Οικονομική Σταύρωση ή Ανάσταση

Οι μέρες δεν είναι τέτοιες για να υπάρξουν τεχνικές οικονομικές εξελίξεις. Οι φούρνοι βγάζουν τις φλαούνες (στην Πάφο συνοδευόμενες από τις πασκιές) και το αρνί ετοιμάζεται να μπει στα κάρβουνα είτε ολόκληρο είτε ως σούβλα. Φυσικά, όπως κάθε φορά, κουπέπια, πατάτες, μακαρόνια του φούρνου και λοιπά εδέσματα θα συνοδεύουν το εορταστικό τραπέζι. Λαμβάνοντας υπόψη τον αριθμό των υποψηφίων για τις επερχόμενες εκλογές, εύλογα κάποιος μπορεί να αναφέρει, «κάθε σπίτι και υποψήφιος».

Η κυπριακή οικονομία συνεχίζει να καταγράφει θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, το Υπουργείο Οικονομικών στον ετήσιο απολογισμό του εκφράζει την ικανοποίησή του, το ποσοστό του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ της χώρας σημείωσε σημαντική μείωση και συμπληρώθηκαν είκοσι χρόνια από την ένταξη της χώρας μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με αρκετές επίσημες δηλώσεις να κάνουν αναφορά σε ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα στη σύγχρονη ιστορία της Κύπρου.

Τα πιο πάνω καταγράφονται σίγουρα στα θετικά στοιχεία, όμως αυτό το Πάσχα βρίσκει τους πολίτες αντιμέτωπους με περισσότερες δυσκολίες στην καθημερινότητά τους. Ακρίβεια, υψηλά επιτόκια (τη βδομάδα που μας πέρασε ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Αμερικής, ανακοινώνοντας την απόφαση για διατήρηση αμετάβλητων των επιτοκίων, ανέφερε ότι ο πληθωρισμός παραμένει σε υψηλά επίπεδα και ο δρόμος αποκλιμάκωσής του αβέβαιος) και υψηλό κόστος στέγασης, ενοίκιο ή αγορά ακινήτου, δημιουργούν ένα πλέγμα δυσκολιών για τους πολίτες.

Οι εκτιμήσεις αναφέρουν ότι τα πράγματα ενδεχομένως να γίνουν δυσκολότερα προς το τέλος του χρόνου, όταν οι οικονομίες αναμένεται να δείξουν σημάδια επιβράδυνσής. Ένα ευνομούμενο κράτος οφείλει να διασφαλίζει στους πολίτες του τέσσερα βασικά πράγματα: ελάχιστο βιοτικό επίπεδο και καλής ποιότητας καθημερινότητα, εκπαίδευση, στέγαση και υγεία / ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Οπότε είναι καλό όλοι μας να αναρωτηθούμε αν αυτοί οι τέσσερεις στόχοι / προτεραιότητες έχουν επιτευχθεί.

Η κυπριακή οικονομία συνεχίζει να είναι εξωγενής, σημαντικά εξαρτημένη στις τιμές των καυσίμων στις διεθνείς αγορές και «ευαίσθητη» στη διεθνή πολιτική και οικονομική μεταβλητότητα.

Η επέμβαση της Ρωσίας στην Ουκρανία, που φαίνεται ότι θα συνεχιστεί, μετά και την έγκριση του τελευταίου πακέτου βοήθειας της Ουκρανίας από τις ΗΠΑ, με τις κυρώσεις και τις αντικυρώσεις και οι συγκρούσεις στις γειτονικές χώρες, ενίσχυσαν τις προκλήσεις για την κυπριακή οικονομία.

Δεν καταφέραμε μέσα από τα χρόνια να εκμεταλλευτούμε τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ώστε να μειώσουμε την εξάρτησή μας από το πετρέλαιο και άλλα παρόμοια ορυκτά καύσιμα. Ακόμη και στον πρωτογενή τομέα, από τον οποίο πριν από πολλά χρόνια είχαμε παραγάγει μεγάλο μέρος των αγαθών και προϊόντων για ικανοποίηση της εγχώριας αγοράς, με την είσοδό μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την ενιαία αγορά, εισάγουμε το μεγαλύτερο μέρος αυτών των προϊόντων.

Άντε τώρα να εξηγήσεις, στο πασχαλινό τραπέζι, στους παλιότερους που άλεθαν το σιτάρι και έφτιαχναν δικό τους ψωμί, τους λόγους που αυξάνονται οι τιμές στα αρτοποιεία και συμπεριλαμβάνουν τα προβλήματα στην εξαγωγή σιτηρών από την Ουκρανία και τις καταλήψεις πλοίων από τους Χούθι. Και δεν πρέπει να ξεχνάμε το ξερίζωμα των αμπελιών και την καταστροφή μεγάλων ποσοτήτων σταφυλιών μόλις μπήκαμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Το φετινό πασχαλινό τραπέζι είναι ακριβότερο, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία που έχουν δημοσιευθεί. Η τιμή του αρνιού αλλά και των άλλων προϊόντων έχει αυξηθεί, λόγω της μεγάλης ζήτησης. Το κόστος παραγωγής στην Κύπρο έχει επίσης αυξηθεί, ενώ η μη αποτελεσματική ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα επηρεάζει σημαντικά την προσφορά. Φυσικά οι Κύπριοι θα επαναξιολογήσουν τον οικογενειακό προϋπολογισμό, ώστε να μπορέσουν να έχουν ένα καθώς πρέπει πασχαλινό τραπέζι. Εξάλλου, σημασία έχει η οικογένεια και η καλή παρέα και όχι οι ποσότητες και οι πολυτέλειες.

Πέρα από τους συμπολίτες μας που ανήκουν στις ευάλωτες κατηγορίες, αυτό που διαφαίνεται είναι η συνεχής αποδυνάμωση της μεσαίας τάξης, της οποίας η αγοραστική δύναμη μειώνεται σημαντικά και δεν έχει την ευκαιρία να ενισχύσει τα εισοδήματά της αναλογικά με την ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας. Η φορολογική και κοινωνική πολιτική του κράτους θα μπορούσε να αντιμετωπίσει το συγκεκριμένο ζήτημα, οπότε είναι σημαντικό η φορολογική μεταρρύθμιση να προχωρήσει τάχιστα.

Και μιας και αναφερθήκαμε στις επερχόμενες εκλογές, μεγάλο ερωτηματικό παραμένει το πώς θα λειτουργήσει το νέο μοντέλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, εφόσον οι νέοι δήμοι και περιφέρειες προέκυψαν περισσότερο μέσα από πολιτικά κριτήρια και όχι τεχνοκρατικά. Θα πρέπει να δούμε αν θα δημιουργηθούν οι απαιτούμενες συνέργειες (οι εκτιμήσεις κλίνουν προς την αντίθετη κατεύθυνση), ώστε να μειωθεί το κόστος των προσφερόμενων υπηρεσιών και κατ’ επέκτασιν των τελών που θα κληθούν να πληρώσουν οι πολίτες.

Επιπλέον είναι αναμενόμενο ότι, με τη δημιουργία των νέων οργανισμών / περιφερειών που θα είναι υπεύθυνοι για την αδειοδότηση των έργων, θα υπάρξει ένα μεταβατικό στάδιο που θα υπάρχουν καθυστερήσεις. Το ζητούμενο είναι οι καθυστερήσεις να μην είναι τέτοιες που να προκαλέσουν προβλήματα στην επιχειρηματική δραστηριότητα, σε μια περίοδο που η Κυβέρνηση παρέχει κίνητρα για αύξηση της προσφοράς ακινήτων στην αγορά (με σκοπό τη μείωση των τιμών).

Αναμένεται επίσης να υπάρξουν και πρακτικά ζητήματα, λαμβάνοντας υπόψη το μεγάλο αριθμό των ατόμων που θα συμμετέχουν στις συνεδριάσεις και πόσο αποδοτικά θα λειτουργούν τα συμβούλια. Σημειώνεται ότι ακούγεται πως για κάποιους Επαρχιακούς Οργανισμούς Αυτοδιοίκησης δεν έχουν εξευρεθεί οι χώροι στέγασης και συνεδριάσεων.

Δύο στοιχεία, τα οποία αναδεικνύονται αυτήν τη χρονιά, είναι η αβεβαιότητα και η μεταβλητότητα. Διαφαίνεται ότι, προς το τέλος του έτους, θα υπάρξει οικονομική επιβράδυνση, το μέγεθος της οποίας δεν μπορεί να εκτιμηθεί αυτήν τη στιγμή. Την ίδια στιγμή φαίνεται να μετατίθενται οι αποφάσεις για μειώσεις των επιτοκίων. Είναι σημαντικό, Κυβέρνηση, επιχειρήσεις και πολίτες να αξιολογούν σε τακτά χρονικά διαστήματα τα οικονομικά στατιστικά στοιχεία που ανακοινώνονται, ώστε να λαμβάνονται έγκαιρα αποφάσεις.

Καλό Πάσχα και Καλή Ανάσταση ψυχική, οικονομική, προσωπική, επαγγελματική, ανάλογα με τα δεδομένα του καθενός. Οι μέρες είναι τέτοιες, που μας δίνουν τη δυνατότητα να κάνουμε ένα βήμα πίσω και να αξιολογήσουμε ξανά κάποια πράγματα. Η οικονομική ευμάρεια και η ποιότητα ζωής είναι σημαντικά στοιχεία. Η προώθηση των σωστών αρχών, η Παιδεία, ο πολιτισμός είναι μακροχρόνιες επενδύσεις, ίσως όχι με τόσο άμεσες αποδόσεις.