Μισθοί, ανισότητες και ανάπτυξη

Με λιγότερα από €1.500 τον μήνα μεικτά αμείβονται 4 στους 10 εργαζομένους (42%) στην Κύπρο, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας, που αφορούν το έτος 2023.

Η μεγαλύτερη συγκέντρωση του πληθυσμού βρίσκεται στην κατηγορία υπαλλήλων με μισθό μεταξύ €1.000 -€1.249, η οποία αντιπροσωπεύει το 14,9% του συνόλου. Ακολουθούν οι εργαζόμενοι με μηνιαίες απολαβές €1.250 - €1.499, που αποτελούν το 11,7% και μετέπειτα οι εργαζόμενοι που ο μισθός τους κυμαίνεται από €1.500 έως €1.749 (10,8%).

Την ίδια ώρα, ποσοστό σχεδόν 6% στην Κύπρο αμείβονται με €6.000+ μηνιαίως, κάτι που φανερώνει το έντονο μισθολογικό χάσμα ανάμεσα στους υψηλά αμειβομένους και το μεγαλύτερο μέρος του εργατικού δυναμικού, το οποίο περιορίζεται σε χαμηλότερα εισοδηματικά επίπεδα.

Οι πιο υψηλά και οι πιο χαμηλά αμειβόμενοι

Οι πιο υψηλόμισθοι εργαζόμενοι στην Κύπρο εργάζονται στον χρηματοπιστωτικό και ασφαλιστικό τομέα, δηλαδή σε τράπεζες, ασφαλιστικές, forex και επενδυτικές. Από την άλλη, οι πιο χαμηλά αμειβόμενοι στην Κύπρο είναι οι εργαζόμενοι στη γεωργία, δασοκομία και αλιεία.

Οι πιο υψηλά αμειβόμενοι:

- Χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες: €4.493 μέσες μηνιαίες απολαβές.

- Ενημέρωση και επικοινωνία: €3.899 μέσες μηνιαίες απολαβές.

- Παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, φυσικού αερίου, ατμού και κλιματισμού: €3.392 μέσες μηνιαίες απολαβές.

Οι πιο χαμηλά αμειβόμενοι:

- Γεωργία, δασοκομία και αλιεία: €924 μέσες μηνιαίες απολαβές.

- Δραστηριότητες υπηρεσιών παροχής καταλύματος και υπηρεσιών εστίασης: €1.496 μέσες μηνιαίες απολαβές.

- Άλλες δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών: €1.661 μέσες μηνιαίες απολαβές.

Κύπριοι και ξένοι εργαζόμενοι

Η εικόνα, ωστόσο, διαφοροποιείται όταν εξετάζονται ξεχωριστά οι μισθοί Κυπρίων και μη Κυπρίων εργαζομένων, αναδεικνύοντας σημαντικές αποκλίσεις στην αμοιβή

Ανδρέας Μάτσας (ΣΕΚ): «Δημιουργείται η ανάγκη βελτίωσης των μισθών, ώστε η θετική πορεία της οικονομίας να αποτυπώνεται και στις απολαβές»

Στους χαμηλότερα αμειβόμενους τομείς, που είναι η γεωργία, η δασοκομία και η αλιεία, οι Κύπριοι εργαζόμενοι έχουν μέσο μηνιαίο μεικτό μισθό €1.591, ενώ οι μη Κύπριοι εργαζόμενοι αμείβονται με μόλις €639. Η συγκεκριμένη διαφορά φανερώνει τη μεγάλη οικονομική ανισότητα που επικρατεί στους τομείς χειρωνακτικής εργασίας.

Από την άλλη, στον πιο υψηλά αμειβόμενο τομέα, δηλαδή των χρηματοπιστωτικών και ασφαλιστικών δραστηριοτήτων, οι μη Κύπριοι εργαζόμενοι κερδίζουν κατά μέσο όρο €6.255 τον μήνα, σημαντικά περισσότερο από τους Κύπριους, οι οποίοι αμείβονται με €3.758. Το συγκεκριμένο χάσμα ανάμεσα στους μισθούς οφείλεται στο ότι οι μη Κύπριοι εργαζόμενοι συχνά καταλαμβάνουν εξειδικευμένους ρόλους υψηλής εξειδίκευσης στον συγκεκριμένο τομέα, οι οποίοι προσφέρουν υψηλότερες απολαβές.

«Υπάρχει ανομοιομορφία μεγάλη σε κάποιους τομείς οικονομικής δραστηριότητας, διότι οι μη Κύπριοι είναι εξειδικευμένοι, οπόταν αμείβονται πολύ περισσότερο από τον μέσο εργαζόμενο, όπως ο χρηματοπιστωτικός τομέας και η υψηλή τεχνολογία», εξήγησε ο γενικός γραμματέας της ΣΕΚ, Ανδρέας Μάτσας, μιλώντας στην εφημερίδα «Σημερινή».

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας, στο σύνολο, οι μέσες μηνιαίες απολαβές των Κυπρίων είναι στα €2.377 μηνιαίως (με τον διάμεσο μισθό στα €1.938) και των μη Κύπριων €2.334 (στα €1.463 ο διάμεσος).

Δυνατότητα και ανάγκη για βελτίωση των μισθών

Οι μέσες ακαθάριστες μηνιαίες απολαβές των υπαλλήλων στην Κύπρο για το 2023 ήταν €2.363 σε σύγκριση με €2.202 το 2022 (Κύπριοι και μη Κύπριοι), αριθμός αυξημένος κατά 7,3%. Ο διάμεσος μηνιαίος ακαθάριστος μισθός, δηλαδή το ποσό που βρίσκεται ακριβώς στο μέσο των μισθών, διαμορφώθηκε το 2023 στα €1.792.

Ο γενικός γραμματέας της ΣΕΚ υπογράμμισε στη «Σ» ότι τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας επιβεβαιώνουν το γεγονός ότι, παρά τη μικρή βελτίωση στους μισθούς των εργαζομένων, παραμένει η μεγάλη διάσταση ανάμεσα στην πορεία της οικονομίας και τη μη αποτύπωση αυτού του στοιχείου στους μισθούς.

«Την τελευταία δεκαπενταετία έχουμε μία μείωση του μεριδίου των μισθών ως ποσοστό του ΑΕΠ κατά 4,1%, σε αντίθεση με την αύξηση του μεριδίου των κερδών των επιχειρήσεων στο 8,2%. Αυτό το στοιχείο από μόνο του επιβεβαιώνει το γεγονός ότι χρήζει καλύτερης διαχείρισης το θέμα που διασυνδέεται με τις αυξήσεις των μισθών», πρόσθεσε.

Ουσιαστικά ο κ. Μάτσας υποστηρίζει ότι υπάρχει δυνατότητα αλλά και ανάγκη περαιτέρω βελτίωσης των μισθών, ώστε η θετική πορεία που σημειώνει η οικονομία να αποτυπώνεται και στις απολαβές του εργατικού δυναμικού της, υπενθυμίζοντας ότι 4 στους 10 αμείβονται με ποσά κάτω των €1.500.

«Παράλληλα κρατούμε ως θετικό σημείο αναφοράς ότι έχει αυξηθεί ο διάμεσος μισθός, με αποτέλεσμα αυτό το στοιχείο από μόνο του να επιβεβαιώνει την ανάγκη αύξησης του εθνικού κατώτατου μισθού, ο οποίος θα πρέπει να συνδέεται και με την ΑΤΑ για να διατηρούμε την αγοραστική του δύναμη αλώβητη», καταλήγει ο κ. Μάτσας.

Ο κατώτατος μισθός στην Κύπρο και στην Ευρώπη

Ο κατώτατος μισθός στην Κύπρο, ο οποίος ανέρχεται στα €1.000, τοποθετεί τη χώρα στην 9η θέση μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σημειώνεται ότι δεν έχουν υιοθετήσει όλες οι χώρες της Ε.Ε. εθνικό κατώτατο μισθό. Ο πιο υψηλός κατώτατος εντοπίζεται στο Λουξεμβούργο, ίσος με €2.571, ακολουθεί η Ιρλανδία με €2.146 και η Ολλανδία με €2.070. Ο πιο χαμηλός (από τις χώρες που έχουν θεσμοθετήσει κατώτατο) είναι στη Βουλγαρία, με €477.

Ωστόσο, σύμφωνα με τη Eurostat, τα δεδομένα αλλάζουν εάν ληφθούν υπόψη οι ισοτιμίες αγοραστικής δύναμης (PPS), δηλαδή το κόστος ζωής και η οικονομική κατάσταση σε κάθε χώρα. Με την προσαρμογή αυτών των μεταβλητών, η Κύπρος μετατοπίζεται στη 13η θέση στον κατάλογο των κατώτατων μισθών στην Ε.Ε. Το Λουξεμβούργο παραμένει στην πρώτη θέση και η Βουλγαρία στην τελευταία.

Μετατόπιση εισοδημάτων από τους εργαζόμενους στις επιχειρήσεις

Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Ινστιτούτου Εργασίας Κύπρου της ΠΕΟ, τα τελευταία χρόνια έχουν σημειωθεί σημαντικές μεταβολές στην κατανομή του εισοδήματος υπέρ των επιχειρήσεων και εις βάρος των εργαζομένων. Σημειώνεται ότι τα τελικά στοιχεία θα είναι έτοιμα τον Δεκέμβριο και θα δημοσιοποιηθούν στην Έκθεση για την Οικονομία και Απασχόληση.

Παύλος Καλοσυνάτος (ΠΕΟ): «10% του ΑΕΠ αλλάζει χέρια κάθε χρόνο και πάει από τα εισοδήματα των εργαζομένων στις επιχειρήσεις»

Μιλώντας στη «Σ» ο διευθυντής του Ινστιτούτου, Παύλος Καλοσυνάτος, ανέφερε ότι, όσον αφορά τον ιδιωτικό τομέα, πριν από την κρίση του 2013, το 57% του εθνικού εισοδήματος κατευθυνόταν σε μισθούς εργαζομένων και το 43% στις επιχειρήσεις. Ωστόσο, από το 2015 και μετά, ένεκα των συνεπειών της κρίσης, το μερίδιο των μισθών υποχώρησε, φτάνοντας το 47%, ενώ το ποσοστό που καρπώνονται οι επιχειρήσεις αυξήθηκε στο 53%.

Η κατάσταση επιδεινώθηκε περαιτέρω από το 2021 με τον πληθωρισμό, ο οποίος μείωσε την αγοραστική δύναμη των εργαζομένων. Εμφανίστηκε, ταυτόχρονα, όπως τονίζει ο κ. Καλοσυνάτος, το φαινόμενο του «πληθωρισμού απληστίας», που οι επιχειρήσεις αύξησαν τις τιμές περισσότερο από το κόστος παραγωγής, κάτι, που, όπως υπογραμμίζει, έχει καταγραφεί ως ένας πρόσθετος μηχανισμός μεταφοράς εισοδήματος.

«Δηλαδή οι επιχειρήσεις εκμεταλλεύτηκαν την κατάσταση των αυξήσεων των τιμών και προχώρησαν σε αυξήσεις πιο υψηλές από αυτές που τους επέβαλε το κόστος παραγωγής. Με αυτόν τον τρόπο έχουν περισσότερα κέρδη. Αυτό είναι αποδεδειγμένο και από διεθνείς οργανισμούς, που το έχουν καταγράψει τα τελευταία χρόνια», είπε.

Σύμφωνα με εκτίμηση του Ινστιτούτου, από το 2013 έως το 2023 περίπου 7 δισεκατομμύρια ευρώ έχουν μετατοπιστεί από τα εισοδήματα εργασίας προς τις επιχειρήσεις..

«Εκτιμούμε ότι 10% του ΑΕΠ αλλάζει χέρια κάθε χρόνο και πάει από τα εισοδήματα των εργαζομένων στις επιχειρήσεις. Τα τελικά στοιχεία θα παρουσιαστούν στην έκθεση για την οικονομία και απασχόληση τον Δεκέμβριο», κατέληξε ο διευθυντής του Ινστιτούτου Εργασίας Κύπρου της ΠΕΟ.

Βιοτικό επίπεδο

Η Στατιστική Υπηρεσία δημοσίευσε τους δείκτες βιοτικού επιπέδου για την Κύπρο.

Ο πληθυσμός ανά εισοδηματική τάξη, σύμφωνα με τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας που αφορούν το 2023, διαμορφώνεται ως εξής:

• Ανώτερη εισοδηματική τάξη: 7,9% (72.601 άτομα).
• Ανώτερη μεσαία: 11,9% (108.877 άτομα).
• Μέση μεσαία: 30,3% (277.292 άτομα).
• Κατώτερη μεσαία: 21,9% (200.975 άτομα).
• Κατώτερη: 28% (256.951 άτομα) με το 13,9% (127.236 άτομα) να βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχιας.

Είναι φανερό από τα στοιχεία, ότι ένας στους δύο στην Κύπρο (49,9%) ανήκει στην κατώτερη μεσαία ή κατώτερη εισοδηματική τάξη, με το13,9% να βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχιας.

Η πορεία της οικονομίας

Ο ρυθμός ανάπτυξης της κυπριακής οικονομίας κατά το τρίτο τρίμηνο του 2024 είναι θετικός και υπολογίζεται στο 3,9%. Μετά τη διόρθωση του ΑΕΠ ως προς τις εποχικές διακυμάνσεις, ο ρυθμός ανάπτυξης υπολογίζεται στο 3,8%. Πρόκειται για τον υψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης ανάμεσα στα κράτη μέλη της Ε.Ε. Ο ρυθμός ανάπτυξης της Ευρωζώνης είναι στο 0,9% και της Ε.Ε. στο 1%.

«Τα στοιχεία, τόσο για την Κύπρο όσο και σε σύγκριση με αυτά της ΕΕ, επιβεβαιώνουν ξανά την ανθεκτικότητα και ευελιξία της κυπριακής οικονομίας και μάλιστα σε ένα αβέβαιο και με προκλήσεις εξωτερικό περιβάλλον», ανέφερε, μεταξύ άλλων, η ανακοίνωση του Υπουργείου Οικονομικών την Πέμπτη, 14/11.

Ο πληθωρισμός τον Οκτώβριο 2024 αυξήθηκε με ρυθμό 0,6%. Ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής είναι ο χαμηλότερος που έχει παρατηρηθεί από τον Μάρτιο του 2021.

Ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή, που δείχνει τις μεταβολές στις τιμές των καταναλωτικών αγαθών και υπηρεσιών που αποκτώνται από τα νοικοκυριά, για την περίοδο Ιανουαρίου-Οκτωβρίου 2024, σημείωσε αύξηση 1,8% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο.

Οι μεγαλύτερες μεταβολές, δηλαδή οι μεγαλύτερες αυξήσεις, όπως δείχνουν τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας, εντοπίζονται στα εστιατόρια και ξενοδοχεία, στην κατηγορία άλλα αγαθά και υπηρεσίες και στα τρόφιμα και μη αλκοολούχα.