Ουτοπία το νομοσχέδιο για τις λαμπρατζιές… που «καίει» τους Δήμους

Μία από τις μεγαλύτερες στιγμές της Χριστιανοσύνης, το Άγιο Πάσχα, βρίσκεται προ των πυλών. Πιστοί στις παραδόσεις, τα ήθη και τα έθιμα, οι απανταχού πιστοί ετοιμάζονται να γιορτάσουν με κάθε επισημότητα την Ανάσταση του Κυρίου. Το άκουσμα της λέξης Πάσχα φέρνει στο μυαλό διάφορες στιγμές, που έχουν μείνει εντυπωμένες στο μυαλό από προηγούμενα χρόνια. Μια συστοιχία τελετουργικών που, ανεξαρτήτως ηλικίας, περιοχής, προέλευσης και παρέας, βρίσκονται κάθε χρόνο τέτοιες μέρες στην ημερησία διάταξη.

Το μεγαλύτερο και πιο διαδεδομένο εξ αυτών είναι, φυσικά, η λαμπρατζιά. Σχεδόν ένα μήνα πριν από το Μεγάλο Σάββατο, τα παιδιά ξεχύνονται στις γειτονιές, σε πάρκα και σε οικοδομές και μαζεύουν ό,τι ξύλα βρουν μπροστά τους. Επιλέγουν ένα σημείο, συνήθως μία μεγάλη αλάνα έξω από την εκκλησία της ενορίας τους, και τα τοποθετούν σχηματίζοντας μια πυραμίδα. Έναν μήνα μετά, την ώρα που ο ιερέας ψάλλει τον Καλό Λόγο, η πυραμίδα πιάνει φωτιά. Μέχρι τις πρωινές ώρες τα παιδιά καίνε τον Ιούδα. Το έθιμο της λαμπρατζιάς είναι από τα πιο γνωστά στην Κύπρο και ταξιδεύει μέσα στους αιώνες και σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας, ήδη από την εποχή της τουρκοκρατίας.

Το έθιμο αποτελεί και μια μυσταγωγία, αφού η όλη διαδικασία που προαπαιτείται για την υφαρπαγή ή το κλέψιμο των ξύλων, τη μεταφορά τους στον τόπο του «εγκλήματος» αλλά και κυρίως την εναλλαγή «βαρδιών» για τη φύλαξη των υλικών μοιάζει με μύηση σε μια παρέα, στη γειτονιά, την κοινότητα.

Ασυδοσία, κλοπές, οχληρία και πετροβολισμοί αστυνομικών

Δεν βλέπουν όμως όλοι το έθιμο από την ίδια οπτική. Αρχικά το μάζεμα της ξυλείας γίνεται αλόγιστα και πολλές φορές παράνομα. Σύμφωνα με αστυνομικές πηγές, πέραν της αλόγιστης κοπής, πυκνώνουν οι καταγγελίες για κλοπή ξυλείας από αυλές αλλά ακόμα και βεράντες ή υπόγεια σπιτιών. Παράλληλα, το γεγονός ότι αρκετός κόσμος συναθροίζεται σε κατά τόπους λαμπρατζιές αυτόματα δημιουργεί μια κατάσταση οχληρίας, με τα τηλέφωνα των αστυνομικών σταθμών να παίρνουν φωτιά από τις καταγγελίες περιοίκων μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες.

Τις τελευταίες ημέρες η Πυροσβεστική προχώρησε στην κατάσβεση δεκάδων περιστατικών πυρκαγιών λόγω συγκέντρωσης νεαρών σε ανοιχτούς χώρους, όπως πάρκα και αυλές σχολείων, όπως ανέφερε στη ραδιοφωνική εκπομπή «Διασπορά Ειδήσεων» ο εκπρόσωπος Τύπου της Πυροσβεστικής, Ανδρέας Κεττής. Παράλληλα τόνισε ότι μέλη της Πυροσβεστικής δέχονται επιθέσεις με πέτρες από τους νεαρούς. «Είμαστε σε άμεση επαφή με την Αστυνομία και τις τοπικές Αρχές. Έγιναν και φέτος συσκέψεις όπως κάθε χρόνο», σημείωσε. Στον αντίποδα, η Αστυνομία προσπαθεί με διάφορες περιπολίες και προληπτικά μέτρα να καταπολεμήσει αυτά τα φαινόμενα σε περιοχές όπου εντοπίζονται, δήλωσε από την πλευρά του ο εκπρόσωπος Τύπου της Αστυνομίας, Χρίστος Ανδρέου.

Κραυγή αγωνίας από Δήμαρχο Στροβόλου - «Άκυρο» από φέτος στη Λακατάμια

Πέραν της Αστυνομίας και της Πυροσβεστικής, πολλοί είναι και οι Δήμοι που τονίζουν ότι η κατάσταση έχει ξεφύγει παίρνοντας εδώ και χρόνια μεγάλες και ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Χαρακτηριστική ήταν η πρόσφατη τοποθέτηση του Δημάρχου Στροβόλου, Ανδρέα Παπαχαραλάμπους, που ανέφερε ότι: «Πολύ συχνά αυτά τα ‘‘έθιμα’’ καταλήγουν σε σοβαρούς τραυματισμούς ή τραγωδίες και σημαδεύουν τις ζωές δεκάδων συνανθρώπων μας. Πώς μπορούμε να δικαιολογούμε ένα ‘‘έθιμο’’ που αφήνει παιδιά ακρωτηριασμένα; Εξάλλου, ο περί Δήμων Νόμος απαγορεύει την καύση υλικών σε κατοικημένες περιοχές…». Αυτό αποτέλεσε… πάσα για τον Δήμο Λακατάμιας, που αποφάσισε από φέτος, και χωρίς να περιμένει το νομοσχέδιο, να γίνει ο πρώτος Δήμος που απαγόρευσε τις λαμπρατζιές. Με οδηγίες της Αστυνομίας, ο Δήμος Λακατάμιας ενημέρωσε μέσω ανακοίνωσης ότι, σύμφωνα με τον Περί Δήμων Νόμο, η δημιουργία «λαμπρατζιών» είναι παράνομη.

Το… οξύμωρο νομοσχέδιο που πήγε “ξώπασχα”

Μπορεί εδώ και πέραν του ενός χρόνου να συζητείται η τελική εφαρμογή του νομοσχεδίου, που θα έπρεπε να τεθεί σε ισχύ για να τεθεί υπό -όποιο- έλεγχο η κατάσταση με τις λαμπρατζιές, αυτό όμως περνάει και μεταφέρεται… «ξώπασχα». Παρά τη δημόσια διαβούλευση αλλά και το μωσαϊκό εισηγήσεων και απόψεων όλων των εμπλεκόμενων φορέων, κάτι τέτοιο δεν κατέστη δυνατό να πραγματοποιηθεί πριν από το φετινό Πάσχα. Αυτό διότι για την όποια επικύρωση θα χρειαστεί και η σφραγίδα από την Ολομέλεια της Βουλής, κάτι που χρονικά δεν ήταν δυνατό να συμβεί.

Ζήτημα όμως φέρεται να προκύπτει τόσο από κάποιες πρόνοιες του νομοσχεδίου, όσο και κυρίως από την έντονη διαφωνία ως προς το ποιος θα φέρει την κυριότητα για την εποπτεία και την εφαρμογή του. Ουσιαστικά, σύμφωνα με το νομοσχέδιο, προνοείται ότι η όποια πρόθεση για δημιουργία λαμπρατζιάς θα πρέπει, πέραν της τήρησης ενός πολύ συγκεκριμένου πλαισίου, να έχει την άδεια του Δήμου/Κοινότητας ή της Αρχής της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην οποία υπάγεται ο χώρος. Αυτό είναι το ένα σκέλος αφού, παράλληλα, η τοπική Αρχή θα έχει ουσιαστικά την ευθύνη για να παρέχει τα υλικά σε όσους έχουν εξασφαλίσει τη σχετική άδεια. Οι Δήμοι δεν πρόκειται, σύμφωνα με πληροφορίες, να αποδεχτούν το νομοσχέδιο ως έχει, αφού θεωρούν πως η ευθύνη της επιβολής θα πρέπει να βαραίνει την Αστυνομία και όχι τους ίδιους.

Νομιμοποιούν την… παρανομία και βάζουν μπροστά τους Δήμους

Ο νόμος θα ονομάζεται ο περί Ρύθμισης και Ελέγχου Λαμπρατζιών Νόμος του 2024. Με βάση τη νομοθεσία, «απαγορεύεται σε οποιοδήποτε πρόσωπο να μαζεύει υλικά ή να προετοιμάζει υλικά για σκοπούς ανάμματος λαμπρατζιάς ή να ανάβει ή να τροφοδοτεί λαμπρατζιά. Με βάση τον νόμο, αυτό θα γίνεται εάν συμμετέχει στη διαδικασία προετοιμασίας ή ανάμματος ή τροφοδοσίας λαμπρατζιάς, για την οποία εξασφαλίστηκε άδεια από την Αρχή Τοπικής Διοίκησης, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 6 του παρόντος Νόμου».

Τι σημαίνει, όμως, στην πράξη το νέο νομοσχέδιο; Όταν, για παράδειγμα, το καψάλισμα θεωρείται -είναι- παράνομο, με ποιο σκεπτικό θα παραχωρηθεί μια τέτοια εξουσία και δη στους Δήμους; Αμ το άλλο; Μερικές από τις πρόνοιες του υφιστάμενου νομοσχεδίου προκαλούν, αν μη τι άλλο, απορία -το λιγότερο- με τη δυσκολία να καθιστά αφενός τη λαμπρατζιά… όνειρο θερινής νυκτός και αφετέρου να σε να κάνει να αναρωτιέσαι αν θα εξυπηρετεί η νομοθεσία τον σκοπό ή ο σκοπός τη νομοθεσία; Παραθέτω παραδείγματα όπως:

«Κάθε αδειούχα Ενοριακή Επιτροπή, μέσω των κατά νόμο αρμόδιων προσώπων που καταγράφονται στην άδεια προετοιμασίας και ανάμματος λαμπρατζιάς, έχει ευθύνη και αρμοδιότητα για την επιτήρηση της λαμπρατζιάς, ώστε, μεταξύ άλλων:
(α) οι συμμετέχοντες στην προετοιμασία, άναμμα και/ή τροφοδότηση της λαμπρατζιάς να:

(i) βρίσκονται στο μέρος με ευταξία,

(ii) να μην παρενοχλούν άλλους με τη συμπεριφορά τους,

(γ) να γίνεται επιτήρηση της λαμπρατζιάς μέχρι την τελική κατάσβεσή της».

Δηλαδή η επιτροπή της ενορίας ή του Δήμου θα παίζει τον ρόλο του αστυνομικού και θα ασχολείται για 96 ώρες μόνο με τις λαμπρατζιές;

Απορία προκαλούν και οι όροι πυρασφάλειας που μοιάζουν… ουτοπικοί. «Οι όροι πυρασφάλειας για άναμμα λαμπρατζιάς είναι οι ακόλουθοι:

»Πριν από το άναμμα της λαμπρατζιάς, ο χώρος σε απόσταση, τουλάχιστον τριάντα (30) μέτρα, πρέπει να είναι καθαρός από ξηρά χόρτα ή άλλα καύσιμα υλικά ή υποστατικά.

»Να μην υπάρχουν κτήρια, υποστατικά ή οικίες σε απόσταση τριάντα (30) μέτρων ή ηλεκτρικά ή τηλεπικοινωνιακά καλώδια πάνω ή γύρω από τη λαμπρατζιά σε απόσταση τριάντα (30) μέτρων.

»Να μην ανάβεται η λαμπρατζιά εάν επικρατεί δυνατός άνεμος.

»Ο χώρος να παρέχει εύκολη πρόσβαση των πυροσβεστικών οχημάτων.

»Στον χώρο να βρίσκεται φορητή μονάδα πυρόσβεσης ή όχημα εφοδιασμένο με μηχανοκίνητους ψεκαστήρες».

Γρίφος για… δυνατούς λύτες.