Άτυπη κόντρα ιδιωτικών-δημόσιων νοσηλευτηρίων

Σε άτυπη κόντρα μεταξύ ιδιωτικών και δημόσιων νοσηλευτηρίων εξελίχθηκε η διαβούλευση μεταξύ ΟΑΥ-ΠΑΣΙΝ-ΟΚΥπΥ, με τον Οργανισμό Ασφάλισης Υγείας να αναλαμβάνει ρόλο… διαιτητή/διαμεσολαβητή για την υπογραφή της νέας σύμβασης.

Αφορμή γι’ αυτήν αποτέλεσε η κλήση του ΟΑΥ προκειμένου να υπογραφεί νέα σύμβαση μεταξύ του Οργανισμού και των νοσηλευτηρίων, η οποία εδράζεται σ τον νέο τρόπο αποζημίωσης. Μάλιστα, σε αρχικό στάδιο ο ΟΑΥ προχώρησε σε μονομερή διακοπή της σύμβασης, καλώντας τα νοσηλευτήρια να υπογράψουν την καινούργια, γεγονός που έφερε την έντονη αντίδραση από πλευράς ΠΑΣΙΝ, αφού δεν είχε συζητηθεί το θέμα των αποζημιώσεων. Με καλό μάτι δεν είδε τη νέα σύμβαση ούτε ο ΟΚΥπΥ, αφού ουσιαστικά ένα σημαντικό μέρος του προϋπολογισμού του θα δεχόταν περικοπή, με τους αρμοδίους να υποστηρίζουν πως κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό. Η τελευταία διορία για να μπουν οι υπογραφές της νέας σύμβασης, η οποία προνοεί την αλλαγή του τρόπου αμοιβής των νοσηλευτηρίων, είχε τοποθετηθεί την Πέμπτη, 31 Αυγούστου. Πρακτικά, όσα νοσηλευτήρια δεν υπέγραφαν, θα έθεταν εαυτόν εκτός ΓεΣΥ από την επόμενη κιόλας μέρα (Παρασκευή, 1η Σεπτεμβρίου).

Μεσολάβησε μπαράζ διαπραγματεύσεων και επαφών μεταξύ του ΟΑΥ και όλων των εμπλεκομένων, ενώ, σύμφωνα με πληροφορίες της «Σημερινής», οι διαφωνίες στις συζητήσεις ήταν αρκετά έντονες, παρά τις προσπάθειες να γεφυρωθεί το χάσμα. Όσο η προθεσμία πλησίαζε στο τέλος της, ακόμη και λιγότερο από 24 ώρες πριν από την εκπνοή της (δηλαδή το πρωί της Πέμπτης, 31 Αυγούστου), 5 ιδιωτικά νοσηλευτήρια αλλά και τα δημόσια νοσηλευτήρια του ΟΚΥπΥ δεν είχαν ακόμη βάλει την… πλατιά τους, με τον κίνδυνο να μείνουν εκτός ΓεΣΥ να γίνεται -έστω και θεωρητικά- ορατός. Παρά ταύτα και προτού η προθεσμία εκπνεύσει, η λογική πρυτάνευσε, αφού όλα τα νοσηλευτήρια έθεσαν εαυτόν στις υπηρεσίες του ΓεΣΥ, υπογράφοντας τη σύμβαση. Από τη διαδικασία όμως προέκυψε σωρεία ερωτημάτων αναφορικά με τις διαδικασίες, τις αμοιβές αλλά και παθογένειες ή στρεβλώσεις που προϋπήρχαν, καθώς και μία… άτυπη κόντρα μεταξύ ιδιωτικών και δημόσιων νοσηλευτηρίων με φόντο την αμοιβή. Ας πάμε όμως να δούμε τα γεγονότα από μια διαφορετική σκοπιά. 

Ψάχνει ισονομία ο ΟΑΥ αλλά…

Μέλημα και στόχος του ΟΑΥ ήταν να θέσει όλα τα νοσηλευτήρια υπό την αιγίδα μιας κοινής σύμβασης στη βάση της αμοιβής. Εξάλλου, αφ’ ης στιγμής τα νοσηλευτήρια είτε ιδιωτικού είτε δημόσιου τομέα βρίσκονται κάτω από την «ομπρέλα» του Γενικού Συστήματος Υγείας, θα έπρεπε θεωρητικά αφενός να αμείβονται με τον ίδιο τρόπο, αλλά και αφετέρου να παρέχουν τα ίδια επίπεδα φροντίδας και υπηρεσιών στους ασθενείς. Αυτό όμως πάντα θεωρητικά, αφού αρκετές είναι οι διαφορές που παρατηρούνται, με αποτέλεσμα η ισότητα στην αμοιβή να μην καθίσταται απόλυτα… δίκαιη. Μιλώντας στη «Σημερινή» ο πρόεδρος του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας, κ. Ανδρέας Παπαπωνσταντίνου και ερωτηθείς σχετικά με την αίσια κατάληξη στις διαβουλεύσεις με τα δημόσια νοσηλευτήρια, ανέφερε πως υπογράφηκε μια προσωρινή σύμβαση με τον ΟΚΥπΥ με διάρκεια μέχρι το τέλος του έτους. Όπως επεξήγησε, η συμφωνία προνοεί τους ίδιους όρους αμοιβής με όλα τα υπόλοιπα νοσηλευτήρια, όμως στη διάρκεια των επόμενων τεσσάρων μηνών θα προβούν σε αξιολόγηση των υπηρεσιών που παρέχονταν αποκλειστικά μέσω του ΟΚΥπΥ με σκοπό την εξεύρεση φόρμουλας, είτε αποζημίωσης είτε μεταφοράς των υπηρεσιών στον ΟΑΥ για μείωση του κόστους προϋπολογισμού. Σύμφωνα με τη νέα σύμβαση, τα δημόσια νοσηλευτήρια θα αξιολογούνται με τα ίδια ποιοτικά κριτήρια, ενώ αναλόγως της ικανοποίησης θα μπορούν να αυξήσουν την αμοιβή τους μέχρι και 25%. Μέσα από αυτό το κομμάτι θα εξετάζεται εάν ένα νοσηλευτήριο κατέχει διαπίστευση, αναλόγως του μεγέθους του, επιβράβευση στον δείκτη ικανοποίησης των ασθενών (από άποψη ξενοδοχειακής μονάδας και όχι ιατρικών υπηρεσιών), φαγητού, επικοινωνίας, υποβολή πληροφοριών για λοιμώξεις εντός νοσηλευτηρίου ή ακόμα και ατυχήματα εντός νοσηλευτηρίου. 

Μπορεί μετά τις συνεχείς διαφωνίες στις διαβουλεύσεις του ΟΚΥπΥ με τον ΟΑΥ να υπογράφηκε η προσωρινή σύμβαση με ισχύ μέχρι τον Δεκέμβριο του 2023, όμως η αίσθηση είναι πως τους δύο οργανισμούς χωρίζουν αρκετά

Σε ό,τι αφορά τις έντονες αντιδράσεις για τη μονομερή διακοπή της σύμβασης από πλευράς ΟΑΥ, ο πρόεδρός του ανέφερε πως τα συμβόλαια που υπογράφονται έχουν ισχύ και διάρκεια έξι μηνών, ενώ συνήθως ανανεώνονται αυτόματα. Στην περίπτωση αυτή, ο Ανδρέας Παπακωνσταντίνου υπογράμμισε πως η πρόθεση για εισαγωγή των ποιοτικών κριτηρίων ήταν γνωστή εδώ και τρία χρόνια, με τον ΟΑΥ να ενημερώνει πως δεν προτίθεται να προβεί στην ανανέωση της υπάρχουσας. Μετά από συζητήσεις επί συζητήσεων και τέσσερεις αναθεωρήσεις καταρτίστηκε μία βελτιωμένη πρόταση. «Σκοπός και του Οργανισμού μας ήταν να μην υπάρχει μεγάλη απόκλιση στα έσοδα, να μην αποφέρει πολύ λιγότερα απ’ ό,τι η προηγούμενη», δήλωσε χαρακτηριστικά, υπογραμμίζοντας πως η νέα συμφωνία λειτουργεί σαν κίνητρο-αντικίνητρο αφού προσθέτει μια «ωφέλιμη» πίεση η αναβάθμιση των κριτηρίων. Καταληκτικά, υπέδειξε πως η μόνη περίπτωση για να διακοπεί μονομερώς ένα συμβόλαιο πριν από τη λήξη του είναι να διαπιστωθεί παρατυπία ή παραβίαση της συμφωνίας. 

Έντονη αντίδραση ΟΚΥπΥ - Χάνει πέραν των 38 εκατομμυρίων

Ο ΟΚΥπΥ δεν υποδέχτηκε με καλό μάτι τη νέα σύμβαση. Μπορεί μετά τις συνεχείς διαφωνίες στις διαβουλεύσεις με τον ΟΑΥ να υπογράφηκε η προσωρινή σύμβαση με ισχύ μέχρι τον Δεκέμβριο του 2023, όμως η αίσθηση είναι πως τους δύο Οργανισμούς χωρίζουν αρκετά. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Σ», ο ΟΚΥπΥ διαμαρτυρήθηκε για το ποσοστό 10% που ελάμβανε και αφορούσε δομές του Δημοσίου (δινόταν η δυνατότητα αύξησης του ποσού υπηρεσιών για δικαιούχους ΓεΣΥ), το οποίο περικόπηκε, με τον προϋπολογισμό του να ψαλιδίζεται κατά 38 περίπου εκατομμύρια ευρώ. Ο Οργανισμός των δημόσιων νοσηλευτηρίων, προτάσσοντας τα δικά του επιχειρήματα, αναφέρει πως στον δικό του προϋπολογισμό υπάρχουν υπηρεσίες -και κατ’επέκτασιν έξοδα- που δεν παρέχονται/προσφέρονται από άλλα νοσηλευτήρια, ως εκ τούτου είναι φυσιολογικό να αμείβεται με διαφορετικό τρόπο από τον ιδιωτικό τομέα. Εντατική μονάδα νεογνών, ιατροί σε παραμεθόριες περιοχές, ασθενοφόρα σε χώρους όπου δεν υπάρχει μεγάλος πληθυσμός, κλινικές με ιδιαιτερότητες (AIDS), εξειδικευμένο παιδιατρικό παίδων, φροντίδα θαλασσαιμικών αλλά και διάφορα άλλα. Στο ίδιο μήκος κύματος ένα ασθενοφόρο που μεταβαίνει σε ποδοσφαιρικό αγώνα ή μια εκδήλωση, ένας τουρίστας πολυτραυματίας που μεταφέρεται στα επείγοντα, υπάγονται επίσης στην ακτίνα δράσης του ΟΚΥπΥ. Αρκετά από τα προαναφερθέντα υπάγονται στις ΥΓΟΣ (Υπηρεσίες Γενικού Οικονομικού Συμφέροντος) και για την αξιολόγησή τους αναμένεται ο καταρτισμός επιτροπής/ομάδας εργασίας με τις πληροφορίες της «Σ» ν’ αναφέρουν ότι το συνολικό κόστος των ΥΓΟΣ υπολογίζεται ότι ξεπερνά το διόλου ευκαταφρόνητο ποσό των 100 εκατομμυρίων ευρώ. 

Βελτιωμένη η σύμβαση λέει ο ΠΑΣΙΝ

Στο «στρατόπεδο» των ιδιωτικών νοσηλευτηρίων την ένταση πυροδότησε η μονομερής διακοπή της σύμβασης από πλευράς ΟΑΥ και η πρόσκληση για την υπογραφή νέας. Σε ανακοίνωσή του ο Παγκύπριος Σύνδεσμος Ιδιωτικών Νοσηλευτηρίων (ΠΑΣΙΝ) ζήτησε μάλιστα παρέμβαση της Πολιτείας για ισότιμη μεταχείριση ιδιωτικών και δημόσιων νοσηλευτηρίων και ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων με τον Οργανισμό Ασφάλισης Υγείας (ΟΑΥ) πριν από την υπογραφή της νέας σύμβασης.

«Πώς είναι δυνατόν ο ΟΑΥ να ζητά από τα νοσηλευτήρια την υπογραφή νέας σύμβασης πριν ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις με τον ΠΑΣΙΝ για το νέο πλαίσιο αμοιβών, το οποίο αποτελεί το βασικότερο συστατικό της σύμβασης; Ουσιαστικά ο ΟΑΥ απαιτεί από τα νοσηλευτήρια την υπογραφή λευκής επιταγής, κάτι το οποίο δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό», αναφέρθηκε χαρακτηριστικά στην ανακοίνωση με ημερομηνία 3 Αυγούστου του 2023. Εν συνεχεία ο ΠΑΣΙΝ, στο πλαίσιο των διαβουλεύσεων με τον ΟΑΥ, απέστειλε τις δικές του εισηγήσεις, τονίζοντας εκ νέου την ανάγκη για ισότιμη μεταχείριση ιδιωτικών και δημόσιων νοσηλευτηρίων, ενώ στις 28 και 29 Αυγούστου και μετά την απαντητική επιστολή του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας πραγματοποιήθηκαν δύο έκτακτες συνεδρίες. Έχοντας φτάσει κοντά στην εκπνοή της προθεσμίας, και με τον ΠΑΣΙΝ να υπογραμμίζει ότι «ο ΟΑΥ αναγνωρίζει ήδη την ανάγκη για αξιολόγηση της νέας μεθόδου αμοιβής και λήψης διορθωτικών μέτρων το πρώτο τρίμηνο του 2024», κάλεσε τα μέλη του όπως ανανεώσουν τις συμβάσεις τους. Συγκεκριμένα, η Κεντρική Επιτροπή του ΠΑΣΙΝ ανέφερε σε ανακοίνωσή της ότι, «παρά την μη επίτευξη του ιδανικού αποτελέσματος, πιστεύουμε ότι η τελική πρόταση του ΟΑΥ είναι βελτιωμένη σε σχέση με την αρχική πρόταση, κάτι το οποίο επιτεύχθηκε μετά από επίπονες και χρονοβόρες διαπραγματεύσεις. Έχοντας υπόψη όλα τα πιο πάνω δεδομένα καθώς και την αποφυγή ταλαιπωρίας των ασθενών και αναστάτωσης του Γενικού Συστήματος Υγείας, η Κεντρική Επιτροπή συνέστησε στα Μέλη του ΠΑΣΙΝ όπως προβούν σε ανανέωση των συμβάσεων τους με τον ΟΑΥ, αφού πρώτα το κάθε νοσηλευτήριο αξιολογήσει τις δικές του ιδιαιτερότητες και δεδομένα». 

Να γίνει το ΓεΣΥ σύστημα για όλους

Συμπερασματικά, ο ΟΑΥ προσπάθησε να… «μοιράσει το καρβέλι» γεφυρώνοντας το όποιο οικονομικό χάσμα υπήρχε στις αμοιβές μεταξύ ιδιωτικών και δημόσιων νοσηλευτηρίων. Είναι μάλιστα σχεδόν φυσιολογικό να παρουσιάζεται το χάσμα από τη στιγμή που το ΓεΣΥ κουβαλά διάφορες στρεβλώσεις εν τη γενέσει του. Πολλά μπορεί ο καθένας να καταλογίσει στα δημόσια νοσηλευτήρια, όμως είναι κοινώς αποδεκτό ότι κουβαλούν και «βαρίδια», για τα οποία δεν ευθύνονται. Σε προηγούμενα ρεπορτάζ έχει γίνει ιδιαίτερη αναφορά σε περιστατικά που -με πρόσχημα τη διαθεσιμότητα των κλινών ή ιατρών- τους αρνήθηκε η φροντίδα σε ιδιωτικά νοσηλευτήρια, με αποτέλεσμα να μεταβούν σε κάποιο δημόσιο νοσηλευτήριο. Και λέω με πρόσχημα, διότι αποτελεί κοινό μυστικό και ίσως προσφιλή τακτική, να αποφεύγονται τεχνηέντως τα λεγόμενα… «μη επικερδή» περιστατικά. Στον αντίποδα, ο πρόεδρος του ΟΑΥ ανέφερε πως σκοπός της ισονομίας στην αμοιβή είναι ακριβώς να αποφευχθεί η «δικαιολογία» αυτή, από τη στιγμή που τα χρήματα θα είναι τα ίδια. Δηλαδή ο Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας θα μπορεί να «τραβήξει το αφτί» σε αντίστοιχη περίπτωση αφού δεν θα υπάρχει το πρόσχημα του προϋπολογισμού. Η σχέση λοιπόν ΟΑΥ-δημόσιων νοσηλευτηρίων-ιδιωτικών νοσηλευτηρίων-ΓεΣΥ είναι μια σχέση αλληλοεξάρτησης και η πραγματικότητα είναι πως, παρά τις όποιες βελτιώσεις, απέχουμε παρασάγγας από το να το χαρακτηρίσουμε ως ένα ολοκληρωμένο σύστημα υγείας για όλους. Και ακριβώς αυτή η αλληλοεξάρτηση αποδεικνύει σε κάθε σύγκρουση τα -κάθε άλλο παρά- θεμέλια πάνω στα οποία έχει στηθεί. Θα πρέπει λοιπόν ο μηχανισμός να εκκινήσει να εδράζεται πρωτίστως στη βάση της αξιολόγησης σύμφωνα με τον βαθμό, την ταχύτητα, τον όγκο υπηρεσιών που προσφέρει και παράλληλα οι έλεγχοι να καθιστούν μηδαμινά τα περιθώρια εκμετάλλευσης των συμβάσεων. Προσωπική επίσης άποψη -όπως και όλο το προηγούμενο κομμάτι- πως θα πρέπει να ενισχυθεί ο προϋπολογισμός τόσο στην Υγεία, όσο και στην Παιδεία, αφού αποτελούν καθρέφτη της κοινωνίας και τού αύριο.