23 γυναικοκτονίες σε έξι χρόνια

Σταθερά σε υψηλούς αριθμούς παραμένουν οι υποθέσεις που σχετίζονται με τη βία στην οικογένεια. Τα πολλά περιστατικά προκαλούν ανησυχία και προβληματισμό, ενώ πλέον τίθεται και το ερώτημα εάν η Κυπριακή Δημοκρατία είναι ικανή να προστατέψει τα θύματα.

Σύμφωνα με στοιχεία που σχετίζονται με τις καταγγελίες, αλλά και τις υποθέσεις τις οποίες διαχειρίζονται διάφορες οργανώσεις, από το 2020 μέχρι το 2023 καταγράφηκαν συνολικά 11.111 υποθέσεις οικογενειακής βίας στην Κύπρο. Πιο αναλυτικά, το 2020 είχαμε 2.147, το 2021 ήταν 2.854, το 2022 ανήλθαν σε 3.122, ενώ το 2023 καταγράφηκαν 2.988 περιστατικά.

Κάποιες από αυτές τις υποθέσεις κατέληξαν σε δολοφονίες γυναικών. Στην Κύπρο, τα τελευταία 6 χρόνια μετρούμε 23 γυναικοκτονίες. Συγκεκριμένα, οι 9 σημειώθηκαν το 2019 (οι 7 αφορούν την υπόθεση του κατά συρροήν δολοφόνου Νικόλα Μεταξά). Πέντε υποθέσεις καταγράφηκαν το 2020, άλλες 5 δολοφονίες είχαμε το 2021, 2 δολοφονίες γυναικών σημειώθηκαν το 2022, 1 φόνο το 2023 (που ήταν φόνος εκ προμελέτης), ενώ η τελευταία δολοφονία ήταν η υπόθεση στην Πάφο.

Τα πολλά περιστατικά βίας και οι δολοφονίες γυναικών οδήγησαν την Κυπριακή Δημοκρατία να γίνει μία από τις πρώτες χώρες της Ευρώπης που θα αναγνώριζε νομικά ως ξεχωριστό αδίκημα τη γυναικοκτονία. Αυτό συνέβη τον Ιούλιο του 2022. Η Βουλή των Αντιπροσώπων, με 38 ψήφους υπέρ και 4 εναντίον, ψήφισε σε νόμο την θέσπιση του ιδιώνυμου αδικήματος της γυναικοκτονίας, το οποίο επισύρει την ποινή της φυλάκισης διά βίου.

Σημειώνεται ότι το δικαστήριο κατά την επιμέτρηση και επιβολή της ποινής για το αδίκημα της γυναικοκτονίας λαμβάνει υπόψη, ως επιβαρυντικό παράγοντα, ότι ο θάνατος επήλθε ως αποτέλεσμα (α) άσκησης βίας από ερωτικό σύντροφο, (β) βασανισμού ή άσκησης βίας λόγω μισογυνισμού, (γ) άσκησης ενδοοικογενειακής βίας, (δ) άσκησης βίας για λόγους τιμής, (ε) άσκησης βίας για λόγους θρησκευτικών πεποιθήσεων, (στ) άσκησης βίας λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού ή ταυτότητας φύλου, (ζ) διάπραξης του αδικήματος του ακρωτηριασμού γυναικείων γεννητικών οργάνων, κατά τις διατάξεις του άρθρου 233Α του Ποινικού Κώδικα, (η) άσκησης βίας με σκοπό ή στο πλαίσιο σεξουαλικής εκμετάλλευσης και/ή εμπορίας προσώπων και/ή διακίνησης ναρκωτικών και/ή οργανωμένου εγκλήματος, (θ) άσκησης βίας προς επίτευξη παράνομης συνουσίας, (ι) στοχευμένης άσκησης βίας εναντίον γυναικών, στο πλαίσιο ένοπλων συγκρούσεων.

Οργή για την τελευταία γυναικοκτονία

Το τελευταίο περιστατικό με τον θάνατο 41χρονης μητέρας στην Πάφο προκάλεσε οργή, καθώς εκτός του γεγονότος ότι το ειδεχθές έγκλημα σημειώθηκε πρωί - πρωί, οι μαρτυρίες των κατοίκων της περιοχής φανέρωσαν ολιγωρία στην παρέμβαση της Αστυνομίας. Μάλιστα, γείτονας κάλεσε τέσσερεις φορές την Αστυνομία. Οι κλήσεις προς την Αστυνομία άρχισαν στις 9:59 και τελείωσαν στις 10:07, ενώ ο φόνος έγινε στις 10:15.

Τη δεδομένη στιγμή βρίσκεται σε εξέλιξη πειθαρχική έρευνα, η οποία αφορά συνολικά επτά μέλη της Αστυνομίας, ενώ τέθηκαν σε διαθεσιμότητα δύο αστυνομικοί. Ο ερευνών αξιωματικός καλείται να διαπιστώσει αν έγιναν οι κατάλληλες ενέργειες για έγκαιρη αναζήτηση και σύλληψη του υπόπτου για την εκτέλεση εντάλματος σύλληψης μετά τη σχετική καταγγελία που του έκανε η άτυχη 41χρονη για αδικήματα που σχετίζονται με τη βία στην οικογένεια.

Ο ρόλος της Αστυνομίας

Για την επιχειρησιακή ετοιμότητα της Αστυνομίας αλλά και για το πρωτόκολλο, το οποίο θα πρέπει να τηρείται στις περιπτώσεις που υπάρξουν καταγγελίες για βία στην οικογένεια, μίλησε στη «Σ» ο Πρόεδρος του Κλάδου Αστυνομικών της συντεχνίας «ΙΣΟΤΗΤΑ», Νίκος Λοϊζίδης.

Αρχικά ανέφερε ότι υπάρχει πρωτόκολλο που αφορά τέτοιες υποθέσεις. Συγκεκριμένα, εξήγησε ότι το πρωτόκολλο μιλά για δύο ειδών καταγγελίες. «Στο πρώτο είδος συμπεριλαμβάνεται η δολοφονία στην Πάφο. Αφορά μιαν άμεση υπόθεση. Δηλαδή παίρνει κόσμος τηλέφωνο και μεταφέρει στους αστυνομικούς τα όσα συμβαίνουν στο διπλανό διαμέρισμα». Συνεχίζοντας, ανέφερε ότι σε αυτές τις υποθέσεις πρέπει να υπάρξει άμεση επέμβαση της Αστυνομίας και μετά να ειδοποιηθεί το Τμήμα για τη βία στην οικογένεια για ν' αναλάβει την υπόθεση πιο εξειδικευμένα.

Το δεύτερο είδος καταγγελίας είναι όταν φτάσει στην Αστυνομία μια αλληλογραφία από τις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας ή μια ανώνυμη καταγγελία ή μια πληροφορία από έναν γείτονα για συχνούς τσακωμούς και ξυλοδαρμό της συζύγου από τον σύζυγο. «Αυτές οι καταγγελίες πηγαίνουν απευθείας στο αστυνομικό κλιμάκιο που ερευνά τις υποθέσεις οι οποίες σχετίζονται με τη βία στην οικογένεια.

«Γέμισαν οι αστυνομικοί σταθμοί με όπλα»

Ο κ. Λοϊζίδης τόνισε ότι υπάρχει και ένα τρίτο σκέλος, που είναι η ίδια η καταγγελία από το θύμα. «Πηγαίνει μια κοπέλα στον αστυνομικό σταθμό και εξιστορεί τα όσα βιώνει με τον σύζυγο – σύντροφό της».

Σημείωσε ότι τα μέλη της Αστυνομίας είναι υποχρεωμένα να παρέμβουν μετά από κάθε καταγγελία. «Υπάρχουν περιπτώσεις όπου το θύμα έρχεται και καταγγέλλει το περιστατικό, όμως μετά αποσύρει τις καταγγελίες ή ζητά να μη διωχθεί ποινικά ο σύζυγος - σύντροφός της. Σε αυτές τις περιπτώσεις, τα μέλη της Αστυνομίας προχωρούν σε συγκεκριμένες ενέργειες».

Όπως εξήγησε, ο κοντινότερος αστυνομικός σταθμός από την οικία του ζευγαριού πρέπει να παραλάβει οποιοδήποτε όπλο έχει στην κατοχή του ο καταγγελλόμενος, είτε αυτό είναι κυνηγετικό τυφέκιο ή στρατιωτικού τύπου τυφέκιο ή αεροβόλο.

Ερωτηθείς εάν αυτή η πρακτική εφαρμόζεται από τους αστυνομικούς σταθμούς, απάντησε ότι «γέμισαν οι οπλοβαστοί των αστυνομικών σταθμών με όπλα που σχετίζονται με τέτοιου είδους υποθέσεις». Σημειώνεται ότι στις περιπτώσεις που θα κατασχεθεί όπλο στρατιωτικού τύπου παρεμβαίνει και η Εθνική Φρουρά.

«Θα ξανα-υπάρξει φονικό»

Μιλώντας για το τραγικό περιστατικό στην Πάφο και τον θάνατο της 41χρονης, ο κ. Λοϊζίδης τόνισε ότι υπάρχει υποστελέχωση στις τάξεις της Αστυνομίας, με αποτέλεσμα τα μέλη της να μην μπορούν ν' ανταποκριθούν. «Ως Ισότητα στείλαμε τρεις επιστολές γι' αυτό το θέμα πριν από το επεισόδιο. Το είχαμε προβλέψει. Και σήμερα που μιλάμε σου λέω ότι θα ξανα-υπάρξει φονικό γιατί δεν μπορούμε ν' ανταποκριθούμε».

Υπογράμμισε ότι τα επεισόδια είναι πάρα πολλά, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει η ποσότητα στην πρώτη γραμμή για να μπορούν οι αστυνομικοί ν' ανταποκριθούν.

Πρόσθεσε ότι, εκτός από την υποστελέχωση, τίθεται θέμα και στο μοντέλο αστυνόμευσης. «Δεν μπορούμε να θεωρούμε πιο σημαντικό το να περπατάνε δύο αστυνομικοί μέσα στη Λήδρας παρά να έχουμε δύο αστυνομικούς σε περίπολο, οι οποίοι θα μπορούν ν' ανταποκριθούν σε οποιοδήποτε επεισόδιο. Δεν μπορούν να θεωρούν κάποιοι ότι η εικόνα είναι πιο σημαντική από τη βοήθεια. Η ουσία είναι όταν ο πολίτης θέλει βοήθεια και καλέσει την Αστυνομία, τότε να μπορούμε να μεταβούμε άμεσα στο σημείο».

Πρόταση νόμου για «Κουμπί πανικού»

Πρόταση νόμου, ώστε να θεσμοθετηθεί η ψηφιακή εφαρμογή «Κουμπί πανικού», κατέθεσαν οι βουλευτές Παύλος Μυλώνας, Ειρήνη Χαραλαμπίδου και Αλεξάνδρα Ατταλίδου.

Σε δήλωση που εξέδωσε ο κ. Μυλωνάς, αναφέρει ότι «καταθέσαμε σήμερα πρόταση νόμου ώστε να θεσμοθετηθεί η ψηφιακή εφαρμογή ''Κουμπί πανικού'', όπως αυτή λειτουργεί ήδη σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη, για την πρόληψη και αντιμετώπιση περιστατικών βίας κατά των γυναικών και ενδοοικογενειακής βίας».

Η πρόταση νόμου τροποποιεί τον περί της Πρόληψης και της Καταπολέμησης της Βίας κατά των Γυναικών και της Ενδοοικογενειακής Βίας και περί Συναφών Θεμάτων Νόμο. Συγκεκριμένα, θεσπίζει την ψηφιακή εφαρμογή «Κουμπί πανικού», η οποία εγκαθίσταται στο κινητό τηλέφωνο έξυπνης τεχνολογίας και με τη χρήση της γυναίκες θύματα ενδοοικογενειακής βίας μπορούν να ειδοποιούν κατά ασφαλή τρόπο την Αστυνομία σε περίπτωση περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας που συνδέονται με απειλή ή κίνδυνο της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας, προς τον σκοπό άμεσης επέμβασης της αστυνομικής δύναμης. «Μετά και το τελευταίο περιστατικό βίας, που δυστυχώς κατέληξε με τη δολοφονία μίας νεαρής μητέρας, η οποία θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί, κρίναμε ως επιτακτική ανάγκη την εφαρμογή αυτού του μέτρου, που στόχο έχει την προστασία των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας», καταλήγει η ανακοίνωση.