Αλλάζει ο παγκόσμιος οικονομικός χάρτης;

Ο παγκόσμιος οικονομικός χάρτης αναπροσαρμόστηκε μετά την έναρξη του Ουκρανικού, εφόσον οι κυρώσεις και οι αντικυρώσεις που επιβλήθηκαν, οδήγησαν στον οικονομικό διαχωρισμό των χωρών.

Από τη μια οι ΗΠΑ μαζί με Ηνωμένο Βασίλειο και Ευρώπη και από την άλλη Ρωσία, Κίνα, Ινδία και άλλες χώρες που ευελπιστούν να διαδραματίσουν σημαντικό οικονομικό ρόλο. Οι δεύτερες, με τη δημιουργία των BRICS προσπαθούν να επηρεάσουν την κυριαρχία του δολαρίου, υιοθετώντας σε βάθος χρόνου ένα δικό τους νόμισμα ή συναλλασσόμενες σε δικά τους νομίσματα.

Η ενδεχόμενη επιβολή δασμών αναμένεται να επηρεάσει χώρες όπως η Γερμανία με σημαντικές εξαγωγικές σχέσεις με τις ΗΠΑ. Αυτό, σε μια εποχή κατά την οποία το κόστος ενέργειας και παραγωγής έχει αυξηθεί σημαντικά και οι εξαγωγές της Ευρώπης προς τη Ρωσία και την Κίνα μειώνονται σημαντικά

Τα στατιστικά στοιχεία καταδεικνύουν ότι οι οικονομίες ΗΠΑ και Ρωσίας συνεχίζουν να αναπτύσσονται, ενώ αυτές της Ευρώπης παρουσιάζουν επιβράδυνση. Το αυξημένο κόστος παραγωγής, λόγω της διακοπής παροχής φθηνού φυσικού αερίου, και ο περιορισμός των εξαγωγών επηρέασαν κυρίως τις βιομηχανικές χώρες, με τη Γερμανία να αντιμετωπίζει σημαντικές οικονομικές προκλήσεις.

Αυτό οδήγησε και στα προβλήματα που παρουσιάζονται στον κυβερνητικό σχηματισμό στη Γερμανία, εφόσον ο καγκελάριος απέπεμψε τον Υπουργό Οικονομικών της χώρας, και ηγέτη των Φιλελευθέρων, λόγω του ότι, όπως φαίνεται, δεν συναινούσε στην αύξηση του ανώτατου ορίου στου δημόσιου χρέους. Αυτό συνέβη μια μέρα μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων της εκλογικής διαδικασίας στις ΗΠΑ, τα οποία δημιούργησαν αμηχανία στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις.

Εκλογή Τραμπ

Η εκλογή Τραμπ σηματοδοτεί μια νέα οικονομική και πολιτική τάξη πραγμάτων για τις ΗΠΑ αλλά και γενικότερα. Το οικονομικό του πρόγραμμα βασίζεται περισσότερο στην ενδυνάμωση της εσωτερικής οικονομίας και επιχειρηματικότητας μέσα από τις μειώσεις των φόρων για εταιρείες και φυσικά άτομα και την επιβολή δασμών στις εισαγωγές.

Επιπλέον αναμένεται να προωθήσει αυστηρές πολιτικές όσον αφορά τη μετανάστευση, ενώ θα υπάρξουν χαλαρώσεις στους κανονισμούς που διέπουν τον τομέα της ενέργειας, των κρυπτονομισμάτων, της τεχνολογίας και γενικότερα του χρηματοπιστωτικού τομέα.

Το γεγονός ότι η νίκη Τραμπ ήταν ξεκάθαρη διέλυσε οποιεσδήποτε ανησυχίες για αβεβαιότητα, αν το σενάριο αμφισβήτησης των αποτελεσμάτων επαναλαμβανόταν όπως το 2020. Αυτό καταγράφηκε ξεκάθαρα την Τέταρτη μέσα από τη μεγάλη άνοδο στους χρηματιστηριακούς δείκτες στις ΗΠΑ.

Τα κρυπτονομίσματα κατέγραψαν σημαντική άνοδο, εφόσον ο κος Τραμπ εμφανίστηκε ως ο υποψήφιος που στηρίζει τη συγκεκριμένη αγορά. Ενδεχομένως με την ανάληψη της εξουσίας να υπάρξουν αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο και στην Κεφαλαιαγορά των ΗΠΑ, με τον διορισμό εξειδικευμένου συμβουλίου, ενώ υποσχέθηκε ότι θα δημιουργηθεί στρατηγικό απόθεμα σε κρυπτονομίσματα.

Την ίδια ώρα οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων στις ΗΠΑ κινήθηκαν ανοδικά, καταγράφοντας τις ανησυχίες για διεύρυνση των ελλειμμάτων και του Δημόσιου Χρέους από τις πολιτικές Τραμπ. Ο ίδιος, από την άλλη, φαίνεται έτοιμος να προχωρήσει σε σημαντικές μειώσεις των δαπανών της κεντρικής κυβέρνησης, ώστε να περιοριστούν τα ελλείμματα.

Επιπλέον από την πρώτη ομιλία του ο νέος Πρόεδρος ανέφερε ότι θα χειριστεί προσωπικά τα θέματα πετρελαίου, ενισχύοντας το δολάριο και στήνοντας γέφυρες με παραδοσιακές πετρελαιοπαραγωγούς χώρες όπως η Σαουδική Αραβία.

Ο νέος Πρόεδρος δεν είναι υποστηρικτής της πράσινης μετάβασης και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όμως θα πρέπει να αναμένουμε πώς θα ενεργήσει στην πράξη λαμβάνοντας υπόψη ότι ένας από τους κύριους χρηματοδότες της προεκλογικής του εκστρατείας διαθέτει τη μεγαλύτερη εταιρεία παραγωγής ηλεκτρικών αυτοκινήτων στις ΗΠΑ.

Οι πολιτικές Τραμπ αναμένεται να ενισχύσουν την κατανάλωση πιέζοντας τον πληθωρισμό προς τα πάνω. Η FED προχώρησε την περασμένη εβδομάδα σε μείωση των επιτοκίων κατά 0,25%, με τον διοικητή της να ανακοινώνει προσήλωση στη μείωση του πληθωρισμού και την ενίσχυση της απασχόλησης.

Πολλοί αναλυτές έσπευσαν να τονίσουν ότι το ύφος της ομιλίας του Διοικητή της FED ήταν διαφορετικό από την προηγούμενη φορά, αφήνοντας να νοηθεί ότι υπάρχουν ανησυχίες για αναθέρμανση του πληθωρισμού και η νομισματική πολιτική παραμένει περιοριστική. Κάτι τέτοιο αναμένεται να επηρεάσει τις αποφάσεις για τα επιτόκια διατηρώντας τα ψηλά, ενισχύοντας έτσι και τη ζήτηση σε δολάριο.

Αμήχανη Ευρώπη

Η Ευρώπη φαίνεται να παρακολουθεί την εκλογή Τραμπ αμήχανα, με τους ευρωπαϊκούς χρηματιστηριακούς δείκτες να κλείνουν αρνητικά την Τετάρτη. Η ενδεχόμενη επιβολή δασμών αναμένεται να επηρεάσει χώρες όπως η Γερμανία με σημαντικές εξαγωγικές σχέσεις με τις ΗΠΑ. Αυτό, σε μια εποχή κατά την οποία το κόστος ενέργειας και παραγωγής έχει αυξηθεί σημαντικά και οι εξαγωγές της Ευρώπης προς τη Ρωσία και την Κίνα μειώνονται σημαντικά.

Η επιβράδυνση των οικονομιών της Ευρωζώνης, και κυρίως αυτών με τη βαριά βιομηχανία, εφόσον αν κάποιος αναλύσει τα στατιστικά στοιχεία χώρες με οικονομίες βασισμένες στις υπηρεσίες διατηρούν υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, μπορεί να οδηγήσει την ΕΚΤ σε γρηγορότερες μειώσεις επιτοκίων, ως μέτρο χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής και παροχής ρευστότητας, για ενίσχυση της επιχειρηματικότητας.

Μεγάλο ερωτηματικό παραμένει η στάση της Ευρώπης στην περίπτωση που ο νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ αποφασίσει να περιορίσει ή να καταργήσει την οικονομική βοήθεια προς την Ουκρανία. Αν, δηλαδή, θα αυξηθούν οι ευρωπαϊκές αμυντικές δαπάνες για στήριξη της Ουκρανίας επιβαρύνοντας τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό ή θ’ ακολουθηθεί η απόφαση των ΗΠΑ. Αν ο κος Τραμπ καταφέρει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο για τερματισμό των εχθροπραξιών στην Ουκρανία, αυτό θα ενεργήσει ευεργετικά για την παγκόσμια οικονομία, εφόσον από τη φύση του ένα τέτοιο γεγονός περιορίζει την αβεβαιότητα και τη μεταβλητότητα στις αγορές.

Με ενδιαφέρον επίσης αναμένονται οι αποφάσεις της Ευρώπης σε περίπτωση που οι ΗΠΑ μειώσουν ή καταργήσουν εξολοκλήρου την οικονομική ενίσχυση της Ουκρανίας. Αν δηλαδή είναι διατεθειμένη να αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες επιβαρύνοντας ακόμη περισσότερο τα δημοσιονομικά ισοζύγια.

Τέλος ο χρυσός, του οποίου η αξία ανέβηκε σημαντικά τα τελευταία χρόνια, κινήθηκε πτωτικά με την εκλογή Τραμπ, εφόσον οι επενδυτές καταφεύγουν σε επενδύσεις στα συγκεκριμένα μέταλλα σε περιόδους αβεβαιότητας.

Οι προεκλογικές εξαγγελίες είναι ένα πράγμα και η υλοποίησή τους άλλο. Κατά την προηγούμενή του θητεία η οικονομία των ΗΠΑ αναπτύχθηκε, οι πόλεμοι περιορίστηκαν και ακραίες του εξαγγελίες δεν υλοποιήθηκαν. Όμως ήταν αυτός που προχώρησε σε επιβολή δασμών σε κινεζικά προϊόντα και εφάρμοσε μια σκληρή μεταναστευτική πολιτική. Ένα σημαντικό στοιχείο, που σημειώνεται από πολλούς, είναι το γεγονός ότι ο νέος πλανητάρχης είναι απρόβλεπτος. Οπότε, το 2025 θα δείξει αν η οικονομική παγκόσμια τράπουλα θα ξαναμοιραστεί.