίου και ξεκαθάρισε πως, εάν ο κ. Ερντογάν επιμείνει σε μία ρητορική που θίγει την κυριαρχία και τα κυριαρχικά μας δικαιώματα, «δεν έχουμε πολλά να συζητήσουμε, θέματα κυριαρχίας και αποστρατιωτικοποίησης είναι εκτός ατζέντας».

Πληροφορίες από τον ελλαδικό Τύπο αναφέρουν πως Αμερικανοί και Γερμανοί προετοίμασαν ήδη το έδαφος για συζήτηση του θέματος της αποστρατιωτικοποίησης των νησιών στο Βίλνιους, σε επίπεδο, μάλιστα, Υπουργών Εξωτερικών. Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν πως Ουάσιγκτον και Βερολίνο έχουν ήδη ρίξει στο τραπέζι και το δέλεαρ προς την Αθήνα για υπογραφή ενός Συμφώνου μη Επίθεσης, με σκοπό να διασκεδάσουν τις ελληνικές ανησυχίες.

Πυκνώνουν, μάλιστα, οι πληροφορίες για «Πρέσπες του Αιγαίου». Η τουρκική απαίτηση για παραπομπή «ανοικτών ζητημάτων» στη Χάγη δεν αφορά μόνο τη νομική διαφορά για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας-ΑΟΖ, αλλά το σύνολο των τουρκικών μονομερών επεκτατικών διεκδικήσεων. Σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να ερμηνεύεται ο τουρκικός όρος «παρεμπίπτοντα ζητήματα», που παραπέμπει σε αποστρατιωτικοποίηση και τις «γκρίζες ζώνες».

Εν αναμονή γεωτρήσεων στην Κρήτη

Είναι αξιοσημείωτο πως η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα της Ανατολικής Μεσογείου χωρίς βεβαιωμένα κοιτάσματα. Οι πρώτες γεωτρήσεις είναι προγραμματισμένες από την Exxon Mobil το 2024, νοτίως της Κρήτης, όπου τα σεισμικά δεδομένα δείχνουν ελπιδοφόρα. Μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2024 αναμένονται και οι αποφάσεις της Energean αν θα κάνει γεώτρηση στο «μπλοκ 2» και μέσα στο πρώτο εξάμηνο θα κάνει γνωστή την απόφασή της και η Hellenic Energy για τον Κυπαρισσιακό και το μπλοκ του Ιονίου.

Υψίστης σημασίας θα είναι και το αποτέλεσμα της επικείμενης συνάντηση Ερντογάν - Αλ Σίσι, καθώς η Άγκυρα προωθεί το τουρκολιβυκό μνημόνιο, ωστόσο Αθήνα και Κάιρο υπέγραψαν συμφωνία μερικής οριοθέτησης ΑΟΖ.

Η υβριδική απειλή του μεταναστευτικού

Το πρόσφατο τραγικό πολύνεκρο ναυάγιο στην Πύλο είχε ως αποτέλεσμα η Ελλάδα να δεχτεί εσωτερικό και εξωτερικό πόλεμο δυσφήμησης. Το μεταναστευτικό αποτελεί μια συνεχιζόμενη ανοικτή πληγή και απειλή για την Ελλάδα. Με ανακοίνωσή της στις 19/06/2023, η Γενική Διεύθυνση Μετανάστευσης και Εσωτερικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής γνωστοποίησε την επιλογή και έγκριση της ελληνικής πρότασης με τίτλο «Ενίσχυση της ικανότητας των αρμόδιων ελληνικών Αρχών για την επιτήρηση Θαλάσσιων και Χερσαίων Συνόρων». Στόχος της συγκεκριμένης δράσης είναι να αυξήσει την επιχειρησιακή ικανότητα της Frontex και την επιχειρησιακή ικανότητα της Ελλάδας για την υλοποίηση των υποχρεώσεών της όσον αφορά τη συνολική προστασία των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ.

Το στοίχημα της Θράκης

Εδώ και αρκετές δεκαετίες η Άγκυρα προσπαθεί να εργαλειοποιήσει τη μουσουλμανική μειονότητα, που είναι Έλληνες πολίτες, και να την εμφανίσει ως τουρκική.

Με διάφορες παρεμβάσεις κατά καιρούς το τουρκικό Προξενείο επιχειρεί να την κρατήσει απομονωμένη και συνεπώς εύκολα χειραγωγούμενη για επέμβαση στις εσωτερικές υποθέσεις της Ελλάδας. Το 2020, η ΝΔ και ο Κυριάκος Μητσοτάκης προχώρησαν στη σύσταση Διακομματικής Επιτροπής για την Ανάπτυξη της Θράκης, με επικεφαλής την Ντόρα Μπακογιάννη. Στόχος είναι να υπάρξει μια αναπτυξιακή δυναμική της περιοχής μέσω στρατηγικών επενδύσεων, με τρόπο που θα αποκατασταθεί η αξιοπιστία της Πολιτείας στον τοπικό πληθυσμό. Το μακροπρόθεσμο στοίχημα είναι η πλήρης ενσωμάτωση και αρμονική συνύπαρξη της μουσουλμανικής μειονότητας με τον εθνικό κορμό. Για να καταστεί αυτό εφικτό χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στα εγχώρια και ξένα στοιχεία, που προωθούν ή ανέχονται τη διείσδυση τουρκικών συμφερόντων στην περιοχή της Θράκης.