Οι συναλλαγματικές «ισορροπίες»

Η πορεία των συναλλαγματικών ισοτιμιών αποτυπώνει την πορεία των οικονομιών, τις νομισματικές και δημοσιονομικές πολιτικές και ειδικότερα πόσο δυνατή ή αδύνατη οικονομικά είναι η χώρα που το εκδίδει.

Η ισοτιμία συναλλάγματος στις αγορές καθορίζεται από τους νόμους της προσφοράς και της ζήτησης. Για παράδειγμα, αν τα επιτόκια για ένα νόμισμα είναι υψηλότερα, τότε υπάρχει αυξημένη ζήτηση για κατάθεση στο συγκεκριμένο νόμισμα, οδηγώντας την τιμή του προς τα πάνω.

Την ίδια στιγμή, η πορεία της οικονομίας της χώρας που εκδίδει το νόμισμα αποτελεί σημαντικό παράγοντα για τη διατίμησή του. Το ευρώ την τελευταία περίοδο καταγράφει σημαντική πτώση, με τους αναλυτές να σημειώνουν ότι η πτώση αυτή ενδεχομένως να επιταχυνθεί στην περίπτωση εκλογής Τραμπ.

Η σημαντική επιβράδυνση που παρουσιάζει η οικονομία της Ευρωζώνης, με ισχυρές οικονομίες όπως η Γερμανία και η Γαλλία να αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα, κυρίως λόγω αύξησης του κόστους παραγωγής και μείωσης των εξαγωγών, ενδεχομένως να οδηγήσει σε επιτάχυνση των αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) για μείωση των επιτοκίων.

Αμερικανικές εκλογές

Αυτό, σε συνδυασμό με πιθανή εκλογή Τραμπ, ο οποίος δήλωσε ότι, αν εκλεγεί, θα προχωρήσει στην επιβολή δασμών στις εισαγωγές, συμπεριλαμβανομένων και των ευρωπαϊκών προϊόντων, αλλά και σε περικοπές φόρων που αναμένεται να οδηγήσουν σε νέες πιέσεις το ευρώ. Το ίδιο θα συμβεί και για το κινεζικό νόμισμα.

Οι ανησυχίες για την πολιτική που θα εφαρμόσει ο Τραμπ αποτυπώνονται και στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια, που παρουσιάζουν πτωτική τάση, η οποία εντείνεται κάθε φορά που οι δημοσκοπήσεις καταδεικνύουν αύξηση των πιθανοτήτων εκλογής Τραμπ.

Οπότε οι εκλογές στις ΗΠΑ είναι ιδιαίτερα σημαντικές για την πορεία των οικονομιών, ενδεχομένως της Ευρωζώνης περισσότερο. Το ζήτημα είναι αν η Ευρωζώνη έχει τους μηχανισμούς και τα αντανακλαστικά για ν’ αντιμετωπίσει το αποτέλεσμα στις εκλογές των ΗΠΑ και τις ενδεχόμενες νέες πολιτικές, οι οποίες θα επηρεάσουν τον εξαγωγικό της προσανατολισμό.

Οι ΗΠΑ επί Τραμπ είχαν υιοθετήσει σημαντικά εμπόδια όσον αφορά τις εισαγωγές από την Κίνα, με τη σημαντική αύξηση των δασμών. Η Κίνα, όπως ήταν φυσικό, προχώρησε σε αντίμετρα, με τις δύο χώρες να καταλήγουν σε συμφωνία το 2020.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε επίσης τον εμπορικό πόλεμο με το Μεξικό και τον Καναδά, που επέβαλε μόλις ανέλαβε την προεδρία στην προηγούμενη θητεία του. Με τον τρόπο αυτό ανάγκασε τις δύο γειτονικές χώρες να επαναδιαπραγματευθούν τη Βορειοαμερικανική Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου προς όφελος των ΗΠΑ.

Η Ευρωζώνη αιθεροβατεί

Οι εκτιμήσεις των αναλυτών των επενδυτικών τραπεζών καταδεικνύουν ότι η Ευρωζώνη θα δυσκολευτεί ν’ αντιμετωπίσει οποιεσδήποτε αρνητικές εξελίξεις, ειδικά αυτήν την περίοδο που παρουσιάζεται οικονομικά αδύναμη, με τα ασφάλιστρα πολιτικού κινδύνου και την αβεβαιότητα να αυξάνονται. Οι επενδυτές ενδεχομένως να παρουσιαστούν περισσότερο επιφυλακτικοί να τοποθετήσουν τα κεφάλαιά τους στην περιοχή.

Η πλειοψηφία των εισαγωγών και εξαγωγών της Ευρώπης εκτελούνται με τις ΗΠΑ, ειδικά μετά το Ουκρανικό, ενώ πλέον υπάρχει και ισχυρή εξάρτηση στον τομέα της ενέργειας. Η Ευρώπη αναγκάστηκε σε σύντομο χρονικό διάστημα να αντικαταστήσει το φθηνότερο ρωσικό φυσικό αέριο με αμερικάνικο, ή από χώρες φίλα προσκείμενες στην Αμερική, δημιουργώντας σημαντικά κόστη στις επιχειρήσεις αλλά και την καθημερινότητα των πολιτών.

Η Ευρώπη φαίνεται να πληρώνει το μεγαλύτερο τίμημα από τις κυρώσεις, με ισχυρές χώρες όπως η Γερμανία να διαχειρίζονται ελλειμματικούς κρατικούς προϋπολογισμούς και ζητήματα όσον αφορά τον τομέα της ανάπτυξης. Δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι, για χώρες όπως η Γερμανία, πέραν της Ρωσίας, η Κίνα και γειτονικές χώρες αποτελούσαν σημαντικούς εμπορικούς εταίρους, με τις συναλλαγές τα τελευταία χρόνια να μειώνονται.

Το ζήτημα είναι αν η Ευρωζώνη έχει τους μηχανισμούς και τα αντανακλαστικά για να αντιμετωπίσει το αποτέλεσμα στις εκλογές των ΗΠΑ και τις ενδεχόμενες νέες πολιτικές, οι οποίες θα επηρεάσουν τον εξαγωγικό της προσανατολισμό

Την ίδια στιγμή, η οικονομία της Αμερικής φαίνεται να επιταχύνει με τα επιτόκια να παραμένουν σε σχετικά υψηλά επίπεδα, κάτι που ενισχύει το δολάριο (αναμένουμε να δούμε τις αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου της Αμερικανικής Κεντρικής Τράπεζας – FED – την ερχόμενη εβδομάδα). Ένα νόμισμα που διατηρεί την πρωτοκαθεδρία του στις διεθνείς συναλλαγές, παρά τις προσπάθειες που ξεκίνησαν οι χώρες κυρίως της Ανατολής, και του συνδέσμου BRICS για αποδυνάμωσή του.

Ένας «άλλος» κόσμος;

Η αμφισβήτηση κυριαρχίας του δολαρίου στις διεθνείς συναλλαγές είναι δεδομένη και διαχρονική, όπως και η αντιπαλότητα μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Χαρακτηριστική είναι η προ δεκαετίας συμφωνία των Βραζιλίας, Ρωσίας, Ινδίας, Κίνας και Αφρικής για τη δημιουργία αναπτυξιακής τράπεζας με δυνατότητα επενδύσεων και οργανισμού διατήρησης συναλλαγματικών αποθεμάτων που, όπως γράφτηκε στα διεθνή δημοσιογραφικά μέσα, θα λειτουργεί με παρόμοιο τρόπο όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Σε μια προσπάθεια παραγκωνισμού του δολαρίου και ενίσχυσης του εθνικού νομίσματος, οι αναπτυξιακές τράπεζες αυτών των χωρών είχαν συμφωνήσει τη δημιουργία αμοιβαίων πιστωτικών γραμμών με ονομαστική αξία σε εγχώρια νομίσματα. Επιπλέον, είχε προωθηθεί η δημιουργία ενός συστήματος πληρωμών και μεταφοράς κεφαλαίων, παρόμοιου με το swift.

Η πολιτική της Ρωσίας και των συμμάχων της για τη λεγόμενη αποδολαριοποίηση αναπτύσσεται, αλλά προς το παρόν το αμερικανικό δολάριο παραμένει το κυριότερο μέσο διαπραγμάτευσης σημαντικών αγαθών όπως το πετρέλαιο. Φυσικά, κανείς αυτήν τη στιγμή δεν μπορεί να εκτιμήσει τι θα συμβεί τα επόμενα χρόνια, εφόσον οι οικονομίες και οι εμπορικές συναλλαγές στον άξονα Ρωσίας, Κίνας, Ινδίας, Ιράν και Σαουδικής Αραβίας αναπτύσσονται ραγδαία.

Αναλυτές τονίζουν ότι οι κεντρικές τράπεζες θα είναι υπαίτιες της νέας οικονομικής κρίσης, η οποία ενδεχομένως να ταλανίσει το παγκόσμιο. Μετά την αστόχευτη διοχέτευση ρευστότητας και χρήματος στις αγορές και την ενίσχυση των τιμών, η απότομη αύξηση των επιτοκίων αναμένεται να οδηγήσει στη συρρίκνωση των οικονομιών.

Οι μεταβολές στις τιμές συναλλάγματος επηρεάζουν την επιχειρηματική δραστηριότητα, το διεθνές εμπόριο, τις τιμές των αγαθών, των οικονομικών μέσων στις αγορές και την καθημερινότητα των πολιτών, οπότε η συνεχής παρακολούθησή τους θα βοηθήσει στον περιορισμό ενδεχόμενων προκλήσεων.

Οι συναλλαγματικές ισοτιμίες αποτελούν εργαλείο προώθησης της ανταγωνιστικότητας μιας οικονομίας και «κυριαρχίας» στο διεθνές πολιτικό και οικονομικό σκηνικό. Την ίδια στιγμή καταδεικνύουν το πόσο δυνατή και ανθεκτική, ή το αντίθετο, είναι μια οικονομία και ποιες είναι οι εκτιμήσεις των επενδυτών για το μέλλον της.